Uçmanın Evrimsel Açıdan Bilimsel Kurgusu 45 dakika
Evrimin en
ilham verici kazanımlarından biri uçuştaki göçtür. Binlerce kuş, böcek ve uçan
diğer canlılar gökyüzünü doldurmaktadır. Biyoloji profesörü Scatt Edvards’a göre milyonlarca yıl önce hiçbir şey uçmuyordu.
Küçük bir omurgasız ormanın içinde dolaşarak kendine yiyecek arıyordu. Fakat
aniden bir şey oldu ve böcekler evrimleşti. Uçmak, hayvanın bedenini havaya
kaldırabileceğine ve orada kalabileceğine inanmasıyla gerçekleşir. Fosil kalıntıları,
böceklerin üç yüz elli milyon yıl önce aniden evrimleştiğini göstermektedir.
İlk evrimleşen canlı türü böceklerdir. Mutasyonlar ve doğal seleksiyonlarla bir
milyona yakın böcek türü ortaya çıkmıştır. Böcekler uçmada müthiş bir yeteneğe
sahiptirler. Avcılardan çok iyi korunurlar.
Uçmak için
havalanmak yeterli değildir. Havada kalmak için büyük bir göç ve oksijene
ihtiyaç vardır. Günümüzde uçabilen en büyük kuş türü toy kuşu Avotardodur. İlk uçan omurgalı hayvanlar pitazorlardır. Pitazorlar yirmi
iki milyon yıl önce evrimleşmişlerdir.190 Tonluk Ketsa Kutulus uçan omurgalı pitazor türüdür. Bu pitazor türü varlığını yüz milyon yıl
kadar sürdürebilmişlerdir. Kuşlar dinozorlardan evrimleşmişlerdir.
Gezegenimizde yaklaşık on bin kuş türü bulunmaktadır. Kuşlar kalıtım yoluyla
dinozorlardan tüyleri almışlardır. Tüyler sadece kuşlara özgü değildir.
Uçmadığı halde tüyleri olan canlılara da rastlanmıştır. Bu tüyler uçmak için
değil muhtemelen ısı yalıtımı veya kuluçka içindir. Biyoloji profesörü Ken Dail, kuşların uçma
yeteneklerini yavaşça kazandıklarını ileri sürmektedir. Kuşlar zamanla yırtıcı
canlılardan korunmak için gökyüzüne yönelmişlerdir. Brandon Jackson’a göre Terapot dinozorlar eğimli yüzeylere
tırmanarak uçma yeteneğini kazandılar. Kuşların ataları Yerapot dinozorları idi. Brandon, yaptığı deneyde eğimli
yüzey arttıkça kuşların yürümek için kanatlarını daha sık ve hızlı
çırptıklarını görmüştür. Uçan diğer bir canlı türü yarasalardır. Yarasalar
karanlıkta yönlerini bulabilmek için çevrelerine sesler göndererek cisimlerden
yansıyan seslere göre hareket ederler. Yarasaların dışında balina ve yunus
balıkları bu sistemi geliştirmişlerdir.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin
Ayrıntılarında Vardır.
1)
Hayvanlar neden uçmaya ihtiyaç duymuşlardır? Onları uçmaya zorlayan
sebepler nelerdir?
2)
İlk uçan organizma türü hangisidir? Bu canlı türü nasıl evrimleşmiştir?
3)
Tüm zamanların uçabilen en büyük hayvanı hangisidir? Günümüzde bu canlı
türü yaşamını sürdürüyor mu?
4)
Kuşlar hangi organizmalardan evrimleşmişlerdir?
5)
Kuşlar uçarken yönlerini nasıl bulurlar?
6)
Pitazorlar hangi tür canlılardır? Kemikleri eden boşluklu yapıdadır?
7)
Yarasalar uçma yetisini nasıl kazanmışlardır?
8)
Ekolokasyon nedir? Ekolokasyonu hangi tür
canlılar kullanır?
06 Dinçer KÜÇÜK
Fen Bilgisi 4 2009