Sularýmýz Tehdit
Altýnda
Dünya çapýnda bir çok rahatsýz edici deðiþme oluyor. Her gelen bilgiyle araþtýrmacýlar dünyayý yeniden g
özden ge
çiriyor.
Gana'da b
üy
ük bir sorun vard
ýr. Buradaki hayvanlar
garip bir
þekilde
yok oluyorlard
ý.
Babunlar ise durmadan art
ýyordu.
Burada ya
þayan
babun gruplar
ý çiftlikleri mahvediyordu.
K
öyl
üleri sinirlendirip
çaresiz b
ýrak
ýyorlard
ý.
1960'lardan beri Gana vah
þi do
ða kurumu haftal
ýk devriyelerinin kay
ýtlar
ýn
ý titiz bir
þekilde
tutuyor. G
ör
ünen t
üm hayvanlar
ýn bilgilerini i
çeren bu belgeler d
ünyadaki en geni
þ kapsaml
ý kay
ýtlar
ý aras
ýnda yer al
ýyor. Fillerin %70'in say
ýs
ý t
ükenmi
þti. Su ayg
ýrlar
ýn
ýn say
ýs
ý yar
ýs
ýna inmi
þti.
Ama muhtemelen i
çlerindeki
en rahats
ýz edici
þey b
üy
ük y
ýrt
ýc
ýlar
ýn
neslinin t
ükenmesiydi.
Aslan n
üfusunun
%80'i yok olmu
þtu.
Y
ýrt
ýc
ýlar
ýn
yoklu
ðunda babun
say
ýs
ý sadece atmad
ý. Onlar ayn
ý zamanda kendilerini
gece avlanacak kadar g
üvende
hissediyorlard
ý ve
zamanla daha da sald
ýrgan
hale geldiler. Gana'daki bal
ýk
rezervlerine ait y
ýl
y
ýl bilgileri
toplay
ýp bunu grafi
ðe aktard
ýðým
ýzda ve bu grafi
ði Gana'daki vah
þi hayvan n
üfuslar
ýndaki y
ýll
ýk de
ði
þim n
üfuslar
ýn
ýn
üzerine
getirdi
ðimizde
ikisinin neredeyse m
ükemmel
bir
þekilde
ört
üþt
üðü g
ör
ül
ür.
Ara
þt
ýrmac
ýlar avc
ýl
ýðýn bal
ýk
rezervlerinin durumundan etkilendi
ðine
dair kan
ýt
buldular. Bal
ýk
rezervleri iyi oldu
ðunda
bal
ýk fiyatlar
ý ucuzluyor.
Ýnsanlar
çok fazla bal
ýk al
ýyor ve nispeten daha az
vah
þi hayvan eti
yiyorlar. Aralar
ýnda
bir ili
þki var.
Bug
ün Gana'daki bal
ýk rezervleri y
ýllar
öncesine g
öre yar
ý yar
ýya daha az. Bir
çok k
üçük kasaba
çöz
ülmemi
þ gizemlerle doludur. Ara
þt
ýrmac
ýlar
Namibia'da sulardan gelen
çür
ük yumurta kokusuna
benzeyen kokunun kayna
ðýn
ý ara
þt
ýrmaya ba
þladýlar. Bu koku garip bir fenomenin bir par
ças
ýydý. Okyanusun rengi de de
ði
þmi
þti. Tonlarca bal
ýk k
ýy
ýya vurmu
þtu.
Ara
þt
ýrmac
ý denize hidrojen s
ülfit sal
ýndýðýn
ý
fark etti. Bu zehirli bir gazd
ý.
Ara
þt
ýrmac
ý ekibi ile birlikte
matkap denilen bir alet ile dip
örnekleri
ald
ýlar. Bu
örnekte deniz dibinde
çok fazla metan birikti
ðini g
örd
üler. Bu metan
ýn patlamas
ý ile de hidrojen s
ülfit a
çýða
çýkm
ýþ olabilirdi. Hidrojen s
ülfit bal
ýklar
ý önce fel
ç
edip sonra
boðulmalar
ýna neden oluyordu. Y
üzeydeki bas
ýn
ç d
üþünce
deniz taban
ýnki de
d
üþüyordu. Al
çak bas
ýn
ç metan
ý
a
çýða
çýkar
ýyordu. Kar
þýl
ýkl
ý olarak o da hidrojen s
ülfiti a
çýða
çýkar
ýyordu. K
ýrk y
ýl
önce Namibia'da
çok fazla bal
ýk vard
ý. Bal
ýklar
ýn toplu
öl
ümleri iklim sistemine de etki etti
ði d
üþün
ül
üyor. Bu da bal
ýk
çýl
ýðýn k
üresel
ýs
ýnmaya ne kadar etki etti
ðini g
österen
bir ger
çek. Bal
ýklar
ýn gelece
ði i
çin Shopin ve
Robinson somon
çiftlikleri kurdular.
Brain ise a
çýk deniz
çift
çili
ði yap
ýyor. A
çýk deniz
çift
çili
ðinin artan talep kar
þýs
ýnda
üretimi
önemli derecede artt
ýraca
ðýna inan
ýl
ýyor.
Aþaðýdaki Sorularýn Cevaplarý Filmin Ayrýntýlarýnda Vardýr
1.
Ara
þt
ýrmac
ýlar neye ya
þayan
öl
üler demektedir?
2.
Babun say
ýs
ýn
ýn art
ýþýn
ýn do
ðrudan ve dolayl
ý etkileri nelerdir?
3.
Bal
ýk
say
ýs
ýn
ýn grafikleri ile vah
þi hayvan n
üfusunun
y
ýll
ýk de
ði
þim grafi
ðinden
çýkan anlam nedir?
4.
Afrika'daki hayvanlar
ýn kaybolmas
ý
ile ilgili ara
þt
ýrmay
ý kim yapmaktad
ýr?
5.
Bal
ýk
çýl
ýða etki eden b
üy
ük sorunlar nelerdir?
6.
A
þýr
ý bal
ýk avlaman
ýn en garip sonu
çlar
ý nelerdir?
7.
S
ülf
ür olay
ý nedir?
8.
Ara
þt
ýrmac
ý denize gelen hidrojen s
ülfitin kayna
ðýn
ýn ne oldu
ðunu d
üþün
üyordu?
9.
Okyanusun renginin de
ði
þmesinin
nedeni neydi?
10.
Derin deniz patlamalar
ý ba
þka hangi olayla sonu
çlan
ýyordu?
11.
Sardunyalar
ýn derin deniz patlamalar
ýndaki rol
ü
neydi?
12.
Derin deniz patlamalar
ý k
üresel
ýs
ýnmaya nas
ýl
etki etmektedir?
13.
Mavi devrim nedir?
14.
Yosun ve midyelerin somon
çiftli
ðine olan faydas
ý nedir?
ÖZLEM
SÜTÇÜ BÝYOLOJÝ ÖÐRETMENLÝÐÝ 07010002009