Zaman Gerçekten Var mı? 60
Dakika
Zaman dört bir yanımızda. Zaman
ileriye doğru akıyor gibi görünür. Saat kaç desek herhangi bir rakamla hemen
ifade ederiz. Fakat bizim saatimiz nerde ve hangi zamanda olduğumuza bağlı
olarak farklılık gösterir. Pek çoğumuz için zaman günlerimizi ayarlamakta
kullandığımız rakamlar kümesidir. Hayatlarımızı saatlere göre yaşar, uyanır,
işe koştururuz, tekrar uyuruz, bu böyle devam eder.
Zaman, her şeyi aynı anda yapmaktan alı koyan şeydir. Yani zaman
olayları belli bir düzene koyan böylelikle baştan sona belli frekanslarda
gerçekleşmesini sağlayan dünyanın bir parçasıdır.
Rocert smits(Dünya’nın en iyi
saat icatçısı)için en önemli zamanı kaydetmektir. Onun için vakit nakittir.
Saat yaparken de estetiği, sanatsallığı, efektif bir şekilde tasarlarken büyük
bir zaman ve emek harcandığını söylüyor. Bir
saati doğru saate getirmek çok zor bir şey. Rocert’ın
amacı yaptığı bütün saatleri greenwich saatine göre
ayarlamaktı(1884 yılında, Newton tanımlamıştı)
Newton tarafından da tanımlandığı üzere evren sahnesinin arkasında
düzgün çalan bir vuruş gibi bizim en iyi zaman kestirimimizdi. Newton evrenin
tanrı tarafından kurulmuş devasal bir saat gibi olduğuna inanıyordu. Fakat
yanılmıştı. Çünkü mutlak olması bunu yalanlıyordu.
Zaman olmasa da hayat devam eder. Yani metronomlar olmadan da müzik
çalmaya devam eder, saat işler.
Albert EİNSTEİN büyük sezgisi ve teorileri zaman kavramını çok farklı boyutlara taşıdı.
Ve zamanın başka bir şeyden değil sadece evrende hukuku bulunan değişimler
arasındaki ilişkiler tarafından yaratıldığını belirten genel izafiyet
teorisinin de temelidir.
Amerika’nın resmi saat tutucuları vardır. Süper soğutulmuş atomlarını
ölçen dünyanın en hassas ve doğru saati buradadır. Her 3.7 milyar yılda 1 sn’
ye şaşmayla zamanı tutabiliyor.
Geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanın aslında şimdiden var olduğu anlamına
geliyor. Onunn için geçmişteki anları şimdiye,
şimdiki yaşadıklarımızı da gelecek olarak algılayamayız.
Zaman aslında kafamızda tasarladığımız bir şeydir. Zaman kavramı insan
yaşlandıkça değişik farklılaşmalar ifade ediyor. Zaman insan yaşının karekökü
ile artıyor gibi gözükmektedir.
Hepimiz kendi içsel zamanımızla aslında birer saatiz. Julien diye bir araştırmacı gördüğümüz her şeyin aslında
arkeolojik bir kazı olduğunu savunuyor. Her şey başlangıçta varmış ve daha
sonra zaman bunlardan sonuç olarak çıkmış. 14. YY tablolarında zamanın tümünün
uzayın dilimlerinde var olduğuna kanıt teşkil ettiğine inanıyor.
Başka bir fizik filozofu zamanın akışına bir ilizyon
demek yanılgı olduğunu savunuyor. Durmadan yaşlanmak yani her gün ölüme bir
adım daha yaklaştığına ilizyon demek yanılgı olduğunu
söylüyor. Çünkü bir çok fizikçi zamanın sadece bir ilizyondan
ibaret olduğunu savunmuştur, zamanın bir şey ifade etmediğini belirtmişlerdir.
Fizikçiler uzayı büyük patlamanın yarattığı konusunda hem fikirler ama
aynı şekilde zamanı da yaratıp yaratmadığı konusunda hem fikir değillerdir.
Les molen diye başka bir fizikçi
zamanın gerçekten var olduğuna inananlardan. Ona göre zaman evrenden bile daha
yaşlı hatta büyük patlamadan bile daha önce olduğunu savunuyor.
Evrenin
de yok olduğundan sonra var olacağını söylüyor. Ve o bunu ışık partiküllerinin
uzun mesafelerden nasıl davrandığına yakından bakarak ıspatlayabileceğini
savunuyor.
Fiziğin en temel yasalarından bir tanesi de ışığın sn’de
300 bin km hızla hareket ettiğini belirtir.
Förmey ışık teleskobu böyle bir deney işte. Evrenin en uzak
yerlerindeki gama ışınlarının patlamalarını garip enerji patlamalarını da
kaydediyor. Bu patlamalar fizik kanunlarının 13 milyar önceki halleriyle
kontrol etme şansını bize vermektedir.
Aşağıdaki Soruların
Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1)Zaman nedir? Ya da zamanı kendimize sorup
tanımladık mı?
2)Zaman evrenimizin bir parçası mıdır? Yoksa
aslında var olmaya bilir mi ?
3)Zaman bizim pasif olarak takip ettiğimiz
bir şey mi?
4)Zaman nerede doğdu ve hangi filozof
tarafından o yer anasaat olması karara bağlandı?
5)Zaman-Uzay arasındaki bağıntı nasıldır?
6)Newton ve Albert Einstein’in
zaman için teorileri çürütüldü mü yoksa kabul mü edildi?
7)Gelecek zaman şimdiden burada olabilir mi?
8)Zaman yerden yere mi yoksa kişiden kişiye
mi değişen bir kavram mıdır?
9)Görsel ve işitme duyularımız zaman
açısından farklılıkları nasıl gözlemlenir?
10)Şizofreni hastalığı bir zaman yanılgısı
yüzünden mi ortaya çıkmıştır?
11)İnsan faktörünü ilimine
etmek ve zamanı tamamen kendi fiziksel evren tanımlamamızı dışına çekmek mümkün
müdür?
12)Zamanı bir ilizyon
olarak tanımlamak doğru mudur?
13)An mı zamanın içinde yoksa zaman mı an’ın
içindedir?
14)Uzay mı önce geldi yoksa zaman mı?
15)Büyük patlama dediğimiz olay zamanı
yaratmış olabilir mi?
16)Zaman İnsanın biyolojik ve fizyolojik
dönemlerini yönetir mi yoksa evrenin döngüsü(doğa olayları)sayesinde mi
etkilenir?
HARUN DÖLCEK FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ (İ.Ö) A-4 9010054029