RÜZGAR ENERJİSİ Rüzgar enerjisinden yarar-lanabilmek için artık bol rüz-garlı bir şehirde yaşamak zo-runda değilsiniz! Yaşadığınız bölge rüzgar bakımından pek şanslı olmasa bile, küçük bir türbin yardımıyla evinizin ge-reksinim duyduğu elektrik enerjisinin yarısını sağlayabi-lirsiniz! Küçük ölçekli bir rüzgar türbininde, rüzgar türbini döndürür, türbin jeneratörü çevirir ve jeneratör de alterna-tif akım (AC) voltajı üretir. Ama rüzgar hızı değişken ol-duğundan, üretilen voltaj da değişkendir ve zaman zaman pillerde saklanamayacak ya

Bu teknolojiyle, jeneratör tarafından üretilen AC akımı, bir düzeltici aracılığıyla DC'ye dönüştürülüyor ve böylece 12 voltluk bir akü içinde depola-nabiliyor. Bir akü çıkış veri-minden daha düşük bir voltaj-la yeniden doldurulamayaca-ğından, ekibin geliştirdiği özel denetleyici aparat jeneratör-den gelen AC'nin frekansını izliyor. Eğer voltaj DC'ye dö-nüştürülemeyecek ve depola-mak üzere sistem üzerinden gönderilemeyecek kadar dü-şükse, denetleyici dönüştürü-cüdeki bir anahtarı çeviriyor ve elektrik enerjisi akışını durdurarak toplam voltaj 12 volt oluncaya kadar birikmesi-ni sağlıyor. Dönüştürücüdeki bu anahtar saniyede 1.000 kez açılıp kapanıyor. Cihaz, anahtarın açık olduğu zama-

da şebekeyi besleyemeyecek kadar düşük olabilir. Alberta Üniver-sitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühen-disliği Bölümü'nden profesör Andy Knight ve ekibi, türbinlerin göreli

nın kapalı olduğu zamana ora-nını düzenleyerek, voltajı duyarlı bi-çimde ayarlıyor. Knight bu tür denetleyicilerin özel-likle rüzgar hızının saatte 20 kilomet-reden az olduğu, bir türbin kurmanın buna değip değmeyeceğinin sınırında olan bölgelerde ciddi bir çözüm olabi-leceğini belirtiyor. Knight ve ekibinin Edmonton Uluslararası Havaala-nı'nda yürüttüğü bir çalışma bu tür bir sistemin, üç aylık bir süre sonun-da, küçük bir türbinin enerji üretimi-ni %50 oranında artıracağını göster-miş. Bu yaklaşık 2 metre çapındaki bir türbinin bir günde 24 kilowatt sa-at (kwh) güç üretebileceği anlamına geliyor. Standart bir Amerikan evinde günde 35 kwh kullanıldığı göz önüne alındığında, bu hiç de azımsanmaya-cak bir enerji düzeyi. Büyük ölçekli rüzgar çiftliklerinde bulunan eşdeğer cihazlardan çok da-ha az elektronik bileşen içeren dönüş-türücü ve denetleyici, bağımsız tür-binler için pahalı olmayan bir uyarla-ma yöntemi olmak üzere tasarlanmış. Bir pilin DC voltajını AC'ye geri dö-nüştürmek için bir dönüştürücü ek-lendiğinde, evsahipleri gereksinimle-rinden fazla elektrik enerjisini şebe-keye satar hale bile gelebilirler. Kaynak: Roth, K.; "Fueling The Future", Popular Mechanics, Ekim 2005. Çeviri: Ayşenur Akman

olarak daha durgun koşullarda da ye-terli düzeyde voltaj üretmesini ola-naklı kılan bir sistem geliştirmiş bu-lunuyorlar

BİLİM ve TEKNİK 44 Aralık 2005