|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kendinizden bir tane daha olsa....
İnsan klonlama
Gen teknolojisindeki hızlı gelişme, son on yılda insanoğlunun hayatına yeni bir kavram soktu: Klonlama. Artık teorik olarak herkes kopyalanabilir.
|
|
|
|
■ Star Wars serisinin ikinci filmi Klon Savaşla-rı'nda, robotlardan oluşan bir orduya karşı üstünlük elde etmek isteyen insanlar, güçlü bir savaşçıdan aldıkları genetik örnekle birbirinin aynısı milyonlarca savaşçı yaratıyorlardı. Sanatçıların, yazarların hayal dünyasından çıkan klonlanma kavramı, yine bilim adamlarının çabasıyla artık gerçek. Ünlü koyun Dol-ly'nin hikayesine gazetelerde rastlamamış olmak neredeyse imkansız. İngiliz bilim adamlarının kopyalama yöntemiyle dünyaya getirdikleri, insanlık tarihindeki ilk kopya canlı koyun Dolly, ergenlik çağına girdikten hemen sonra, doğumundan beri çözümlenemeyen sağlık problemleri nedeniyle ölmüştü. Hiçbiri onun kadar ünlü olmasa da, Dolly'den sonra başka hayvanlar da kopyalanarak üretildi; ancak onların da sonu Dolly'ninkinden farklı değildi. Bilim adamları bir canlının kopyasını üretmeyi başarabiliyorlar, ama bir yerde çok Ölümcül bir hata yapılıyordu ve klonlanmış kopya canlılar çözümsüz sağlık problemleriyle, sakatlıklarla birlikte doğuyordu.
Peki, birkaç yıl öncesine kadar sadece "bi-
|
limkurgu" olan klonlama işlemi nasıl işliyor? Gerçek klonlama İşlemi, bilimkurgu filmleri ve kitaplarındaki klonlamadan biraz farklı ça-
|
|
|
|
|
|
|
|
Clone Wars: Bilimkurgu klon kavramını işlemeyi seviyor. Star Wars'da bir milyon klon asker, düşmana karsı savaşmıştı.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lışıyor. Bir canlıyı klonlamak için, aslında yine iki kişi gerekiyor, ancak canlıların doğal üreme sürecinin aksine, bu kez tek bir üreme hücresi bile yetiyor.
Bir dişiden alınan yumurta hücresinin içinden, orijinal DNA çıkartılıyor. Ardından kopyalanmak istenen kişinin/hayvanın herhangi bir hücresi, elektrik akımı yardımıyla bu boş yumurta ile birleştiriliyor ve ortaya tek bir hücre çıkıyor. Bu yeni hücre, DNA'sı çıkarılmış ancak yabancı birinin hücresiyle birleştirilmiş bir üreme hücresi ya da başka bir benzetmeyle döllenmiş bir yumurta haline geliyor ve yumurta, taşıyıcı bir dişinin rahmine yerleştiriliyor. Böylece dişinin rahminde doğal bir hamilelikten farkı olmayan bir süreç başlıyor. Ardından
|
tek yolu insan klonlamak. Deneyler, laboratuarda bir kalp, kol veya beyin hücreleri üretmenin mümkün olduğunu gösterdi. Yaşamak için yeni bir kalbe ihtiyacı olan birinin derisinden alınacak bir hücreyle yeni bir kalp üretmek veya onlarca yıldır çözümü, hatta nedeni bile bulunmayan Alzheimer hastalığının önüne geçebilecek şekilde, yok olan beyin hücrelerinin yerine yenilerini yerleştirmek için İnsan hücrelerini veya organlarını klonlamaya, herkes sıcak bakıyor. Tek sorun, bu organların, ruhu olan canlı bir insan yaratmadan nasıl üretilebileceği.
Bilim adamları şimdilik tüm bu sorunlarla uğraşırken bazı fanatik veya marjinal hareketler de kamuoyunun hemen ilgisini çekiyor. Realians isminde bir tarikat, kendini İnsan
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
klonlamaya adadığını ve bu
|
|
|
|
"bebek" hali doğuyor ve yine teorik olarak yeni bir bi
|
İlk başarılı insan klonlamasanı kim yapacak?
|
|
|
|
|
duklarını açıklamışken, bu
|
|
|
|
|
|
|
|
reyden farkı olmuyor. Büyümek, yetişkinliğe ulaşmak için yine ait olduğu canlı türünün geçirdiği süreçleri tamamlıyor. Yani
|
|
hedefe ulaşabilecek güçleri olduğu kabul edilen tarikat doğan çocuklar hakkında yaptıkları basit açıklamanın dışında herhangi bir ipucu vermediği için, ilk klon insanın doğup doğmadığı hala bir meçhul.
Bu arada, iki bilim ada-
|
|
|
|
|
|
|
|
filmlerde olduğu gibi, bir insandan alınan hücrenin bir makineye konulması ve birkaç saat sonra kişinin
|
|
|
|
|
|
mı, İtalyan Dr. Severino An-tinori ve Amerikalı Dr. Pa-nos Zavos, resmen insan klonlamak için çalıştıkları
|
|
|
|
aynısından yeni bir tane elde etmek mümkün değil.
Pek çok devletin insan klonlamayı yasaklamış ol
|
|
|
|
|
masına rağmen, diğer can-
|
nı, hatta ilk yumurtaları
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ana rahmine yerleştirdikle-
|
|
|
|
lıları kopyalamak yasak de-
|
|
|
|
|
|
|
|
ğil ve hali hazırda dünyanın değişik ülkelerinde laboratuarda koyun Dolly gibi klonlanmış hayvanlar yaşıyor. Ancak hayvanlar üzerindeki deneyler, klonlama işleminin henüz mükemmele yaklaşmaktan çok uzak olduğunu gösteriyor çünkü klonlanarak doğmuş hayvanlar pek çok sakatlık ve hastalıkla dünyaya gelip, kısa zaman sonra hayatlarını kaybediyorlar. Bu
|
İnsan klonlanması konusu ile ilgilenenler arasında yapılan bir
araştırmada, insan klonlama çalışmaları yaptıklarını resmen
kabul etmiş iki doktor ile kendilerini tamamen bu hedefe
kilitlemiş bir tarikat olan Realians İçin sorulan soruda, katılımcıların %40'ının tarikatın bu konudaki kararlılığından etkilendikleri ve ilk insanı Realians tarikatının klonlayacağını
düşündükleri anlaşılmış. Gerçekten de, hiçbir ulusun
yasalarının geçerli olmadığı açık denizlerdeki bir gemide
çalışmalarını yürüten doktor Severine Antinori gibi, Realians
tarikatı da insan klonlamak amacıyla yasalardaki tüm açıkları
kullanarak ilk bebeği doğurtacaklarını belirten radikal açıklamalarıyla basında sıklıkla yer alan bir örgüt. Üstelik yine
bu tarikat, klonlama yöntemiyle beş bebek dünyaya
getirdiğini de açıkladı ama konuyla İlgili herhangi bir delil
sunmadıkları İçin ilk klon insana dair belirsizlik sürmeye
devam ediyor.
|
rini uzun zaman önce açıkladılar ama sonrasında bir açıklamayapmaktan kaçındılar. Gerçi bilim çevreleri, zengin bir Arap işadamının finansörlüğünde, hiçbir ulusun yasalarının geçerli olmadığı uluslararası sulardaki bir laboratuar gemisinde deneylerini sürdüren İtalyan doktor Antinori'nin amacına ulaşmış olmasının yüksek bir ihtimal olduğunu kabul ederken, resmen
|
|
|
|
istatistiksel gerçek, önünde dini ve ahlaki toplumsal çekinceler bulunan insan
klonlama işlemine bir sakınca daha ekliyor. Bu yüksek risklerle, acı içinde yaşayarak kısa sürede ölmesi kesin olan çocuklar hayata getirmenin, bilim adına da olsa, insan köleler yaratmaktan farkı olmadığı savunuluyor. Çünkü düzenli bir aile hayatı içinde yaşasalar bile eninde sonunda birer denek olacak bu çocukların ruhsuz, duygusuz, acıyı hissetmeyen, hakları olmayan kuklalar değil de, herkes gibi insan olacaklarını akıldan çıkarmamak gerekiyor.
Öte yandan insan klonlamanın, yasalarca da kabul edilen bazı yararları var: En başta, insan hayatını kurtarmak. Çözümü olmayan hastalıklar için, insan yedek parçası üretmenin
|
dile getirilmeyen bir diğer görüş de, süper güç olma iddiasındaki devletlerin,
yasalarına şerh koymalarına rağmen gizli askeri üslerinde insan klonlama deneylerinin çoktan meyve vermiş olması gerektiği yönünde. Dolayısıyla devletler ve töreler insan klonlamanın olup olamayacağını tartışa dursun, dünyanın bir yerlerinde, birilerinin, gözlerden ırak şekilde, kimsenin açmaya cesaret edemediği bu kapıyı açmak ve yeni bir çağ başlatmak için çabaladığı kesin. Aslında resmin bütününü görebilenler için şimdi insanlığın önündeki tek soru şu: İlk kopya İnsan ne zaman ortaya çıkacak? Bilgi için: www.humancloning.org
Cem Şancı, cemsanci@chip.com.tr
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
