Temmuz 1963 iki Amerikalı
doktor ölümün eşiğindedir.hastalığı yok etmek için
yollandıktan 2 ay sonra bu bilinmeyen hastalığa yakalanırlar.kuzey Bolivya bu
hastalık sayesinde ölüyor.insanlar bu hastalığa eltifonegra
karahumma diyor.evlerini temizliyorlar ama ümitsiz bir çabadır.hastalığı yok
etmek 3 bilim adamına düşüyor.tek hedefleri bu köyü kurtarmak köylüler ateşler içinde ,diş etleri
kandan kızarmıştı.doktorların elinden bir şey gelmiyordu. Hastalığın nasıl
geldiği bulaştığı hakkında hiçbir bilgi yok.% 20 , % 30 oranında ölümcül olduğunu
biliniyordu. Hayvanlardan yayılma etkisi inceleniyordu. İlk gidişleri bilgi
toplamak amaçlıydı. Kanamalı bir humma idi . kan
kaybından ölüyorlardı.tanımadıkları bir hastalıktan
insanlar ölüyorlardı.
Halk bilim adamlarının yapacağına inanmıyorlardı.
Onlara göre bu hastalık tanrıdan geliyordu ve bir tek tanrı isterse geçerdi.
Gaz lambası altındaki ilk otopsi sonuç vermedi. Hasta olan çocuklar
arkadaşlarından bulunma ihtimali var idi.gözlemledikleri
2 yol vardı. Biri evler taranacak görülen yerlere raptiye konulacaktı.ikincisi
nerde olduğu bulunacak. Hastanede personele ,doktora
,misafire bulaşmıyor. Demek ki bulaşma sebebi başka bir şey.hayvanlar
sorumlu olabilirdi.keneler ısıyorlardı bir cins fare
bulurlar ve bu farelerden virüs buluyorlardı.hastalığın rezervuarı işte bu
hayvan cinsi idi.ekip bu hastalığın böceklerden fareye farelerden insana nasıl bulaştığını
araştırıyordu. Ve taşıyıcının rektör olduğuna eminlerdi.bilim
adamlarından birinin eşine de bulaştı. Bolivya dışındaki ilk vakasıydı.kocasından
kapmıştır dendi.köyün nüfusu 2500 den 1500 e indi sabırla
çalışıyorlardı.adamlardan birini fare ısırdı ve onun vakası da ölümcül
oldu.1963 senaryo oluşturamadık.7 ay geçti bu sırada 1000’in üzerinde insan
öldü.kapan kurup fareleri tek tek öldürdük.2 hafta
sonra köyde maçupo azaldı. Bir hastalığı yok ederken
diğerleri baş göstermeye
başladı.
Sıtma için vakti zamanında
kedileri öldürmüşler bu yüzden köye kedi getirdiler insanlar kendi kafalarına
göre ekosistemin dengesini bozmaya çalışırlarsa başka hastalıklar kendini gösterir.köye kedi gelince maçupo
azaldı.fareler öldükçe hastalık azaldı.13 ay sonra maçupo
vakasına rastlanmadı.calamis calasus
virüsü kediler sayesinde azaldı.fare tek başına hastalığı nasıl yayıyordu.
İdrarıyla virüsü etrafa bırakıyordu.insanlar evlerini
temizledikçe topraktaki virüsler havalanıyor ve insanlar tarafından solunuyordu.evlerini
temiz tutmak onlara faydadan çok zarar getirdi.insandan insana bulaşması etkili
bir tanı değildir. Sabaha kadar peyniri fareler yiyor sonra insanlara da o
yedikleri peynirden bulaşıyor.ve en sonunda bilim
adamlarının yılmadan usanmadan çalışmaları sonucu hastalığa tanı konuyor. Ve giderek
azalıyor.
Aşağıdaki
Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1) Bu hastalık nerede ve ne zaman görülmeye başlandı?
2) Bu hastalığın belirtiler nelerdir?
3) Hastalık hangi türlerde görülüyor ?
4) Hastalık bulaşıcı mı değil mi?
5) İnsanlarda görülme oranı nedir?
6) İnsanlardan hayvana ya da insandan insana nasıl bulaşıyor?
7) Bilim adamlarına oradaki insanlar bu hastalığı yeneceğine inanmadığı
halde bilim adamları niçin azimle çalıştılar?
8) Kullanılacak malzeme olmadığı halde bilim adamları nasıl bir sonuca
ulaştılar?
9 )Evlerini temizlemek bu insanlara neden fayda değil de zarar getirdi?
10) Ekosistemin akışını bozmak bu inanlara ne gibi zararları oldu?
11) Bu hastalık farelerden insanlara ne tür yollarla bulaşıyor?
12) Hastalığın tanrıdan geldiğine inanılıyordu peki çaresi gerçekten
tılsım kolyesi miydi?
Gamze AK Fen Bilgisi
Öğretmenliği