Suyun Önemi Üretimi ve
Yapýsý
Suyun basit g
ör
ün
üþün
ün ard
ýnda ak
ýl almayacak bir olu
þum vard
ýr. Y
üzeyin hemen alt
ýnda
dinamik bir yaþam hüküm sürer. Su yaþama yön verirken ayný zamanda yýkýmlara neden
olacak kadar öfke
dolu da olabilir. Y
ükseklerden
f
ýþk
ýran su kentlerimizi ayd
ýnlatacak enerjiyi sa
ðlar. En k
üçük
damlasýnda bile insan oðlunun büyük
gizemlerini barýndýrýr. Dünyadaki 6 milyar insanda 4 milyar galon su bulunur. Bizi
çevreleyen d
ünya b
üy
ük
öl
çüde sudan olu
þur. Taze sular
ýn b
üy
ük
ço
ðunlu
ðu buzullarda s
ýk
ýþýp kalm
ýþt
ýr.
Ýnsano
ðlu %1'lik orandaki taze
su ile ya
þamýna devam etmek zorundad
ýr. Bas
ýn
ýn musluk sular
ýn
ýn sa
ðl
ýkl
ý olmad
ýðý haberlerini yaymas
ý milyonlarca ki
þinin tatlar
ý çok daha g
üzel
olan sa
ðl
ýkl
ý þi
þe
sular
ýn
ý tercih etmesine neden
oluyor. Suyun y
üzeye
çýkt
ýðý yer tepelerde yer al
ýyor.
Ýzlanda ana karadan her y
ýl iki bu
çuk
santim
ayrýl
ýyor. Buda lav katmanlar
ýn
ýn
k
ýr
ýlmas
ýna neden oluyor. B
öylece suyun y
üzeye
çýkaca
ðý k
ýr
ýklar olu
þuyor.
Antik Yunan ve Roma uygarl
ýklar
ýnda su y
önetimi
önemli bir a
þama kaydetti. Bu antik
uygarl
ýklar suyu
uzak b
ölgelerden
getirmek ad
ýna m
ühendislik
çal
ýþmalar
ý yap
ýyordu. Roma'daki su
borular
ý
imparatorlu
ðun ba
þkentine her g
ün litre su ta
þýyordu. B
üy
ük kentlerin merkezinde fosseptikler y
üz
ünden su k
öt
ü bir tat alm
ýþ ve zehirli hale gelmi
þti. Avrupal
ýlar 400 y
ýl boyunca sudan uzak
durdu. Daha sonra 18. ve 19. y
üz
y
ýlda zenginler
kentlerden uzak temiz su kaynaklar
ýnda
suyun sa
ðl
ýkl
ý özelliklerini ke
þfetti. Su bir anda moda haline geldi.Suyun
di
ðer s
ýv
ýlardan en b
üy
ük fark
ý kat
ýla
þt
ýðýnda genle
þmesidir.
B
öyle olmasayd
ý g
ölet ve g
öllerdeki ya
þam formlar
ý öl
ürd
ü. Buzun sudan daha az yo
ðun olmas
ý ya
þamýn devaml
ýl
ýðýn
ý sa
ðlayan en
önemli fakt
örd
ür. E
ðer suyun y
üzey gerginli
ði olmasayd
ý a
ða
çlar bodur
çal
ýlar olurdu. Bitkiler
çok daha k
ýsa olurdu. D
ünyan
ýn y
üzeyi
þimdikinden bamba
þka g
ör
ünt
üye
sahip olurdu. Yer
çekimi
sulama metodu Amerikan tarlalar
ýn
ýn %60'
ýnda kullan
ýlmaktad
ýr. Nebraska'da su
seviyesi baz
ý
yerlerde 10 ile 12 m kadar al
çald
ý. Bu b
ölgelerde y
üzey karakteristiklerinin
de
ði
þti
ði g
özlenmektedir. Suya olan
ba
ðýmlýl
ýðým
ýz sadece bize hayat
vermesinden kaynaklanm
ýyor.
Bizi kendine ba
ðlayan
e
þsiz bir g
üzellikte sunar. Antik d
önemlerden itibaren su sanat
formu olarak kullan
ýlm
ýþt
ýr. F
ýrsat verildi
ðinde su bize g
örsel bir
þölen sunabiliyor.
Aþaðýdaki Sorularýn Cevaplarý Filmin Ayrýntýlarýnda Vardýr
1.
Bedenimizde ne kadar oranda su bulunmaktad
ýr?
2.
Su d
ünya
üzerinde ne kadarl
ýk bir alana sahiptir?
3.
Kaynak
evi ne iþe yarýyor?
4.
Su hangi madde ile ar
ýt
ýlmaktad
ýr?
5.
Ters
osmosis nedir?
6.
Ýlk
insanlar
þi
þe yerine ne kullanm
ýþlar?
7.
Venedikliler
kuyulardaki yaðmur sularýný filtrelemek
için nasýl bir sistem geliþtirdiler?
8.
Amerikan
þi
þe
suyu sekt
ör
ü neden
çökt
ü?
9.
Su neden dondu
ðunda yo
ðunlu
ðu azalmaktad
ýr?
10.
Hidrojen b
üt
ünle
þmesi nedir?
11.
Aðýr su nedir ve ne iþe yarar?
12.
Nebraska'da su seviyesi neden al
çald
ý?
13.
Merkez
pivot nedir?
14.
Yer
çekimi
sulama metodunun tarihi nereye dayan
ýyor?
ÖZLEM
SÜTÇÜ BÝYOLOJÝ ÖÐRETMENLÝÐÝ 07010002009