>
Yaşam Mücadelesinin Ürünü
Hayvanlarda Ortaya Çıkmış Evrimsel Değişimler 2 45dk
Hayvanlar yer kürenin her yerinde yaşamayı
başarabiliyor. Her yere adapte olabiliyorlar bu bir sır niteliğindedir. Himalaya dağlarına tırmanan bazı dağcılar en yüksek
zirvelerde bazı kuşların uçtuğunu fark etmişlerdir. Bu kuşlar çubuklu
kazlardır. 9000 metre yükseklikte uçabilen bu kazların oksijen kaynakları çok
sınırlıdır. Peki oksijen ihtiyaçlarını nasıl karşılıyorlar? Çubuklu kazların kanatları bir körük görevi
görmektedir. Bu sayede havayı ciğerlere iter ve hava kesecikleri dolar. Bu
kuşların kanları oksijeni çok iyi depo edebilmektedir. Sürekli hareket etmeleri
çok soğuk havalarda dahi donmalarına engel olmaktadır. Ve rüzgar
akımını kullanarak çok hızlı uçabilirler. 24 saatte 1600 km yol alabilirler.
Yavru bodur örümcekleri kazlardan ve
akbabalardan daha fazla mesafeyi uçarak kat edebilirler. Bu örümcekler ağlarını
otlara bağlar ve yükseltmeye başlarlar uzadıkça sıcak hava akımına kapılırlar.
Bu akım sayesinde havaya yükselirler. Soğuk havalarda ise ölüm haline benzer
bir hal alırlar. Hayatlarını bu şekilde sürdürürler. Hava akımlarının değişimi
sonucu yere inerler. Bodur örümcekleri bu sayede kıtalara arası yolculuk bile
yapabilirler.
Hem çubuklu kazlar hem de bodur örümcekleri
çok zor şartlara uyum sağlayabilerek hayatta kalmışlardır. Gözlüklü puflalar da
gizemli kuşlardır. Bu ördek türü yazın görünen fakat kışın ortalıktan kaybolur.
Bilim adamları ilk olarak bunu açıklayamazlar fakat bir süre sonra görülür ki
bu kuşlar kutuplara göç eder ve bura da buzların üzerine toplu halde çökerler
ve buzları eritirler. Bu sayede buzları eritirler ve buzulların altındaki
bitkileri besin olarak kullanırlar.
Sinek kuşları gündüz beslenir. Fakat
yaşadığı yerlerde geceleri çok soğuk olur. Bundan korunmak için
dağların oyuklarına yerleşirler.
Kan akışları yavaşlar vücut sıcaklıkları düşer. Buna belli bir süre
dayanabilirler. Bu şekilde hayatta kalmayı başarırlar.
Ayrıca bazı hayvanlar çok özel yapılarla
donanmışlardır. Bu donanımlar besin bulma ve zor şartlardan korunmaya yardımcı
olurlar. Kutup ayıları kutup soğuklarından korunmalarını sağlayan kalın bir yağ
tabakasına sahiptirler. Çok iyi bir kürkleri vardır bu kürk şeffaf bir yapıya
sahiptir. Kürk ışığı geçirir ve alttaki deriye toplar. Kutup ayısı sadece ayak
ve burnundan ısı kaybı yaşar.
İmparator penguenleri yumurtalarını
dünyanın en soğuk yerlerinde yaşar ve yumurtalarını buraya bırakır.Kürklü
yapıları onları soğuk havalardan korunmasını sağlar.
Develer de zor şartlara uyum sağlayabilen
hayvanlardandır. Develerin hörgüçleri yağ deposudur. Geniş ayakları onu yumuşak
zeminlerde destekler. Kum fırtınaları sırasında gözleri kirpikler yardımı ile
korunur. Develer 10 dakika su içerek 100 km yol alabilirler.
Çölde yaşayan filler çöldeki su kaynaklarını müthiş bir
şekilde bilirler adeta bu özellik genetik yapı ile aktarılmış gibidir. Ayrıca
suyun titreşimini ayaklarında sismik hareketlerle algılarlar bu sayede yer altı
sularını takip edebilirler. Filler kurumuş dere yataklarını kazarak su
çıkartabilirler.
İspermecet balinaları çok
derinlerde yüzebilen memeli bir canlıdır. 1 saat nefes almadan yaşayabilirler.
Kanlarında çok fazla oksijen taşıyabilirler fakat bu 1 saat nefes almadan
yaşamalarına yetmez. Oksijeni kaslarında ki özel proteinlerle depo eder ve kullanır.Ayrıca bu balinalar çok fazla derinlere indikleri
için büyük bir basınca maruz kalırlar. Balinanın iskelet yapısı esnek bir yapıya
sahip olduğu için yüksek basınçta içeri doğru çöker basıncı dengeler.
Kimi hayvanlar ise hastalıklardan ve
zehirlenmelerden korunmanın yollarını bulmuşlardır. Kapuçin maymunları çok zehirli bitkilerin
yaşadığı yerlerde yaşarlar. Doğal olarak
besin olarak da bu besinleri kullanırlar. Her besinden zehirlenmeyecek kadar
yiyerek hayatta kalırlar. Bütün yaşamları besin toplamakla geçer. Zehirli
bitkilerin olduğu bölgelerde yaşayan bütün hayvanlar belirli zaman
aralıklarında kil yerler. Kil çok iyi
bir anti oksit ve zehirleri çok iyi absorbe
eder. Adeta hayvanlar bunu biliyormuş
gibi kil yerler ve korunurlar.
Hayvanların baş etmeleri gereken zor
şartlardan biri de mevsim değişmeleridir. Hayvanlar mevsim değişmelerine bağlı
olarak göç ederler. Kuzey kutbu deniz kırlangıcı yaz mevsimi kuşlarındandır bu
yüzden sürekli göç eder. Nerdeyse kutuptan kutuba
uçarlar. Ortalama bir ömür sürdürdükleri taktirde uçtukları mesafe yaklaşık olarak aya
gidip gelmek kadardır.
Göç eden hayvanlardan biri de somon
balıklarıdır. Somon balıklarının göçü akıl almaz bir olaydır. Somon balıkları
okyanuslarda yaşayan balıklardır fakat tatlı sularda ürerler. Üreme dönemleri
geldiği zaman okyanuslardan dünyaya geldikleri tatlı sulara göç ederler. Göç
sırasında binlerce km yol alabilirler ve hiçbir şekilde yollarını şaşırmazlar.
Tatlı su kaynaklarına ulaştıktan sonra yumurtalarını bırakırlar ve ölürler.
Aşağıdaki Soruların
Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
S -1 Ağaç kurbağası kışın çok büyük
soğukların olduğu yerlerde yaşar ve donar fakat ölmez. Bahar gelince tekrar
eski haline döner. Bu olayın sebebi sizce ne olabilir?
S-2 Hayvanlar yeryüzünün en zor şartlarında
dahi yaşayabilmektedir. Oluşan değişiklikler karşısında her zaman hazır
durumdadırlar. Bunun sebebi nedir?
S-3 Kolobos
maymunları hastalıklardan nasıl korunmaktadırlar?
S-4 Hayvanların davranışları iç güdülere göre mi yoksa bir yönlendirme sonucu mu
şekillenmektedir?
S-5 Soğuk sularda yaşayan hayvan türünden
biri de morslardır. Morslar soğuktan nasıl korunur? Burada ki evrimin sonuçları
nelerdir?
S-6 Penguenler yumurtalarını nasıl korur?
Hangi penguen korumayı yapar(dişi-erkek)?,
S-7 Dünyanın en yoğun kıl yapısına sahip
olan hayvan hangisidir? Bu kıl yapısı hangi avantajları beraberinde
getirmektedir?
S-8 Termitler yuvalarını güneşten nasıl
korumaktadır?
S-9 Çölde nem oranı çok düşük olmasına
rağmen bazı hayvanlar bundan faydalanıyor. Bunu nasıl sağlamaktalar?
S-10 Flamingolar volkanik bölgelerden
püsküren zehirli sularda bulunan yosun ve karideslerle beslenirler. Zehirlerden
korunma yolları nelerdir?
Yunus
ÇELEBİ Fen
bilgisi öğretmenliği 4. sınıf 2011