Tek Yumurta İkizlerinin
Özgünlüklerinin Ortaya Çıkışına Etkili Etmenler 46'
Tek yumurta ikizleri de herkes gibi tek hücreden oluşurlar.
Bunlar, biri anneden biride babadan gelen kromozomların bir araya gelmesi ile
oluşurlar. Döllenmeden sonra zigot oluşur ve bu zigot fallop tüpünden rahme
doğru ilerler. Zigot ilerlerken bölünmeye başlıyor. 2, 4,8 şeklinde bölünür.
Buna blastosis denir. Blastosis anne rahmine düştükten sonra ikiye bölünür. Bu
oluşan iki yapının genetik yapıları aynıdır. Blastosisin neden ikiye bölündüğü
2007 yıllına kadar bir sır idi. 26 embriyo üzerinde yapılan araştırmalarda
bilim adamları bir sonuca vardılar. Blastosisin dış zarına zona pelosida denir.
İçindeki astara da troplast denir. Bu troplast ilerde plasentaya dönüşecek.
Bunun içinde cenine dönüşecek hücre kütlesi bulunur. Bunlar emriyonik kök
hücreleridir. Embriyologlar yaptıkları araştırmalarda hücre ile troplast zarı
arasındaki bağlantının zayıfladığı ve dışarıya sıvı sızdırdığı görüldü.
Troplastın içindeki sıvı balon gibi göçmesine sebep oldu. Sonra kendini onardı.
Ama embriyologlar yumurtaların ikisinde zar göçtükten sonra iç hücre kütlesi
ikiye ayrıldı ve her hücre kendi şişen Troplastın farklı yerlerine bağlandı.
Eğer bu olay rahim içinde gerçekleşse tek yumurta ikizine dönüşecekti.
Bilim adamları
genetik yapımızın; ilgi, yeteneklerimiz ve alışkanlıklarımız üzerindeki
etkilerini araştırıyorlar. Bu araştırmalar genelde tek yumurta ikizleri olup ta
farkı ortamlarda yaşayan bireyler üzerinde yoğunlaşmış. Buradaki amaç
yeteneklerimiz üzerinde çevre mi yoksa genetik yapımız mı daha etkilidir. ,
Bazen tek yumurta
ikizleri ağırlık ve şekil olarak birbirinden farklı olabilir. Ama bu genetik
yapıdan kaynaklanmıyor. Bu farklılık anne karnındaki ortamlarından
kaynaklanıyor. İlk olay implatasyondur. Blastosisler 6. günde kendilerine
rahimde bir yer edinirler ve anne rahmine bağlanırlar. Ama zamanlama önemlidir.
İkizlerin her biri oksijen ve besin için plasentaya bağlanırlar. Ama plasenta
implatasyondan sonra oluşmaya başlar. Bunun için implatasyondan önce bölünen
blastosis kendilerine ait plasentaları olur. Ancak sonradan bölünen
blastosisler plasentalarını paylaşırlar. Bu paylaşma demek, daha az oksijen
daha az besin demektir. Bu olay tek yumurta ikizlerinin gelişimlerini
etkiliyor. Bu etkiler ömür boyunca sürebilir. İmplatasyon tamamlandığında
emriyonik gelişim çok hızlı bir şekilde gerçekleşir. İlk olarak kemiksiz bir
kas yığını oluşur. Yaklaşık olarak 22. günde kalp oluşur. Oluşan kalp kasılmaya
başlar.
2007 yılında biri
kız diğeri de erkek gibi duran ikizler doğdu. Bunlardan birinin hem dişi hem de
erkek üreme organları vardı. Bilim adamları bunu, tek yumurtanın iki sperm
tarafından döllenmiş olabileceğini düşündüler. Yani yumurta hem dişi hem de
erkek kromozomlara sahip bir blastosis oluşturdu. Sonra bu blastosis ayrıldı ve
tek yumurta ikizlerini oluşturdu. Hücreler fazladan birer kromozoma sahip
olmuşlardı. Şans eseri hücrelerden biri erkek kromozomunu taşıyordu ve erkekti.
Diğerinde ise erkek ve dişi kromozomları eşitti ve bu hem erkek hem de dişi
üreme organlarını taşıyordu. Bu ürpertici bir keşifti. Bu olay dünyada bir
ilkti. Bu yeni bir anlayışı beraberinde getirdi. Altıncı aydan itibaren
testosteron salgılanırsa vücut erkekleşiyor. Testosteron aynı zamanda
hipotalamusu da etkiliyor. Bu şekilde beyni de erkekleştiriyor. Buda kimi ilgi
çekeceğimizi belirliyor. Bazı bilim adamları hipotalamusu ne kadar testosterona
maruz kalırsa kadınlara yönelik cinsel eğilim o kadar fazla alt yapı oluşturur.
Eğer beyin az maruz kalırsa o zaman heteroseksüel eğilimler oluşabilir.
Sekizinci haftada
emriyonik gelişim tamamlanıyor. Fetüs dönemi başlıyor. Artık gelişimleri
hızlanıyor. 13. haftada insanlara daha fazla benzemeye başlıyor. Bu dönemde
kafa vücutla orantılıdır. Gebe kadınlar ultrasonu genelde bu dönemde yaparlar.
Ultrasonda tek plasenta ve iki fetüs görünürse bu tek yumurta ikizleri olduğunu
gösteriyor. Tek yumurta ikizlerinde prematüre doğumlar daha sık görülüyor. 12.
haftadan 24. haftaya kadar beynin yapısının ve yüz hatlarının oluşumunda büyük
mesafeler kat ediliyor. 15. haftada ilk defa hareket ediyorlar. Elleri ile bulunduğu
ortama dokunuyorlar. Bu ilk keşifleridir. Dokunuşları kimi zaman saldırgan kimi
zaman şefkat doludur.
Epigenetik son
zamanlarda gelişme gösteriyor. Bu ek yumurta ikizlerinin farklılığının
sebeplerini açığa çıkarabilir. Epigenetik, gen kodları aynı olsa da işleyişin
farklı olabileceğini söylüyor. DNA çok sayıda genden oluşur. Her bir genin
enerji üretme ve hücreyi yönetme gibi görevleri bulunur. Epigenom, genleri ayrı
ayrı etkinleştirip, durdurma becerisine sahip düğme işlevine sahip bir dizi kimyasallar
bulunur. Bu düğmelerden biri DNA metilleşmesi denilen bir süreçle çalışır. Bu
bir hücre içindeki enzimlerin ufak ve moleküller bileşimi yani bir metil
grubunu bir gene iliştirmesine neden oluyor. Bu bileşim bu geni etkinleştirip
kapatabiliyor. Ama gen orada kalıyor. Hücrenin yapısı değişmiyor. Bu, tek
yumurta ikizlerinin sahip oldukları farklılıkları açıklayabilir. Hücre
gelişiminin ilk aşamalarında henüz tamamlanamayan bir çevresel unsur bir metil
grubunun büyüme ilgili bir gene ilişmesine yol açıyor. Büyüme geni var ama
kapatılmıştır.
Sigara içmek ve
kimyasallara maruz kalmak zamanla genlerimizin işleyişini bozabilir. Anne
rahminde de farklı çevresel faktörler bulunur. Besin kalitesi, hormonlar ve
alan tek yumurta ikizlerini farklı şekilde etkileyebiliyor.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da Vardır
S-1.Blastosis
nedir?
S-2.Epigenetik
nedir?
S-3.Tek yumurta
ikizleri arasında görülen farklılıkları ne ile izah edebiliriz?
S-4.Ultrason ne
zaman yapılır?
S-5.Genlerimizin
işlevleri ne ile değişebilir?
S-6.İnsanlarının
bazılarının heteroseksüel eğilimlerin olması ne zaman başlıyor, bu eğilimlerin
sebepleri nelerdir?
S-7.Tek yumurta
ikizleri nasıl oluşur?
S-8.insanların
yetenek ve ilgilerinin kazanılması üzerinde ne etkilidir?