si için yeterli sayılıyordu. Bu bakış açısı değişiyor. Son yıllarda, tıptan tarıma kadar çok çeşitli alanlarda, geleneksel bilgiyi ve uygulamaları reddetmenin bedelinin kimi zaman ağır olduğunun ayırdına varılmış durumda. Yerli bilgi, bugün, tarım, biyoloji, sağlık, doğal kaynakların kullanımı, yönetim ve eğitim gibi, pek çok konuda yerel soruna çözüm getirmede Önemli katkılar sağlıyor. Ancak, yerli bilginin değerinin, özellikle sürdürülebilir
cak, sonuçta, çiftçilerin anlattıklarının doğru olduğu ortaya çıktı. Çünkü, söz konusu ağacın kök sistemi, topraktaki suyu hem gövdesine, hem de kendisini çevreleyen toprağa sifonlu-yordu. Toplumbilimcilere göre bu olay, modern tarım biliminin geleneksel bilgiyi gözardı etmesinin çok sayıda biçimlerinden biri.
Yakın bir geçmişe kadar, yerli bilginin, "çağdaş bilimsel dünya görüşü"
Yerli bilginin, Özellikle sürdürüle-bilir gelişme ve yoksullukla savaş gibi konularda değerinin farkına varılma-sıyla, bu tür bilgilere verilen değer de artıyor. Gelişmiş ülkelerde ne kadar öne çıkarsa çıksın, Batı temelli "for-mal" bilgi, aslında dünyadaki hilgi sis-temlerinden yalnızca biri; ağırlıklı ola-rak batı temelli eğitim sistemlerinde geliştirilmiş bilgi sistemlerine verilen ad. Bu şekilde adlandırılmasının ne-deni, yazılı belgeler, kurallar, düzen-
lemeler ve teknolojik altyapıyla des-tekleniyor olması. Buna karşın, "yerli bilgi" (ya da yerel bilgi), doğal çevrey-le yakın ilişki içinde uzun bir geç misleri olan insanlarca geliştiri-lip korunmuş bilgi kümeleri ne, anlatımlara ve uygulama-lara dayanıyor; kuşaktan kuşağa sözel olarak akta-rılıyor ve ender olarak yazıya dökülüyor. Bir-çok ülkede formal bil-gi, formal olmayan, yerel, geleneksel, ya da ekolojik bilgi sis-temleriyle birlikte varlığını sürdürüyor. Bu bilgiler, ait ol-dukları kültürlerde, günlük yaşamın bir-çok temel boyutuna da temel oluşturuyor: Avlanma, balıkçılık, ta-rım, hayvancılık, besin üretimi, su, sağlık ve çevresel ve toplumsal de ğişimlere uyum gibi.
Örnek vermek gerekirse, geçtiğimiz yıllarda, Gana'daki bir grup çiftçi, yabancı tarım uz-manlarına, o çevrede yetişen bir ağacın altına ekilen tarım ürünlerinin çok iyi gelişme gösterdiğini anlattıkla-
gelişme ve yoksullukla savaşıma katkısının fark edilmesi, ne yazık ki bu bilgilerin büyük bir tehlike altında olduğu bir zamanda, geç gerçekleşti. Yerli bilgi, hem hızlı küresel değişim süreçleri, hem de bu bilgilerin belgelenmesi, değerlendirilmesi, korunması ve yayılması için gereken kurumların ve kapasitelerin eksikliği nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Yerli bilgi sistemlerinin ele alınması için yeni yöntemlerin geliştirilmesi de gerekiyor. Ancak bu şekilde bu bilgi sistemlerinin sorunlara getirdiği çözümler desteklenip benimsenebilir. Bu tür bilgilerin eğitim programlarına ve öğretim yöntemlerine katıldığı da oluyor. Ancak, bu noktada çok önemli sorular ortaya çıkıyor: Yerli bilgi-nin sahibi kimdir? Bu bilgileri kimler kullanabilir ve kimin, hangi amaçla kullanacağına kim karar verir? Bu bilginin sahiplerine ödenecek bedel nedir? Kimilerine gö
rında, sözleri kuşkuyla karşılanmıştı. Çiftçilere göre, ürünlerin gereksinim duyduğu suyu, ağacın kökleri karşılı-yordu. Uzmanlar, ağaçların, köklerini kullanarak toprağın derinliklerindeki suyu yapraklarına ulaştırdıklarını bili-yorlardı. Bu durumda, ağacın altında toprağın, çevredeki topraklara göre daha az nemli olması gerekirdi. An-
re, yerli bilgilerin belgelenmesi, örneğin, biyo-korsanlığı teşvik ediyor ve gelişmekte olan ülkelerin zararına, yeni bir sömürgeciliğin habercisi. Yerli bilgi veri tabanları ve yayınları, isteyen herkesin, yerel içeriğine saygı göstermeden ya da bu bilgileri üretenlere bedel ödemeden, istedikleri gibi kullanmasına yeşil ışık yakıyor.
olarak adlandırılan bilgi sistemiyle çeliştiği durumlarda da, bu bilgiler "boş inanç" olarak kabul ediliyordu. "Akılcılık" sınamasının da Batı toplumları-nın kültürel bir ürünü olduğu fark edilmeden, akılcı bir temele sahip olmaması, bu bilgilerin gözardı edilme-
