Waşington
Kanyonlarının Oluşum Hikayesi
Kuzeybatıdaki Washington eyaleti
Bileşik Milletlerin köşesi.Binlerce uzaklıktaki bu huzur dolu toprakların
üzerinde aniden nereden geldiği belirsiz büyük yarıklar meydana geldi.bazıları
binlerce metrenin üzerinde olan uçurumlar.Nijerya şelalesini olduğundan daha
küçük gösteren ama suyu olmayan şelaleler.Tepe zeminindeki esrarengiz çukurlar.Zemin
üzerindeki tuhaf çöküntüler.Ve esrarengiz kayalar.
Dünyada pek az bölge gizemi ve
kuşkularıyla tartışma konusu olur.Ve bu yer Seattle’nin doğusunda yer
alır.Yaklaşık 100 yıldan bu yana bilim adamları bu bölgeyi hangi gücün bu şekle
getirdiği konusunda çalışmalar yapıyor.Jeologların ortaya koydukları bir
düşünceye göre bu tuhaf bölge ani ve geniş değişimler sırasında meydana
geldi.bu ani değişmeler sonucu meydana gelen patlamalar sonucunda bu şekiller
ortaya çıktı.
1920’li yıllarda Cey Harlen Breds
adlı yer bilimci yarık tepelerin nasıl meydana geldiği konusundaki teorisini
taslağa dökmüştür.Ama Breds’in teorisi tüm fiziksel
olasılıklara meydan okuyordu.Teorisine göre o yarık tepelerin milyonlarca yıl
süren evrim aşamasının bir parçası değil.Bunun bir gece içerisinde oluşan
muazzam bir felaket olduğunu iddia ediyordu.1920’li yıllarda Breds yarık tepeleri ziyaret etmiş ve yeryüzünü
incelemiştir.Breds bu incelemelerine yıllarca devam
etmiştir.Çok büyük bir su kütlesi yarık tepelerin platosuna varır ve dev bir su
baskınıyla tüm toprak yüzeyi bu şeklini alır.12 Ocak 1927’de Breds Washington eyaletinde diğer bilim adamalarıyla
toplantı yapmaya karar verdi.Breds daha önce
sunulmamış bir teoriyi öne sürer.240 m derinliğindeki su kütlesi tüm şiddetiyle
yarık tepeyi aşar ve pasifik okyanusuna akar.Fakat birçok jeologa göre
anlattığı bu hikaye İncil den bir kesit gibi gelmiştir.Bu toplantıdan sonra Breds’i görevden alırlar.Kuru şelale diye adlandırılan Nijerya şelalesine bakıldığında üzerinde
taşıdığı büyük yarıklar ,oluşturduğu oluklar nasıl bu hali aldı? Sadece bir su
kütlesinin gücüyle mi meydana gelmişti? Bilim adamları kendi minik yarık
tepelerinin maketini yapar.Sen Antonia şelaleleri
laboratuarında yeryüzü dinamitleri ekibi yarık tepelerin örnek modelini inşa
eder.Daha sonra Misilo buzul gölündeki hatayı
sergilemek adına modelin üzerine su döker.Yapılan bu deneyde çıplak gözle
görülebilen akan suyun geniş bir alana yayılması ve oluşan kanalların arasına
sızması ve daha sonra bu kanalları hızlı bir şekilde aşındırmasını ve olağan
üstü şekiller vermesi gözlemlenmektedir.Ancak su kapandığında bu şekillerin
önemi daha belirgin ortaya çıkmaktadır.Yani aslında bu olay yıllarca değil
saniyelerde olmuştur.
Bilim adamları şimdide bu
çukurların oluşumunu incelemek için su tünelini kullanarak yüksek hızda hareket
eden suyun etkileri üzerinde çalışır.Tünelin içine kayanın sert çıkıntısını
temsil etmek adına bir çıkıntılı nesne yerleştirirler.İlk olarak yarık tepeler
olduğu gibi çıkan su nesnesinin etrafını zarar vermeden sarar.Ama daha sonra
hızı yukarı çeviriler 1 dakika
içerisinde kabarcıklar meydana gelir.Kabarcıklar havuzun içinde görülmeyecek
kadar küçük ama artan hızıyla suyun akışı nesneye çarptığında basınç değişir ve
bunun neticesinde aniden gelişen kabarcıklar inanılmaz güç oluşturur.Suyun hızı
arttığı müddetçe kabarcıkların şiddeti ve yoğunluğu ona göre artmaktadır.Peki
bu kabarcıklar kaba kayalar üzerinde de bu kadar güçlü etki yapıp yarıklar
meydana getirmiş olabilir mi? Peki su baskınında bu nasıl bir bir şeye benziyordu ?Misilo
gölünden hareket eden suyun yarık tepelere doğru giderken bazı sert kayalara
çarpmış olabilir.
Yapılan bu deneylerden sonra tek
bir su kütlesi enerjinin yarık tepelerdeki tüm bu değişime neden olduğunu
görmüş bulunuyoruz.Bu son gizeminde açıklığa kavuşmasıyla 15 bin yıl önce
sadece bir gecede yaşanılan bu inanılmaz olayın muhtemel senaryosunu akıllarda
canlandırmak artık zor değil.
80 yıl önce Cey
Harlen Breds’in şoke eden
ve bilim adamları tarafından dine aykırı bulunan teorisi bugün tüm bilim
adamları tarafından ortak kabul görmektedir.
Yarık tepelerin merkez kanyonunda
oluşan çizgiler jeologların ilgisini çekmiştir.Richard Waitt
bu çökelti alanda 20 yıldan bu yana uğraşanlardandı.Bu çizgilerin suyun
akışıyla alakalı olduğunu düşünüyor ve bunlara nabız deniyordu.Fakat Richard bu
çizgilerde kül yapılarını fark etti.Bu küller Sen Helen dağının külleriydi.İlk
etapta külün suya düştüğü ve bu katmana kadar battığı düşünüldü.Her bir
katmanda düzenli bire şekilde bulunması bu görüşü zayıflattı.Herkesin hem fikir
olduğu tek bir düşünce kalmıştı.o da;devasa su kütlesinin dışında bir başka
gücünde şekillendirmeye sebep olduğuydu.Kathleen Nicoll bunu tespit etmek için yıllarca uğraşmış ve en son
2005’de neticeyi raporlanmıştır.Aşağıda ve yukarıdaki zeminler arasında 20 bin
yıl farkının olduğu gözlemlenmiştir.Bu da birden fazla devasa su baskınlarının
olup bu hale geldiğini açıklamıştır.
Son gelen bu sonuçlarla beraber
neredeyse 100 yıla yakın süren bir jeolojik araştırma artık bir sonuca
bağlanmış ve görünüşe göre devasa su baskınları bu alanın düzen
şekillendiricisi olmuş.Bu olay jeologların dünyanın kendi kendini
şekillendirdiği inancını bir adım daha yaklaşmalarına neden olmuştur.
Aşağıdaki Soruların Cevapları
filmin Ayrıntılarında Vardır
1)Washington topraklarında
yeryüzündeki tuhaflıklar nelerdi?
2)Yeryüzündeki bu muntazam
değişimlere bilim adamlarının bakış açısı nasıldı?
3)Washington’a gidip inceleme
yapan ve farklı bir görüşü ortaya atan bilim adamı kimdir?
4)Breds’in
yeryüzünün bu tuhaf çukurlarına,tepelerine bakış açısı fikri neydi?
5)Neden bilim adamları Breds’in görüşünü kabul etmediler?
6)Bilim adamlarının ilk deneyini
anlatınız?
7)Küçük su kabarcıkları nasıl
oluyor da büyük ve sert kayalara çukur oluşturacak kadar zarar verebiliyordu?
8)Wasington
kanyonlarının oluşumu nasıl meydana gelmişti?
9)Bilim adamlarının maket kurarak
yaptığı deney neydi?
10)Kanyonların oluşumunda hangi
devasa olaylar etken olmuştur?
11)Muntazam oluşumun ispatından
sonra yapılan diğer araştırmalar nelerdir?
12)Kanyonların arasında bulunan
küllerin kaynağı neydi?
13)Bulunan küller neyin
ispatıydı?
14)Bulunan en son sonuç bilim
adamlarının dini hangi görüşünü pekiştirmiştir?
15)Breds’e
göre bu devasa felaket ne kadar sürede meydana gelmişti?
Nurgül TAŞKIN
EĞİTİM FAKÜLTESİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 4.SINIF