CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI VE TAKSONOMİ NEDİR? (120 DK.) FİLMİN ÖZETİ

İnsanoğlu çevresinde gördüğü canlı ve cansız varlıkları her zaman bir sınıflandırma eğilimi içindedir. Yani insan sınıflandırarak algılayan bir türdür. Farkında olmasak dahi çevremizdeki canlıları bitkiler ve hayvanlar ya da suda ve karada yaşayanlar, tehlikeli-tehlikesiz gibi ayrımlarla sınıflandırırız.

Taksonomi; sözcüğü Yunanca kökenli olup sıramla anlamına gelen “taxis” ve isim anlamına gelen “nama” sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Canlı türlerini belirli bir düzene sokmaya çalışı ve bu amaca yönelik ilkeler geliştirir. Taksonomi; canlıları tanımlayan, anlatan ve adlandıran bilim dalıdır. Canlıların tanımlanmasını ve anlatımını taksonomi bilimi yapar.

Sınıflandırma ise; taksonomiden farklıdır. Sınıflandırmanın çalışma konusunu yalnızca canlıları gruplandırmak ve bu grupları derecelendirmek biçiminde özetlenir. Sınıflandırma, yaşayan ya da yokolmuş canlıların gruplar halinde sıralamasıdır. Sistematik ise; taksonomi ve sınıflandırmadan farklı olarak ve çok daha kapsamlı olarak, canlıların birbirleriyle evrimsel akrabalık ilişkisini, benzerlik ve farklılıklarını inceleyen bilim dalıdır. Bilimsel adlandırma ise; sistematiğin bir alt dalıdır. Yani canlıların belirli kurallara bağlı olarak adlandırılması ile ilgilenir.

Sınıflandırmanın temeli Aristo’ya kadar uzanır. Aristo özellikle deniz canlılarını incelemiş, hayvanların dış görünüşlerine, hareketlerine yaşam şekillerine ve vücut özelliklerine göre bilimsel şekilde sınıflandırmıştır. Ama sistematiğe ışık tutmuştur. Yenidünyanın keşfiyle, tanımlanması ve gruplandırması gereken çok sayıda canlı türü ortaya çıktı. Bir süre sonra bu canlıların öğrenilebilmesi ve düzenli olarak ortaya çıktı. Bir süre sonra, bu canlıların öğrenilmesi ve düzenli olarak ortaya çıktı. Bir süre sonra, bu canlıların öğrenilebilmesi ve düzenli olarak çalışabilmesi için bir sisteme gerek duyuldu. Bunun sonucunda da türlere iki sözcükten oluşan adlar verilmeye başlandı. İlk adım birbirlerine benzer özellik gösteren türlerin gruplandırılması ve onlara dış görünüşlerini yansıtan adlar buldu. İsviçreli Doğa Bilimci Conrad Van Gesners bu konuda çalışan ilk araştırmacıdır. Gesner’in gözlemlerini ve tanımlamalarını içeren “historiae Animalsum” adlı ansiklopedi hayvanlar aleminin ilk resmi katalogudur. “Tür” kavramını ilk kez İngiliz doğa bilimci John Ray kullanmıştır. Bitkiler ve hayvanlar konusunda önemli çalışmalar yapmıştır.Taksonomide gerçek anlamda devrim yaratan bugünkü anlamını şekillendirmeyi başaran bilim insanı Carl Van Linne olmuştur. Linnesistema naturea” adlı eserinde doğayı üç gruba ayırmıştır. Bunlar, mineraller, bitkiler ve hayvanlardır.Linnecus, sınıf-takım- cins, tür ve varyete olarak 5 sınıflandırma derecesi kullanmıştır. Bu çalışmalardan sonra insanoğlu doğayı daha iyi betimlemeyi başarmıştır.

 

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da Vardır:

 

  1. Aynı türden canlılar için hangisi doğrudur?
  2. Hangi taksonomik kategoride daha az sayıda birey bulunur?
  3. Türden aleme doğru gidildikçe hangisi azalır?
  4. Linnaes’un çalışmaları konusunda neyi söylemiştir?