Aradığınıza kolayca erişebilmeniz için tavsiyeler
İnternette 'doğru' arama yapmanın, sîzi beklediğiniz sonuçlara ulaştıran anahtar kelimeleri seçmenin önemi şimdi eskiden olduğundan daha da fazla...
Deyvi LEVİTAS
dlevitas@pcnet.com.tr
İstatistiklere göre internet üzerinde bulunan doküman sayısı son iki yılda yediye katlanmış ve sadeee arama motorlarına kayıtlı web sayfası­nın sayısı ise 3.5 milyar sınırım asmış durumda. Arama motorlarından erişe­bildiğiniz doküman sayısı çoğaldıkça istediğiniz bilgiye ulaşma şansınız da doğru oranda artıyor. Ama bir de şu yönden düşünün; yaptığınız bir arama sonucunda karşınıza gelen bilgilerin is­tediğiniz bilgiler olmama şansı da art­mıyor mu? Bu yüzden internette 'doğ­ru' arama yapmanın, sizi beklediğiniz sonuçlara ulaştıran anahtar kelimeleri seçmenin önemi şimdi eskiden oldu­ğundan çok daha fazla...
2000 yılında en parlak dönemini yaşayan ve o zamanlar en çok kullanı­lan arama motoru olma unvanım kim­selere kaptırmayan Altavista şimdilerde dördüncü sırada. Bunun en büyük se­bebi bizce Altavista'da aranılan bir bil­giye ulaşmanın o zamanlar bile fazla zahmetli olmasıydı. Arama kriterlerini daraltmadığınız, çok belirgin anahtar kelimeler kullanmadığınız sürece Alta­vista karşınıza incelemeniz gereken
sayfalarca gereksiz doküman çıkarıyor­du. Şimdilerde Google daha popüler, çünkü kendi içerisinde daha etkin bir arama ve filtreleme mekanizmasına sa­hip. Ayrıca Google artık kategoriye gö­re de arama seçeneği sunuyor. (Bunun için ana sayfadaki Directory sekmesine
tıklamanız yeterli). Bu Örnekten de an­laşılacağı gibi ortalama bir internet kul­lanıcısı arama motorlarıyla fazla vakit kaybetmek yerine, istediği bilgileri en azından çıkan ilk sonuç sayfasında gör­mek istiyor. Çevremizden edindiğimiz diğer bir izlenim ise kullanıcıların bü­yük kısmının arama yapma konusunda tam başarıya ulaşamamış olması, hatta bir kısmı denemekten vazgeçip "inter­nette aradığını bulamazsın..." diyerek kestirip atıyor. Yakın gelecekte arama motorlarının fazla gelişme göstereceği­ni sanmıyoruz, yine aradığınız kelime­leri içeren dokümanlar, yine "Şunu de­ğil de şunu mu demek islediniz?" gibi öneriler getirecekler. Ana hatlarıyla ay­nı kalacaklarım varsayarsak geriye bir tek değişken kalıyor o da kullanıcı.
Altavista'nın eski parlak günlerinden eser yok. Ne güzel dağ logosu vardı... Hey hey!!!
100 Nisan 2003
Kullanıcı olarak arama motorlarını da­ha etkin kullanmak için aramalarımız­da daha Özen göstermemiz, '* - +' gibi özel karakterleri de kullanarak sonuç­ları isteğimiz doğrultusunda şekillen­dirmemiz gerekli. Yazımızda arama motorlarının işleyişini ve daha doğru sonuçlara ulaşmamız için yapmamız gerekenleri anlatıyoruz, isterseniz baş­layalım.
Arama motorları nasıl çalışır?
Arama motorlarının işleyişi aslında çok basittir, eğlencelidir bile diyebiliriz. Birkaç anahtar kelimeyi arama kutucu-ğuna girip yolladığınızda arama moto­runun sunucusu devreye girerek uzun­ca bir listeyi tarar, veritabanını incele­yerek arattırdığınız kelimelere uyan so­nuçları bir çırpıda cıkarıverir.
Bu anlattığımız işlem, Google'da bir saniyenin yarısından kısa bir sürede gerçekleşiyor. Tabii ki anahtar kelime­lerin gönderilmesi ve sonuçların ekra­na yansıması süreyi uzatabiliyor. Peki arama motoru hangi web sitesini aradı­ğınızı nereden bilebilir? Bu güzel soru­nun çok basit bir yanıtı var. Web sitesi­nin arama motorlarında listelenmesini isteyen site tasarımcıları bu isteklerini arama motorundaki formu doldurarak gerçekleştiriyorlar.
Örneğin Altavista'ya sitenizi listesi­ne eklemenizi söylediğinizde sitenize bir örümcek (merak edenler için ismi scooter) gönderir. Web kelimesinin Türkçe'de ağ anlamına geldiği düşü­nürse servis sağlayıcının sitenize örüm­cek göndermesi kulağa pek garip gel­meyebilir.
Bu örümcek öncelikle META adı ve­rilen site tanımlayıcılarına bakar. Web tasarımcıları sayfalarına META tanım-
layıcısı ekleyerek sitenin içeriğinin aşa­ğı yukarı nelerden ibaret olduğunu ya­zarlar. Bahsettiğimiz örümcek daha sonra sitede belirli derinlikte bulunan tüm sayfaları gezer ve her kelimeyi ve-ritabamna ekler.
Doğru arama motorunu seçin
Aslında yukarıda da ipuçları verdik ama yinelememizde fayda var. Diğer in­sanların da ilgilendiğini düşündüğünüz konularda arama yapmak İstiyorsanız web sitelerini konulara göre listeleyen arama motorlarını tercih edin. Ya da Google gibi arama motorlarının Direc­tory servisini kullanın.
Böylece aradığınız konuda çok sayı­da web sitesine bir defada ulaşacak ve listelenen sitelerin zaten sitedeki edi­törler tarafından incelendiğini bilerek kaygı duymayacaksınız.
yanıltıcı sonuçlarla karşılaşacağınız ke­sindir. MP3 veya video arıyorsanız Ka-ZaA, Imesh gibi programları kullanma­lısınız.
Tanı olarak arama motoru kavramı­na uymasa da Easy News (www.easy-news.com) gibi haber grupları da pay­laşılan dosyaları bir araya getiren hiz­metler de var. Aradığınız video, MP3, program dosyalarını sıklıkla internette
Hazırladığınız web sitesini herkesin görmesini, daha çok zi­yaretçinin gelmesini istiyorsanız onu popüler arama motorlarına kaydettirmeniz gerekir. Onca emek harcayıp, firmanızı veya kendinizi tanıtıcı bir web sayfası oluşturduğunuzda internetteki bilgi deryasına katkıda bulun­muş olursunuz. Belki başkası için çok önemli olan bu bilgilere diğer internet kullanıcılarının da rahatça ulaşmasını sağlamalısı­nız. İnsanların diğer web sitele­rinde listelenmeyen, arama mo­torlarında görünmeyen bir web sitesini bulmaları imkansızdır. Fakat merak etmeyin, sadece birkaç küçük adımı takip ederek kısa sürede size ulaşılmasını sağlayabilirsiniz.
Arama motorlarına kayıt ol­mak için her birine tek tek bağ­lanıp form doldurmanız gerekli değil. Bunun yerine submit-it benzeri ücretsiz servislerden faydalanın. Bu servisler 20 ve daha fazla arama motoruna si­tenize ulaşım bilgilerini gönde­rirler. Kayıt sitelerinin tam bir lis­tesini almak için
http://www.thefreesi-te.com/Webmaster_Freebi-es/Fr ee_site_p ro m oti o n_servi -ces/
adresine bağlanmanızı tav­siye ederiz.
Aradığınız konu İle İlgili çok sayıda web sitesine bîr defada ulaşmak için Directory seçeneğini kullanın.
Öte yandan, az rastlanır bir konuda arama yapmak ve site editörlerinin ter­cihleri ile sınırlı kalmak istemeyenler, geleneksel arama motorlarım kullana­bilirler. Bu tür sitelerde ise dikkat edil­mesi gereken şey anahtar kelimeleri doğru kullanırken, aranılan konuya en yakın kelimeleri seçmektir.
Bunu nasıl yapacağınızı aşağıdaki paragrafta açıklayacağız. Arama motor­ları deyince akla sadece web sitelerini listeleyenler gelmiyor. Örneğin bir MP3, video, resim veya program arıyor­sanız mutlaka bu iş için hazırlanmış si­telerden ve servislerden faydalanın. Ör­neği n Google'da bir sanatçının MP3'ünü aradığınızda çok alakasız ve
Meta tanımlamaları web sitenizin içeriğini temsil eder.
limelerinin her ikisinin de bulunduğu web sayfaları listelenirdi. Sonuç olarak motorun listelediği sonuçlar içinde mutlaka bulunmasını istediğiniz keli­melerin başına + koyabilirsiniz.
Diğer dikkat edilmesi gereken bir nokta büyük/küçük harf kullanımı. '+Mona +Lisa' anahtar kelimelerini kul­lanarak yaptığınız bir aramada 'mona lisa' kelimelerinin baş harfinin büyük olarak yazıldığı web siteleri listelene­cektir.
Fakat bu kelimeleri küçük harfli ya­zarsanız örneğin 'Mona liSA gibi bir ya­zım bile arama motoru tarafından liste­lenir.
Size önerimiz arama motorlarını kullanırken emin olmadığınız koşullar dışında büyük harf kullanmamanız. Hemen belirtelim bu özellik Google arama motorunda geçerli değil. Küçük büyük harf kullanımının bu arama mo­torunda hiç bir koşulda önemi yok. Tırnak harfleri kullanılsa bile)
Peki mona ve lisa kelimelerinin yan yana geçtiği web sitelerini aratmak için ne yapmalıyız? Cevap basit bu iki keli­meyi tırnak içine alırsanız ("mona lisa" gibi) kelimelerinin yan yana geçtiği web siteleri büyük küçük harf gözetil­meksizin listelenir. Aramanızı daha da daraltmak için "-" (eksi) karakterinden faydalanabilirsiniz.
+"mona lisa" - "louvre"
gibi bir kombinasyona mona ve lisa kelimelerinin birlikte geçtiği fakat Lo-uvre'un geçmediği web siteleri listele­nir. Bir başka faydalı karakter de '*' (yıldız) karakteridir.
Nasıl yazıldığından emin olmadığı­nız kelimeleri yıldız (asteriks de denir) karakterini kullanarak arama içinde
kullanabilirsiniz. Kelimenin çekimleri­ni bu karakter ile tanımlayabilirsiniz. +göz +ameliyat* -doktor
gibi bir ifade kullanıldığında içeri -sinde göz, ameliyat geçen fakat doktor geçmeyen web sayfaları gösterilir. Fa­kat ameliyat kelimesinin çekimleri de (ameliyatı, ameliyatından gibi) sonuç­lar arasında yer alır. Bu anlattıklarımız­dan faydalanırsanız arama motorlarının daha az sayıda ve daha tutarlı sonuçlar çıkardığını göreceksiniz.
-Google'ın farkı burada da karşımıza çıkıyor, arama motoru, aranılan keli­mede hiçbir değişiklik yapmıyor. Bu yüzden dikkat etmenizde fayda var. Mesela 'senkroniz' ile başlayan kelime­lerin bulunduğu web sitelerini aramak isterseniz hüsranla karşılaşabilirsiniz. Yanma * işareti ekleseniz bile Google kelimeyi nasıl yazdıysanız öyle (senk­ronizasyon gibi) arayacaktır. Yani Google'da* işareti çalışmıyor.
• En çok yapılan hatalardan bir tane­si de arama motoruna soru sormaktır. Özellikle internetle yeni haşır neşir ol­maya başlayanlar ve arama motoru kul­lanmayı bilmeyenler 'Hafta sonu nere­lere gidebilirim?' gibi sorular sorarlar ki, bu kelimeler karşımıza şans eseri doğru sonuçları getirebilir ama iyi bir arama şekli değildir.
Bunun yerine 'hafta sonu eğlence gezi mekan' anahtar kelimelerinin tü­münü kullanarak yaptığımız bir arama bizi istediğimiz sonuca daha çok yak­laştırır. Konuyla alakalı ne kadar çok kelimeyi bir araya getirirsek şüphesiz ki daha iyi olur.
Son olarak aynı hizmeti veren web sitelerinin listesini bulmak da çoğu za­man aramalarda iyi bir fikir olabilir. Ör­neğin bedava web sayfası hizmeti veren bir siteyi ararken "free web space'" gibi bir arama yaptığınızda, her biri bu hiz­meti veren web sitelerinin adresleri lis­telenir.
Ama "best free web site space list" gibi bir arama yaptığınızda bu hizmet­leri veren web sitelerinin listelerinin bulunduğu adresler gelir ki bizce bu so­nuç daha tatmin edici olur...
Aradığınız video, MP3, program dosyalarını Easy News'de bulabilirsiniz.
bulamıyorsanız gönüllü kişiler tarafın­dan hazırlanıp cüzi bir fiyat karşılığın­da hizmet veren bu tür seçenekleri de değerlendirmenizde fayda var.
Son olarak aradığınız dosyanın adı­nı yaklaşık veya tam olarak biliyorsanız www.ftpsearch.combenzeri FTP arama motorlarından arama yaptırabilir ya da Reget (www.reget.com) gibi dosya in­dirme uygulamalarının FTP Search se­çeneklerinden yararlanabilirsiniz.
Tanımlayıcıları iyi kullanın
Geldik yazımızın can alıcı kısmına, hangi tür arama motorundan faydala­nıyor olursanız olun aşağıdaki püf nok­talarımızı uyguladığınızda aradığınıza çok daha yakın sonuçlarla karşılaşacak­sınız.
Genellikle tüm arama motorlarının anahtar kelimeleri alış biçimleri aynı­dır, bu yüzden şimdi anlatacaklarımızı çoğu yerde kullanabilirsiniz. Kendine has özellikleri bulunan arama motorla­rım da ayrıca inceleyeceğiz. - Arama motorlarını kullanırken fark yaratacak en önemli karakterlerden bi-ri"+" (artı)dır. "+" işaretini bir kelime­nin basına getirdiğinizde o kelime mut­laka arama sonuçlan içinde yer alır.
Arama motoruna 'mona lisa' anah­tar kelimelerini verdiğinizde içinde Mona VEYA Lisa kelimeleri geçen web sayfalan listelenir. Mona ve Lisa keli­melerinin yan yana geçtiği ve her ikisi­nin de geçtiği web siteleri tabii ki önce­likli olarak listelenir ama genel kural bu. Oysa ki '+mona +lisa' ya da 'mona AND lisa' yazsaydınız mona ve lisa ke-
Google kelimeyi nasıl yazdıysanız öyle (senkronize) arayacaktır.
102 Nisan 2003