>
Tornado
Kasırgası Ve Hortumlarının Analizi 45dk
Birçok insan tornadaları belli bir uzaklıktan takip eder ve izler.Bir
film yapımcısı ve bilim adamı ilk kez tornadonun yolunu keserek içine
giriyorlar.amaç hortum bilimini ileri götürmek ve tornadonun içine girerek
görüntüyü alıp reklam şirketlerine satmaktır.
Şahn bir film yapımcısıdır ve yedi yıla yakın bir süredir doğanın
öfkesini kameraya alıyor.İhtiyacı olan çekim için tornadonun içine girip
görüntüyü alması gerekiyor.Şahn bir sürü aksaklıktan sonra kendi arabasını
yapmaya karar verdi.Ford kamyonu parçaladı, dış yüzeyini kurşun geçirmez 3.5
ton çelik ile kaynak yaptı.Arabaya tiya adını verdi.400 beygir dizel motor gücüne
sahip ,aracın kalbinde ise fırtınaları gözlemek için üst teknolojiye sahip
gerçek zamanlı meteoroloji radarı var.Arka tarafta da veri kayıt cihazı var.Bu
cihaz rüzgarın hızını, hava basıncını ve hava sıcaklığını hesaplıyor.Tiya’yı
los angelastan kansasın heys kasabasına götürmeleri gerekiyor; çünkü
tornadoların çıkış noktası burasıdır.
Tornado geçiti hava kütlelerinin birbiriyle çarpıştığı arena meydanı
gibidir.Serin kuru hava sıcak nemli hava ile çarpışıyor ve karalsız dönen bir
silindir meydana getiriyor.Şartlar uygunsa tornado dikey haraket ediyor ve
yerde dönen bulut duvarı gibi görünüyor.Yaşanan bütün yıkım olayları bu noktada
oluyor.
Şahn’ın gitmek istediği nokta çok teklikeli olduğu için bilim adamı ile
çalışmaya harar veriyor.Meteorolog doktor Caş 10 yıldan beri tornadoları
izliyor.dopler radarı fırtınanın içine
bakabilir ve yönünü tahmin edebilir.Tepede ki uydu alıcısı ile internete
bağlanabilir ve o an ki canlı meteoroloji olaylarını alabiliyor.Cunş 1998
yılında en hızlı tornadoyu kaydetti.
Yüksek yağışlı tornado çok tehlikeli ve bu tornadolar insanları
arabalarında öldrür.Onlar normal bir fırtına olduğuna aldanırlar ama aslında
öldürücü bir hortumdur.İki eş zamanlı tornado aynı fırtınadan nasıl olur da iki
farklı tornado yaratıyor.Eğer ki tornadonun hızını kaydedebilirler ise insanlar
ne zaman neye hazırlklı olabileceklerini öğrenirler.
Tiya tornadoya yaklaştıkça rüzgar hızını artırıyor.tiya tornadonun içine
girmeyi başarıyor.Etrafta teneke, variller ve tuhaf şeyler uçuşuyor.Rüzgarın
hızı 220 km/h olarak ölçülüyor, kaybolmaya yakın da 20m/srı olarak ölçülüyor.
İlk defa sadece radarlarla değil tiyanın üzerinde ki aletlerle de
tornadonun yolunu kesmeyi başardılar.tornadanın ilk başından sonuna kadar
çekimini yaptılar.Elde edilen bilgiler şöyledir.223 km/h en yüksek hız.En hızlı
rüzgar ise 15m yukarıdan esen rüzgarın %80 hızına ulaşmaktadır.bu sayede yerde
ki tornado hızını hesaplayabilecekler eskiden bunu yapamıyorlardı.
Rüzgâr, havanın yer değiştirmesi ile oluşan doğal bir
olaydır. Büyüklüğü, oluşma şekli ve yıkıcılığına göre farklı isimlerle anılır. Rüzgârın
yıkıcılığı en fazla olanı fırtına, kasırga ve hortum denen hava olaylarıdır.
Genelde bu hava olayları okyanuslarda veya okyanusa kıyısı bulunan karalarda
görülür. Zırhlı araçlarla kasırganın içine doğru gidip veri elde edebiliyorlar.
Kasırga, çok geniş bir alanı etkiler
ve çok uzun sürer. Kasırgaların önceden tespit edilmesi mümkündür. Fakat bazı
kasırgalar aniden ortaya çıkabilir. Erken uyarı, sağlam yapı malzemesi ve
sığınaklar insanları kasırgaların yaratacağı tahribatlardan koruyucu etki yaratır.
Tornadoları görüntülemeye çalışan insanlar tornadoların geçiş yönüne doğru
ilerlemeleri gerekiyor.
Hortumlar, fırtına esnasında
görülen, aniden oluşan ve kısmi bölgeleri etkileyen afetlerdir. Hortumların
önceden tespit edilmesi mümkün değildir. Hortumların etrafa savurduğu parçalar
şimdiye kadar birçok can almıştır. Zırhlı araçlarla tornado kasırgasının
içinden görüntü almaya çalışıyorlar.
Erken uyarı, sağlam yapılar,
sığınaklar vb. tedbirler rüzgârın etkisini en aza indirmenin en geçerli
yöntemleridir. Özel olarak tasarlanan araçlar tornado kasırgalarının içine
kadar girip veri ve görüntü elde etmeye çalışıyorlar.
Aşağıdaki
Soruların Cevapları Filmin Ayrıntısında Vardır:
1:Tornado nedir?
2:En hızlı tornado ne zaman kaydedildi?
3:Tornadoların çıkış noktası neresidir?
4:Tiya nedir ve yapılış amacı nedir?
5:Coş’un doplerinin eksik
noktaları nelerdir?
6:Rüzgarın hızı tornadonun çıkış noktasında kaç km/h tir?
7:Yüksek yağışlı tornadolar neden çok tehlikelidir?
8:Aynı fırtına nasıl olur da iki farklı tornada yaratabiliyor?
9:Tornadoların hızları çözümlemek insanlara nasıl bir fayda sağlar?
10:İnsansız bir araçla tornadonun yolu kesmek mümkün müdür?
11.Kasırga nedir?
12.Hotum nedir?
13Tornado
Görüntü Avcıları nedir?
14.Tornadonun
İçine Yolculuk nedir?
15.Kasırgalar önceden nasıl tespit
edilir?
16.Tornado İzleme Araçları Nasıl Çalışır?
FATMA
TUNÇ FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 4. SINIF