» İNTERNETTE SON ZAMANLARIN EN BÜYÜK TARTIŞMASI Son durak Mars NASA geçtiğimiz ay yaptığı açıklamayla 2015 yılında Mars'a ayak basılmasının hedeflendiğini duyurarak, internette başka bir çılgınlığın daha

Ferhat BİNGÖL /ferhat@PCnet.com.tr

olan M2K4 projesi tüm dünyaya şaşaalı bir şekilde duyuruldu. Her ne kadar milliyetçi söylemlerle politikacıların bayrağı gibi görünse de, ben projeyi geliştiren bilim adamlarının coşkusunu paylaştığımı düşünüyorum. Bu yazı içersinde oldukça başarılı bir web sitesine sahip olan NASA'nın ve dünyadaki hayran kitlelerinden bazılarının web sitesini inceleyeceğiz. Eğer hızlı bir bağlantınız varsa çok eğleneceğinizden eminiz. NASA www.nasa.gov Konuda ilk akla gelen adres olan nasa.gov'a girdiğinizde şık bir şekilde yeni Mars projesinin tüm NASA'yı etkisi altına aldığını görebiliyorsunuz. Bu sayfadan Mars projesi bağlantısını tıklayarak aşağıdaki adrese ulaşabilirsiniz.

edineceğiniz izlenim gibi projenin başlangıç, noktası son gönderilen Mars Exploration Rover Spirit'in başarısı gibi gösterilmiş ki, bu kendi tercihleri ve mantıklı da. Sitenin giriş sayfasındaki menüler bize oldukça eğlenceli geliyor. Bu bölümleri tek tek ele almak gerektiğine inanıyoruz. Televizyon ve diğer basın organlarında son gelişmeleri anında vermesinden dolayı sitenin bazı bölümleri sürekli olarak yoğun trafik altında ve bu yüzden hatalar olabiliyor. Bu bilgi zaten ana sayfada da belirtilmiş. Temel olarak projeden NASA çalışanları, cihazları üreten firma, bilimsel çalışmayı yaparken destek alınan kurumlar ve bunun gibi birçok birim pay kapmak istiyor. NASA'nın ana sayfasından başka, bu kuruluşlar da kendi web sitelerinde projedeki paylarını anlatıyorlar. Bunlardan bir kaçına ana sayfadan da bağlanılıyor. Bir kaçınıysa biz ayrıca inceledik. Şimdi ana sayfadaki sitelere göz atalım.

en kişisel olarak uzay bilimlerine biraz meraklıyım. Mesela ben doğmadan Ay'a ayak basılmış olması küçükken beni çok üzerdi ama şimdi her şeye yeniden başlamış gibiyim. Eğer bende ve uzay mekiğinde bir sorun yaşanmazsa 2015 yılında Mars'a ayak basan insanları dev ekranda izlemeyi hayal ediyorum. Benim bu fazlaca fanatik girişimi bir kenara bırakır ve konumuza dönersek, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay bilimleri araştırma kurumu NASA, uzun süredir Mars'a bilgi toplamak amaçlı araçlar gönderip veri almak istiyordu. Uzun süren yolculukların çoğu başarısızlıkla sonuçlana dursun, bilim adamlarının amacı insanlı uzay aracı göndermek için gerekli olan temel bilgileri edinmekti. Ve son gönderilen araç sayesinde bu bilgiler alınınca, zaten senaryosu yıllardır hazır

Mars Exploration Rover Spirit mars.jpl.nasa.gov Tabii ki, projenin ana sitesi NASA'da. Bu konuda birçok başarılı ve başarısız çalışma olmasına karşı siteden de

Yoğun trafikten dolayı projenin ana web sitesi iyice sadekleitirilmiş durumda.

■ 124 PCnet Şubat 2004

Mars Exploration Rovers Website marsrovers.jpl.nasa.gov Projenin tanıtımının merkezi gibi görünen bölüm burası. Aslında site şu an Mars'ta bulunan Rover'ın sitesi; ancak Mars projesinin şimdilik bundan ibaret olmasından dolayı ilk önce bu siteden başlıyoruz. Bazı önemli alt başlıklar içeren sitede saatler geçirebilirsiniz. Basın bültenleri Projenin yeni sonuç vermesinden ötürü ele geçen en yeni bilgilerin meraklı kitlelere anında ulaştırılması için çok kısa aralıklarla detaylı basın bültenlerinin dağıtımı bu sitenin en üst bölümündeki bağlantılardan yapılıyor. Daha önceki basın bültenlerini de okumak mümkün. Resim galerisi Bu günlük basın bültenlerine eklenen resimler ise gerçekten muhteşem. NASA'nın tüm görüntüleri halkın kullanımına açıp açmadığını bilmiyoruz; ancak sitede oldukça fazla sayıda resim bulunuyor. Rover'ın farklı noktalarında bulunan kameralardan çekilen görüntüler kamera ismine göre ayrı ayrı sınıflandırılmış. Ayrıca tüm kamera grupları da mühendislik kameraları ve bilimsel kameralar olarak ikiye ayrılmış durumda. Projenin ilerleyen ayaklarında daha farklı açılardan görüntü alabilen cihazların Mars'a gönderilme fikri var. İniş mekanları konusundaki özel bir

bölümü ise sol taraftaki Rover Landing Site Details başlığı altında bulabilirsiniz. Filmler Bizce sitenin en harika bölümü burası. Projenin ilk günlerinden bu yana başarısızlıklar da dahil olmak üzere her şey görüntülenmiş ve siteden kolayca izlenebilir hale getirilmiş. Özellikle animasyonlar bölümünde sanal gerçeklikle yaratılmış çok başarılı simülasyonlar sayesinde görüntüsü alınamayan gerçek olayları kolaylıkla inceleyebiliyoruz. Böylece çalışmayı kafamızda daha rahat canlandırabiliyoruz. People (kişiler) bölümünde ise projenin içinde olan insanlardan projenin kendisini bir hikaye halinde dinleyebilirsiniz. Mars Program marsprogram.jpl.nasa.gov Aslında projenin temel sitesi burası. Ancak başta da belirttiğimiz gibi proje şimdilik Rover'dan ibaret bir gelişme olduğundan dolayı bu sitede Rover sitesine birçok bağlantı bulacaksınız. Tabii ekstra bilgiler alabileceğiniz birçok yer de var.

İşte projenin resmi sitesi. Şimdilik her şey Rover üzerine kurulu olsa da bu kısa zamanda değişecek.

Bu sitede en çok ilgimizi çeken bölüm şu an için dünyanın dört bir yanından taş ve kaya toplama çalışması. Bunun projeyle ne alakası var demeyin... Mars'tan gelecek bilgileri dünyadaki bilgilerle karşılaştırmak için NASA dünya çapında bir çalışma başlattı ve Öğrencilerden yaşadıkları yerlerden kaya ve taş parçalarını merkezlerine göndermelerini istedi. Detaylı bilgiyi bu web sitesinden alabilirsiniz. The Planetary Society www.redrovergoestomars.org The Planetary Society adıyla kar amacı gütmeyen bir kuruluşun Rover ve Mars hakkındaki web sitesi. Dünya çapındaki 140 ülkeden 100 bini aşkın üyesi

PCnet internet > kızıl gezegende insan icatları

ziyaretçilerine ulaştırmak. Bu sitede bizce ilk okunması gereken bölüm. History of Mars Exploration. Harika bir

bir kurulum yaparsanız girmeniz gereken herhangi bir bilgi yok. Yazılımı çalıştırdığınızda karşınıza yapabileceğiniz

kronolojik sıralama var ve 1877'den bu yana Mars üzerine yapılan tüm çalışmalar hakkında bilgiler bulunuyor.

işlemlerin bir listesi gelecek. Bu adımlardan birini seçtiğinizde f Maestro bu adıma göre çalışacak ve NASA

Videos bölümü kendi içinde görüntü barındırmasa da NASA'nın kayıtlarına çok düzenli bir şekilde bağlı. Bizce NASA'nın sitesinden görüntüleri incelemeye çalışmak yerine buradaki düzenli yapıdan faydalanmak iyi olur. Diğer göz ardı edilmemesi gereken bölüm ise Resources, yani kaynaklar başlığı. Bu yazıda adı geçen ve geçmeyen tüm Mars siteleri güzelce listelenmiş. Maestro mars.telascience.org/home

uzmanlarının çalıştığı yazılım da siz de Mars'ın nasıl keşfedilmekte olduğunu göreceksiniz. İkinci ve üçüncü seçenekleri çalıştırmak için yazılım eklentilerini kurmanız gerekiyor ki bu eklentileri yazılımı indirdiğiniz siteden alabilirsiniz. Gelecekte henüz bazı parçaları tamamlanmamış bu yazılımlara da CD'mizde yer vereceğiz. Projenin ayrıca bir sohbet odası da bulunuyor, irc.freenode.net adresindeki #maestro kanalı NASA'daki uzmanlar tarafından başlatılmış bir sohbet odası. OP bulunmayan odaya dünyanın dört bir yanından proje meraklıları geliyor. Athena athena.cornell.edu Bu sayfa ise diğerlerinden çok farklı; çünkü herhangi bir resmi kurum çalışması ya da üretici çalışması veya hayran sitesi değil tümüyle projede çalışan ekibin sitesi. Bu nasıl resmi bir site olmaz diyorsanız hemen ziyaret etmenizi tavsiye ederiz. NASA'nın görüşleriyle ve. bilgileriyle çakışmamakla beraber çalışan ekibin görüş ve yazılarından oluşuyor. Buradaki Rover masaüstü resmini mutlaka deneyin.

Yukarıdaki resimde Rover'ın iniş sonrası kapaklarını açarak işleme başlaması simüle ediliyor...

bulunan organizasyona isteyen herkes internet üzerinden üye olabiliyor. Bizce Mars çılgınlığının ilk başlayacağı yerlerden biri. Çünkü siteyi ziyaret ettiğinizde bu tür bir potansiyelin, yani insanların sitede yaklaşık 10 senedir beklemede olduğunu görüyorsunuz. Sitenin bu aşamada bizim için önemli olan ilk bölümü Explore Mars. Bu sayfa sayesinde Mars hakkındaki her şeyi öğrenebiliriz. Daha çok çocuklara yönelik aktivitelerin olduğu sitede LEGO bir tür sponsor konumunda. E-card bölümünden de eğlenceli kartları tanıdıklarınıza gönderebilirsiniz. Çevrenizdeki küçükleri heveslendirmek içinse Öğrenci Astronotlar bölümünde oldukça ilginç çalışmalar var. Passport to Knowledge passporttoknowledge.com /mars Passport to Knowledge sitesinin temel amacı çalışmaları dışarıdan bir gözle izlemek ve en yeni bilgileri düzenli olarak

Maestro,          Mars 2003 projesinin halka açık yazılımının adı. Projenin ilerleyen

tarihlerinde yazılım tekrar yenilenecek. 38,5 MB büyüklüğündeki yazılımın yeni sürümü siz bu yazıyı okuduğunuz günlerde hazırlanıyor olacak. Gelecek ay CD'mizde yazılımın yeni sürümüne yer vermek istiyoruz. Bu esnada yazılımın nasıl kurulduğuna ve ne işe yaradığına bakalım. Yazılımı kurmak için 100 MB boş alana ihtiyacınız bulunuyor. Kurulum adımları oldukça kolay. Standart

126 PCnet Şubat 2004