Üç Beyazdan Şekerin Şeker Kamışından Üretimi

Şeker kamışı kamışta bulunan gözeneklerden çıkarak büyür.Çoğu bölgede şeker kamışı tek yıllık hasat edilirken Havai’de yetiştirilen şeker kamışının olgunlaşması iki yıl sürer.Böylece daha çok şeker elde edilir ve şeker kamışı saplarının boyu 10m olur.Ardından ölü yapraklar ve yapışkan yüzeylerini ayıklamak için birkaç dakika yakılır.Hasat edilen 4.5 kilo şeker kamışından yaklaşık 1 kilo ham şeker elde edilir.Havaideki fabrikalar 1903 yılından beri şeker kamışı üretiyor ve yılda 200 bin ton şeker üretebiliyor.Şeker kamışı önce toprak,taş gibi maddelerden ayırmak için yıkamaya gider.Sonra parçalara ayrılır ve sonrasında öğütme değirmeninden geçirilerek suyu ve lifleri ayrıştırılır.Elde edilen şekerin %95i liflerin ezilmesiyle olur.Elde dilen suya ise limon karışımı ilave edilir.Limon suyunun katılmasının nedeni limonun kalsiyumu ile suyun fosfatı birleşerek kalsiyum fosfat jelatinini oluşturur ve bu jel şeker yüklü olmayan parçacıkların yapışmasını sağlayarak dibe çöker.Böylece su temizlenmiş olur.Şeker solüsyonundan suyu ayırmak evaporatör ile 5 kez kaynatılır.Son olarak karışım dakikada 1200 devirlik santrifüjlerde döndürülür.Bu işlem sırasında şeker pekmezi olarak yan ürün oluşur.Pekmezin kalitesine göre yiyecek,sığır yemi ve rom endüstrisinde fermantasyon kaynağı olarak kullanılır.Geri kalan kristaller kullandığımız şekerin kendisidir.

California da ise şeker pancarı yetiştirilmektedir.Bunun için 4 yıllık bir döngü vardır.Önce toprak sürülür,plan yapılır,toprak hazırlanır,gübre ve zararlı bitkiler için ilaç koyulur.8-10 ay içerisinde 1,5-2kg ağırlığa ulaşır.California’daki fabrika 90 bin ton ham şeker veren 800 bin tonluk pancar işliyor.Şeker pancarının şeker kamışından farklı olarak ince dilimlere ayrılmasıdır.Sonrasında şeker kamışı ile aynı işlem yapılır ve çıkan ürün aynıdır.İki alman kimyager kırmızı pancarda da şeker olduğunu bulmuşlardır ve Alman kimyagerler tarafından 1801 yılında Polonya’da dünyanın ilk şeker pancarı fabrikasını kurmuşlardır.

Şeker global bir güç kaynağı olmuştur.12.y.y da haçlı seferlerinin yapılması ile şekeri batı Avrupalılarda tanımıştır ve şekeri birçok ülke ve bölgeye götürmüşlerdir.Hatta şeker uğruna savaşlar bile yapılmıştır.İngiltere Fransa ile savaşmıştır.Bu savaş 8 yıl sürmüştür.1600’lerde Barbadoslu biri seyreltik şeker pekmezi ile mayayı karıştırarak birayı elde etmiştir ve başka biri ise birayı damıtarak rom diye bilinen içkiyi elde etmiştir.Şeker ve roma duyulan ihtiyacın artması kölelere duyulan ihtiyacın da artmasına neden olmuştur.1700’lu yıllarda ise en karlı ticaret ürünü olmuştur.

Şeker birçok alanda kullanılmaktadır.İçecek,giyecek.gıda,kozmetik,alkol,yakıt ve birçok alanda kullanılmaktadır.Brezilya’da ise şeker bazlı etanol kullanılmaktadır.Bu etanol ise yakıt olarak kullanılmaktadır.Bunu otomobil üreticileri ile çalışarak gerçekleştirmişlerdir.Brezilya’ya Portekizlilerin 1503’te gelmesi ile şeker kamışı üretimi başlamıştır.Brezilyada dünyadaki etanolun %35 ini üretmektedir.Şeker bazlı etanol yenilenebilir enerji olarak kullanılmaktadır ve çevreye zararı diğer yakıt türlerine oranla çok daha azdır.Ayrıca şeker Havai’deki fabrikalarda buhar ve elektrik enerjisi üretmek için kullanılmıştır.Öyle ki bu elektrik enerjisini ihraç etmektedirler.

Bilim insanları insan DNA’sını şeker kamışına enjekte ederek deneyler yapıyorlar.Şeker kamışı konak durumuna gelir ve insan proteinini kopyalamaya başlar.Ayrıca bitkide bulunan bir virüs insana buluşmaz böylelikle.

Şeker insan hayatını uzatmak için bir anahtar olabilir.Yiyecek olarak insanlara zevk ve enerji sağlamıştır.Bir kaynak olarak şehirlerimizi aydınlatacak gücü ve arabalara yakıt sağlamıştır.Şekerin 21.y.y da seçeneklerimizi tatlandıracağını düşünen birçokları var

Aşağıdaki soruların cevapları,filmin ayrıntılarında ve özet içerisin de vardır.

1)Havai’de yetiştirilen şeker kamışı kaç yılda olgunlaşır ve amaç nedir?

2)Şeker kamışlarının yakılmasındaki neden nedir?

3)Kaç kilo şeker kamışından ne kadar ham şeker elde edilir?

4)Limonun şeker suyuna katılmasının sebebi nedir?

5)Şeker suyunun temizlenmesi nasıl olur?

6)kalsiyum fosfat nasıl oluşur?

7)Şeker pekmezi kalitesine göre hangi alanlarda kullanılır?

8)Şeker solüsyonunu sudan ayırmak için ne yapılır?

9)Şeker pancarı yetiştirmekteki döngü nedir ve kaç yıllıktır?

10)Şeker pancarı ne kadar sürede gelişir?

11)İngiltere şeker için hangi ülke ile savaşmıştır?

12)Bira ve rom nasıl elde edilmiştir?

13)Dünyanın ilk şeker fabrikası nerede ve ne zaman kurulmuştur?

14)Şekerin kullanıldığı alanlar nelerdir?

15)Brezilyada şeker kamışı üretimi ne zaman başlamıştır?

16)Şekerin ilaç yapımında güvenilir olmasının nedeni nedir?

Hamit SEVİNÇ Biyoloji Öğretmenliği 4.sınıf