En İyi Arama Motorları
•
Internette Her Şeyi ve Herkesi Bulun
Web'dekİ bilgi yoğunluğu karşısında hiç umutsuzluğa kapıldınız mı? Veya yeni bir oyun demosu için hızlı bir download sunucusu aradınız mı? CHIP'in sizler İçin derlediği ipuçları ve tanıttığı web sayfaları ile, İster müzik, dosya, kişi isterse basit bilgiler olsun, ihtiyacınız olan her şeyi bulacaksınız.
oogle'ı biliyorsunuz. Peki inter-nette aradığınız her şeyi bulabili­yor musunuz? Tabii ki hayır! Go-ogle, birinci sınıf bir arama motoru, an­cak eksiksiz değil. Örneğin, ttreh-ber.gov.tr gibi basit veritabanlarınısor-gulayamıyor. Ayrıca, birisinin e-posta adresini bulmak isteyenler de etkili bir arama sorgusu hazırlamak için uzun sü­re düşünmek zorundalar. Çok daha önemlisi, Google'ın başarılı olduğu za­man ekrana getirdiği binlerce sonuç ara­sında kim çalışmak isteyebilir?
Tüm bu zayıf noktaları ve biraz daha fazlasını bu yazı ile rahatlıkla aşabilirsi­niz. CH1P, başka bir yazılım 4.000 verita-banını araştırırken bulduğu sonuçları otomatik olarak mantıksal bölümlere
ayıran arama motorlarını tanıtıyor. Ay­rıca internette bir kişi aramak için, kişi­nin sadece e-posta adresine sahip olun­duğu veya sadece isminin bilindiği du­rumlarda yapmanız gerekenleri de ay­rıntılı bir şekilde anlatılıyor.
Oyuncular ve müzikseverler de önemli ipuçlarından tabii ki faydalana­caklardır. En yeni oyunları aşırı yüklen­miş download sunucularına rağmen maksimum hızda kendi PC'lerine nasıl İndirebileceklerini görecek ve her bir şarkıyı web'den nasıl yükleyebilecekleri-ni bu yazıda bulacaklar.
Bu yazı içerisinde tanıtılan web sayfa­ları ve hizmetler, artık eski olarak nite­lendirilen donanımların sürücülerini ararken yardımcı olacaklar. Ayrıca do-
nanımlarınızı nasıl tanımlayabileceğini­zi, her bir üreticinin logosunu bulabile­ceğiniz dizinleri gösteriyor ve geniş sü­rücü arşivlerinin bağlantılarını anlatıyo­ruz.
CHIP, çalışmalarınızda yardımcı ola­cak hiçbir arama imkanım atlamamak için web'de resim arayan en İyi hizmetle­ri ve etkili resim arama motorları için neden birkaç sene daha beklemeniz ge­rektiğini açıklıyor. Buna rağmen tekno­lojinin bugünkü imkanlarını en iyi şekil­de kullanarak kısmen iyi sonuçlar elde edebilirsiniz.
Google'm tek başına yeterli olduğunu hala düşünenler, bu arama motorlarına da güvenmeliler. Ancak hiçbir şey bulu­namadığı zaman da şaşırmamalılar.
CHIP I ARALIK 2002
GENEL LİSTELER
En iyi servislerin etkili kullanımı
Google, arama motorlarındaki İlk seçenektir. Diğer servisler sundukları ek Özelliklerle daha fazlasını bulmanızı sağlayabilirler.
Aşağıdaki arama motorları ve metac-rawler'lar web ortamında bilgi arayıp bulmak için en iyi yol değildirler, ancak her arama için başlama noktası olabilir­ler. İlk olarak göz önünde bulundurul­ması gereken en Önemli nokta, hoşuna giden arama motorunu bulanlar ve di­ğerlerini hiç kullanmayanların zor ara-
yazmalısınız. Internette, www2.goog-le.com ve www3.google.com Google su­nucularının zaman zaman farklı arama algoritmalarını kullandığı yönünde söy­lentiler dolaşıyor. Buna göre bir sunucu­nun tanımadığı bir bilgi başka bir sunu­cu tarafından bulunabilecek. Eğer ısrarlı aramalarınıza rağmen her seferinde da-
ma kriterlerinde genellikle bir sonuca erişemeyebilecekleridir. Bunun nedeni ise iyi arama motorlarının tüm web or­tamının her bir parçasını tek başına ara-yamamasıdır. Muhtemelen en kötüsü bile aranan sayfaların indeksini oluştu­rabilir.
Söz konusu kısıtlamaya rağmen usta arama motoru Google'a tüm sınıflardaki ilk arama hakkım vermek gerekir. Bu arama motoru da ihtiyaçlara bağlı ola­rak optimize edilebilir. Örneğin, belirli bilgileri içeren sadece bir sayfa aramak istiyorsanız, arama kriterleri kutusuna "Search word site: www.website.com"
ha fazla sonuçla karşı karşıya kalıyorsa­nız Altavista'ya da (ww.altavista. com) bir şans tanımalısınız. Çünkü "NEAR" gibi Boolean operatörleri (bkz. Arama Yardımı [5]syf 182) ile arama sorgunuzu kı­sıtlayabilir ve bir kelimenin tam olarak nasıl yazıldığını bilmediğiniz zamanlar da özel karakterler ("*") kullanabilirsi­niz. Şu ana kadar anlatılan tüm arama motorları aynı problemden dolayı aksı-yorlar. Ekrana getirilen arama sonuçları nispi olarak düzenli bir şekilde listelen­miyorlar. Sonuçların düzenli ve okunak­lı bir yapıda ekrana getirilmesini tercih edenler, bir kere de meta arama motoru Vivisimo (www.vivisimo.com) ile çalış­mayı denemeliler. Arama motoru sadece diğer büyük arama servislerini de kont­rol etmekle kalmıyor, sorgunuzu CNN veya New York Times gibi haber por-tal'larına da gönderiyor. Vivisimo, bu­nun için boolean arama komutlarını da beraberinde yolluyor.
Metacrawler'ların asıl avantajı . ise arama sonuçları listelendiği zaman göz­ler önüne seriliyor. Vivisimo'nun "Clus-tering Engine"i önemli anahtar kelime­leri sonuçlar içerisinde arıyor ve bunları, arama sonuçlarını konularına göre ayır­mak için kullanıyor. Eğer sorgularınız
En İyi Arama Motorları
GOOGLE
Vivisimo
Sık Görünüm: Vivisimo, arama sonuçlarını mantıksal kategori­lere göre listeliyor. Bu sayede İlgilendiğiniz konu ile ilgili bilgileri daha rahat bulabilirsiniz.
www.vivisimo.com
En büyük artısı: Google'ın bulduğu ilk on sonuç genel­likle aranan konu İle ilgili en önemli bağlantıları içeri­yor. Ayrıca sayfa rahatsız eden rek­lamlar İçermiyor.
www.google.com
CHIP | ARALIK 2002
belirli Top Level Domainler (.com, tr gibi üst seviye alanlar) ile sınırlı olacak­sa, www.alltheweb.com sayfası kulla­nışlı bir fonksiyon sunuyor. "Arama Sorgusu - url.tld:com" ifadesi ".com" üst seviye alanını içeren tüm sonuçlan göz ardı edecek ve "+url.tld:tr" ise içeri­sindeki sonuçları sadece Türkiye kay­naklı olan bir liste ekrana getirecektir.
Web hileleri: Veritabanlarında nasıl arama yapabilirsiniz?
Arama motorları, bazı üretim hataları­na da sahiptirler. Örneğin, ttreh-ber.gov.tr adresindeki bir veritabanı sorgusu ile dinamik olarak oluşturulan web sayfaları hiçbir arama motoru tara­fından aranamazlar. Bu problem için BrightPlanet tarafından geliştirilen Le-xibot (www.lexibot.com) uygun bir çö­züm teşkil ediyor. Program, üreticinin açıklamalarına göre 4.000'in üzerinde veritabanını araştırabiliyor.
»Boolean operatörleri nedir?
Arama motorunda, özel komutlar yardımıyla titiz bir sonuç listesi elde edebilirsiniz.
AND: İki ifadeyi birleştirir
»CHIP AND Dergi«, sadece içerisinde "CHIP" ve "Dergi" ifadeleri olan web sayfalarını listeler.
OR: İfadelerden en azından bir tanesi bulunmalıdır
»CHIP OR Dergi", içerisinde "CHIP" veya "Dergi" ifadeleri ve her ikisinin aynı anda bulunduğu web sayfalarını listeler.
NEAR: Her iki ifade birbirine yakın yerlerde olmalıdır.
»CHIP NEAR Dergi», İçerisinde "CHIP" kelimesinin yakınlarında "Dergi" keli­mesinin de bulunduğu web sayfa­larını listeler.
ADJ: Aranan iki ifadenin de yan yana olması gereklidir, sırası fark etmez.
»CHIP ADJ Dergi<<, içerisinde "CHIP Dergi" veya "Dergi CHIP" metninin bulunduğu web sayfalarını listeler.
NOT: Bu ifade sonuç içerisinde yer almamalıdır
»CHIP NOT Dergi<<, içerisinde "CHIP" kelimesinin bulunduğu ancak "Dergi" kelimesinin bulunmadığı sayfaları lis­teler. Ancak bunu kim isteyebilir ki ;)
Web'de kişi arama
İnterneti eski tanıdıklarınızın İzini takip etmek için kullanın. CHIP, bunun İçin izlemeniz gereken en İyi yolu gösteriyor.
Yapılan araştırmalar tüm dünyada ve Türkiye'deki internet kullanıcılarının sayısının özellikle genç kesimde yüksek bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Bu, uzun zamandır görüşemediğiniz tanı­dıklarınızı bulmak için internetten fay­dalanabileceğiniz anlamına geliyor.
Türkiye'nin bu konudaki en önemli kaynağı Türk Telekom'un online telefon rehberi ttrehber.gov.tr adresidir. Sadece abonelik sözleşmesinde numarasının ve bilgilerinin 118 ve rehberde yayınlanma-
En büyük veri tabanlarından biri Hannover üniversitesinin bir projesi olan MESA'dır (MetaEmailSearchAgent) ve siteyi http://mesa.rrzn.uni-hanno-ver.de adresinden ziyaret edebilirsiniz. Bu meta arama hizmeti bir çok e-posta dizinini araştırır ve başlangıç verisi ola­rak aranan kişinin sadece ismini ve soya­dını ister.
ilginç bir başka dizin ise www.iaf. com adresindeki Internet AddresFinder yani kısaca IAF'dır. Bu sayfanın e-posta
sı kabul eden kullanıcıların bilgilerinin bulunduğu bu adres ile telefon numara­sını bildiğiniz bir kişinin adresini ve is­mini veya adresini bildiğiniz kişilerin te­lefon numarasını bulabilirsiniz.
E-posta araması: Bir kişinin e-posta adresini bulmak
Eğer uzun zamandır görüşmediğiniz bir kişinin e-posta adresini bulmak istiyor­sanız, özel e-posta arama motorları ilgi­nizi çekecektir. Bu hizmetler e-posta ad -reslerini, sahiplerinin isimleri ile bera­ber saklarlar ve bu web sayfalarından ba­zıları e-posta adres bilgilerini girmenize izin veren bir telefon defteri görevi gö­rürler.
arama fonksiyonu yazı hazırlanırken ka­palı olmasına rağmen sadece isimlerini kullanarak kişilerin telefon numarası ve­ya adresine ulaşabilirsiniz.
Yahoo People Search'ün MESA tara­fından otomatik olarak araştırılmasına rağmen sizin de http://people.yahoo. com adresini ziyaret etmenizde fayda var. Eğer buradaki e-posta araması altın­daki Advanced düğmesine tıklarsanız, işlerinizi oldukça kolaylaştırabilecek il­ginç fonksiyonlara ulaşabilirsiniz. Örne­ğin, bu sayede sadece ikamet adresini gi­rerek belirli bir kişinin e-posta adresine bile ulaşabilirsiniz.
Bir AOL sörfçüsünün adresini bul­mak ise gerçekten oldukça zordur. An-
CHİP ARALIK 2002
cak http://hometown.aol.com web say­fası en azından 30 milyon AOL kullanı­cısının araştırılması için bir başlangıç noktası teşkil ediyor.
Başka bir yol:
Bu e-posta adresi kimin?
www.infospace.com web sayfası da farklı ve kullanışlı bir başka özellik su­nuyor. Söz konusu "reverse lookup" fonksiyonu sayesinde belirli bir e-posta adresinin kime ait olduğunu otomatik
olarak arayabilirsiniz.
Eğer şu ana kadar bulamadıysanız http://peoplesearch.net adresinde son şansınızı deneyebilirsiniz. Bu sayfa, an­cak pek de konforlu olmayan meta ara­ma motoru olarak işlem görüyor. Peop-lesearch, bulduğu sonuçları okunaklı bir liste halinde ekrana getirmek yerine sor­gulanan her bir arama motoru için oto­matik olarak ayrı bir browser penceresi açıyor.
Bu, Opera gibi bir browser'ın bocala-
En İyi kişi arama motorları
YAHOO PEOPLE SEARCH
MESA
TElEKOM REHBER
Türkiye telefon rehberi: İsmini bildiğiniz bir kişinin telefonunu veya telefonunu bildiğiniz bir kişinin adresini bulabilirsiniz.
E-posta adresleri için zengin meta arama motoru: Çıkış noktası olarak e-posta adresini aradığınız kişinin ismine ve soyadına İhtiyacınız var.
mesa.rrzn. uni-hannover.de
internet portalı Yahoo'nun büyük e-posta dizini: Bir bölge sakinlerinin kaydedilmiş tüm e-posta adresleri özellikle küçük şehirler için faydalı olabilir.
Instant Messenger'ın beyaz sayfalan 135 milyon ICQ kullanıcısının profil­lerine erişim imkanı tanıyor. Kaos İçeri­sindeki düzen ise kullanışlı bir arama fonksiyonu sunuyor.
ttrehber.gov.tr
http://people.yahoo.com www.icq.com/whitepages
CHIP | ARALIK 2002
masına neden olurken yaptığımız test­lerde internet Explorer'ın da söz konu­su pencere baskınından olumsuz etki­lendiğini gözlemledik. Eğer brow-ser'ınız bu pencere fırtınasını başarılı bir şekilde atlatabilirse, gerçekten dik­kate değer bir araştırma sonucu ile kar­şılaşabilirsiniz. Gerçek dünyada izini kaybettiğiniz bir kişiyi, aramaktan vaz­geçmediğiniz sürece sanal dünyada ya­kalayabilirsiniz.
Elinizdeki bilgileri ilk olarak Google, Vivisimo ve benzeri arama motorların­da kullanmalısınız. Çünkü bu sayede, e-posta adreslerinin yayınlandığı forum­lara gönderilen mektuplar veya kişinin kendi web sayfası gibi çeşitli ipuçları el­de edebilirsiniz.
Final: Aradığınız kişinin bağlantısını bulmak
Aranan kişi ile bağlantı kurmak için en iyi yol Instant Messenger ICQ'nun be­yaz sayfalarını (White Pages) kontrol et­mektir. www.icq.com/whitepages al­tında bulunan "Advanced Search" bağ­lantısına tıklayın ve arma motoruna şu ana kadar topladığınız tüm bilgileri gi­rin. Ancak bu sırada ICQ'ya kayıtlı tüm kullanıcıları görebilmek için "Only On­line Users" seçeneğindeki işareti kaldır­malısınız.
ICQ'nun beyaz sayfaları şayet ilk se­ferde bir sonuç vermezse, arama kriter­leri arasındaki birkaç bilgiyi kaldırmalı­sınız. Bunu yapmaktaki amaç, aradığı­nız kişinin farklı bilgiler kullanarak ka­yıt olabileceğini de göz önünde bulun­durmaktır. Bu nedenle ilk olarak aranan kişinin İsmini ve soy ismini, daha sonra da adres bilgilerini arama kriterleri dı­şında bırakmalısınız.
Eğer e-posta adresinin aranması da bir sonuç vermeyecek olursa, sadece is­mini girmelisiniz. Son bir şans olarak ikamet bilgilerini de kullanabilir ve da­ha öncede bahsettiğimiz gibi ümidinizi kırmadan aramaya devam edebilirsiniz. Hakkında çok az bilgiye sahip olduğu­nuz bir kişiyi internette aramak, saman­lıkta iğne aramaya benzer. Ancak umu­dunuzu kaybetmediğiniz sürece inter-netin zengin kaynaklarından bir sonuç elde edebilirsiniz.
internet portalı Yahoo'nun da http://members.yahoo.com adresinde­ki üye veritabanında da benzer bir hiz­met sunuluyor.
internette dosya aramak
Aşağıdaki ipuçları ile, ister Media Player'ın beta versiyonu, ister eski bir tarayıcının sürücüsü olsun, aradığınız her şeyi bulabileceksiniz.
Dosyalar, internette FTP sunucularında saklanırlar. Yani eğer belirli bir dosyayı aramak istiyorsanız, web sayfalarını de­ğil dosya sunucularını inceleyen bir ara­ma motoruna ihtiyacınız olacaktır. Söz konusu arama motorlarının en ünlüle­rinden birini www.filemirrors.com ad­resinde bulabilirsiniz. Şayet aradığınız dosyanın ismini tam olarak bilmiyorsa­nız. FileMirrors'un seçenek alanındaki "File Name" altından "contains" öğesini işaretlemelisiniz. Bu, girdiğiniz arama ifadesinin bulunan dosyanın isminin içerisinde yer alması gerektiği anlamına geliyor. Bu sayede özellikle kısaltmaları rahatlıkla kullanabilirsiniz. Yani "Unreal Tournament 2003"ün oynanabilir bir demosunu aramak için "UT 2003" ifade­sini kullananlar hedeflerine ulaşabilirler.
Eski ama hızlı: Güncel yüklemele­rin bulunduğu sunucular
Benzer şekilde FTP sunucularındaki dosyaları aramak için www.oth.net ad­resini de kullanabilirsiniz. Ancak bu say­fa, Filemirrors.com kadar fazla sonuç bulamasa da sabit bir Download-Uplo-ad oranına sahip çok sayıda FTP sunu­cuyu başaralı bir şekilde inceliyor. Bu, sunucudan aldığınız her bir MByte için sizin de aynı miktarda veri aktarmanız gerektiği anlamına geliyor. Bazen korsan kopyaları da üzerinde barındırabilen bu tür sunucular da Microsoft Media Player gibi araçların genellikle resmi olmayan
ilk beta versiyonları da bulunabilir. Tabii ki bu tür FTP sunuculardan MP3 veya film de download edebilirsiniz. Ancak bunun için sunucuya en azından 200 MByte veri göndermeniz gerektiğini unutmamalısınız. Böylece Yüzüklerin Efendisi filminin fragmanını indirmek, oldukça zahmetli bir işe dönüşecektir. DİKKAT! Sadece legal dosyaları internet-ten indirmeli ve benzer şekilde internete aktarmalısınız.
Kaliteli bir başka FTP sunucuya da www.filesearching.com web sayfasın­dan ulaşabilirsiniz. Bu internet hizmeti­nin çok büyük bir kısmını ancak Rusça okuyabilenler anlarlar. Ancak arama fonksiyonları tamamen İngilizce. Böyle­ce, daha önce bir Rusça dil kursuna ihti­yaç duymadan rahat bir şekilde MP3, vi­deo veya resini arayabilirsiniz. Filesearc-hing.com'un en iyi 100 FTP sunucusu listesi araştırma için alternatif bir yol su­nuyor. Bu listeyi "Advanced Search" al­tında bulabilirsiniz.
Web'de müzik arama: MP3'den kuş seslerine kadar
Eğer sizin öncelikleriniz arasında oyun oynamak değil de müzik dinlemek geli­yorsa www.emp3finder.com adresinde­ki MP3 arama motorunu kullanmalısı­nız. Burada, bir şarkıcıya veya belirli bir şarkı ismine göre arama yapabilirsiniz. Alternatif olarak "Top Downloads" liste­sinden diğer kullanıcıların tercihlerini
FİLEMİRRORS
::EMP3FİNDER
Her yeni oyunda aynı resim: Tüm downlo-and sunucuları aşırı yüklü. Bu durumda istediğiniz dosyayı FTP sunucularında arayan ve alternatif kaynaklar bulan fi-lemirrors.com yardımcı oluyor. www.filemirrors.com
internette MP3 ara­mak artık muhteme­len eski bir yöntem. Ancak her durumda hızlı ve başarılı. eMP3Finder, iyi or­ganize edilmiş ve çok sayıda müzik parçası barındırıyor.
www.emp3finder.com
Sık düşünce: Jigle sayesinde istemcisini kurmadan eDonkey paylaşım ağını araştırabilirsiniz. Özellikle film ara­mak için tavsiye edilir.
www.jigle.com
Jigle ile aynı prensi­be sahip ancak Gnu-tella ağlarını ve MP3 aramak için kullanılı­yor. Bitzi, dosyaların değerlendirilmesi sa­yesinde endüstrinin yanıltıcı MP3'ierine koruma sağlıyor.
www.bltzi.com
CHIP I ARALIK 2002
de inceleyebilirsiniz.                                  büyüklüğünü girebilirsiniz. Sonuçta is-
Belirli bir parçanın aranması, şarkı-     tenen dosyanın Peer 2 Peer ağında ne
nın ismini tam olarak bilmiyorsanız ve     kadar sıklıkla bulunduğunu da öğrene-
bunun yerine işaretler kullanıyorsanız     bilirsiniz. Bu, özellikle filmler gibi bü-
daha başarılı bir sonuç verebilir. Çünkü,     yük dosyalar indirmeyi düşünüyorsanız
bazı kullanıcılar parçaları kaydederken     hızlı bir yükleme için etkili olacak bir
tam isimlerini kullanmak yerine kısalt-     faktördür.
maları tercih ederler.                                      Gnutella ağını kullanan (LimeWire,
Müzik parçaları aramayanlar ve sa-     Bearshare ve diğerleri) paylaşım araçları
dece çeşitli ses ve efektlere ihtiyacı olan-     için de bu tür bir web sayfası mevcut.
lar ise aradıklarını www.findso-     www.bitzi.com adresinden söz konusu
unds.com adresinde bulabilirler. Bu     paylaşım ağında arama yapabilirsiniz,
sayfa da etrafınızı gürültüye boğmak     Bitzi, bunun için bilgilerini normal bir
için araba seslerinden kuş cıvıltılarına     arama motoru gibi kullanmıyor ve bu-
kadar her şeyi bulabilirsiniz. Bu arama     nun yerine kullanıcının tanımla malar ı-
motoru da sadece sesler için özel olarak     na güveniyor. Gnutella paylaşım ağın-
hazırlandığından, istediğiniz örnekleme     daki kullanıcılar, Bitzi Bitcollider Utility
oranım ve dosya biçimini seçebilir veya     adındaki araç sayesinde dosyalarının
dosyanın stereo mu yoksa mono mu ol-      içeriklerini tanımlayabiliyor ve bunları
masını istediğinizi belirtebilirsiniz.             daha sonra Bitzi'de yayınlayabiliyorlar.
Bitzi, bu sayede müzik endüstrisinin, Son şans paylaşım araçları:                                 
                                           paylaşım ağı içerisine kalitesiz veya de-
P2P servislerinde arama                         
ğiştirilmiş müzik parçaları atarak pay-
Aradığnız hiçbir filmi, müzik veya yazı-     laşım aracını sabote etmesine karşı da
lımı bulamadıysanız, eDonkey veya     bir Önlem almış oluyor. Gnutella gibi paylaşım araçlarını da          Her iki sayfa da, jigle.com ve bit-
kullanmayı deneyebilirsiniz. Araçları     zi.com, kendi paylaşım araçlarının bir
kendi sabitdiskinize yüklemeden ve     avantajından faydalanıyorlar. Gnutella
kurmadan da aradığınız özel bir dosya-     ağı için hem eDonkey hem de istemcile-
nın paylaşım ağı içerisinde olup olma-      ri paylaşım ağındaki dosyalar için bir
dığını kontrol edebilirsiniz. Bunun için     web bağlantısı tanımlayabiliyorlar. Bu
www.jigle.com web sayfası eDonkey     başarılı bir arama sonucunu daha da et-
paylaşım aracının bilgi.hizmetini araştı-     kili kılıyor. Aramak, bulmak, bir bağlan-
rır ve bulduğu sonuçları kaydeder. Bu     tıya tıklamak ve paylaşım aracının dos-
kayıt işlemi, paylaşım araçlarının büyük     yayı yüklemesi. İnternette bundan daha
bir eksikliğinden sizi kurtarır. Sahip ol-     kolay bir çalışma şekli yok. duğubir dosyayı paylaşıma açan bir          Şayet bir sürücü arıyorsanız FTP su-
kullanıcı eğer ağa dahil olmadıysa söz     nucuları ile başarılı bir sonuç elde etme-
konusu dosyayı siz göremezsiniz.                niz oldukça zordur. Örneğin eski tarayı-
Jigle.com sayfasındaki aramanızı sı-     cısına ait sürücüyü hzgfy.rar olarak ad-
nırlandırmak için dosya uzantısını veya     landırmak kimin fikri olabilir? Bir FTP
dosyanın minimum veya maksimum     arama motoru kullanarak bu sürücüyü
CHIP | ARALIK 2002
bulabilmeniz için dosya ismini eksiksiz olarak bilmeniz gerekir. Ancak internet-teki özel sürücü veritabanları sizin ihti­yaçlarınızı zaten karşılayacaklardır.
Sürücü aramak: Donanımları tekrar ayağa kaldırmak
İnternet, devamlı olarak yeni sürücüleri takip eden bir donanım cambazının en önemli kaynağıdır. Eğer sahip olduğu­nuz bir donanımın eski veya yeni sürü­cüsünü arıyorsanız, yapmanız gereken ilk şey, üreticinin web sayfasını kontrol etmek olmalıdır. Ancak bundan sonra aşağıda değineceğimiz sürücü verita-banlarını inceleyebilirsiniz.
Eğer üretici kendi sayfasında sürücü sunmuyorsa veya artık mevcut değilse ne olacak? Bunun için eski sürücüleri içeren geniş bir veritabannıa ve downlo-ad sunucusuna sahip olan ancak sadece kayıtlı veya ücretli kullanıcılara bu im­kanı tanıyan www.driver-guide.com veya www.windrivers.com gibi internet sayfaları bulunur. Buna karşılık www. driverzone.com adresinden ücretsiz olarak veya kaydolmaya gerek kalma­dan "Driver Archive"den donanımınız için uygun yazılımı arayabilirsiniz.
Garip kartlar: Bilinmeyen donanımlar için sürücü bulmak
Eğer bir donanımın üreticisini bilmi­yorsanız, söz konusu aygıtı FCC ID'sini (FCC: Federal Communications Com-mision) kullanarak aramalısınız. FCC ID, 17 basamaklı ve rakam ile harflerin bileşiminden oluşan bir tanımlama ko­dudur. Donanımın FCC ID'sini www.driverzone.com/fcc__id_search. htm sayfasına girebilirsiniz. Buradaki ilk karakterler üreticinin ismini temsil ederler ve internet sayfası geri kalan ka­rakterleri kullanarak ürün ismini çö­zümler.
Zorlu ancak başarılı bir başka yön­tem de üreticiyi donanımın üzerindeki logosundan aramaktır. Çünkü bu tür soyut logolar ile üreticinin ismine ulaş­mak her zaman mümkün olmayabilir. Bu tür durumlar için donanım üretici­lerine ait geniş bir logo arşivine sahip olan www.plasma-online.de/english/ index.html sayfasını inceleyebilirsiniz. Liste içerisinde pazardan kaybolan fir­malardan, alıcılar veya takip eden şir­ketlere kadar çeşitli bağlantılar bulunu­yor.
Birçok servis yüksek fiyat istediği için aranması zor olan nesneler, resimlerdir. Ancak bazı siteler bunun da üstesinden geliyorlar.
Eğvaneliriliniya
PC'te
TeteA
tavista.com) istediğiniz resmi web'de arıyorlar. Ancak bunlar da diğer resim arama motorları île aynı zayıf noktalara sahipler. Bu durumun ciddi bir şekilde iyileştirilmesi için bir süre daha bekle­mek gerekiyor. Bu nedenle günümüzde resim arama için kullanılabilecek en iyi araçlar, içeriklerini listeleyen ve daha sonra bu meta bilgilere göre arama ya­pan resim veritabanlarıdır. Ancak bura­daki sorun ise "Çığlık AND Adam AND Köprü" gibi boolean operatörlerinin kullanıldığı bir ifadenin veritabanı içeri-
sinde sonuç vermeyecek olma­sıdır. Sadece sanat eseri ve sa­natçının İsmi kullanılarak, ya­ni "Çığlık AND Munch" gibi bir arama ifadesi sizi sonuca götürecektir. Aslında Eduard Munch'un ünlü resmi "Çığ­lık"ı bulmak için veritabanına gerek yoktur. Resimler üzerine uzmanlaşmış bir arama moto-
da www.ditto.com adre-BAŞARIlı: Günümüzde resim arama teknikleri sorun- sinde bulabilirsiniz. Bu sayfa­lara yol açabilse de Ditto çok sayıda sonuca ulaşıyor. nın kullanımı Google kadar
dımcı olacaklar. Üç çizgili logoları inter-nette arayacak bir yazılıma sahip olan Adidas örnek olarak gösterilebilir. Buna göre yazılım, tüm resimleri bir veritaba-nında saklamalı ve ilişkilendirilmesini serbest bırakmamalıdır. Aksi takdirde özel sorgular yazılımı alt edebilirler.
Cobion'un sistemi şu anda bazı resim arama motorlarında kullanılıyor. Her gün 1.000 sunucu internetten resim ve bilgi elde ediyor ve otomatik olarak bağlantı kurmaya çalışıyorlar. Ancak ya/ılım bağlantıla­rı güvenilir bir şe­kilde tespit etme ve tanımlama im­kanına sahip değil. Google (www.go-ogle.com) ve Alta-vista da (www.al-
kolay. Ayrıca kafa karıştırıcı seçenekler de bu sayfada bulunmuyor. www.alltheweb.com adresinde de bir çok özelliğe sahip ve arama konusunda başarılı bir multimedya arama motoru bulabilirsiniz. Buradaki resim, film ve müzik arama fonksiyonları arasında se­çim yapabilir ve resimleri; birçok seçe­neğe göre arayabilirsiniz.
MS/ Kadir Tuztaş, ktuztas@chip.com.tr
CHIP | ARALIK 2002