Sıradışı
Tsunamiler (Büyük Tufan) 46 Dk
Tsunamiler büyük su kütlelerinin yer değiştirmeleri ile meydana gelir ve
dünyanın en büyük güçleri; depremler, toprak kaymaları ve volkanik patlamalarla
harekete geçer.
Tsunamiler dünyanın dört bir yanını süpüren tipik dalgalardan oldukça
farklıdır. Hızları saatte 800 kilometrenin üzerindedir.
Geçtiğimiz yüzyıl boyunca meydana gelen 100
büyük tsunami binlerce kişinin ölümüne ve milyarlarca dolar mal kaybına yol
açmıştır.
Bilim adamları geçmişte çok büyük tsunamilerin yaşandığına dair
kanıtlara sahip. Uzmanlar gelecekte bizleri bir Mega Tsunaminin beklediğini
düşünüyor.
Dalgalar, tsunami treni denilen farklı büyüklükteki dalga grupları
halinde ilerler ve ilk dalgalar genellikle fazla büyük olmaz.
Tsunamilerin birbirinden farklı olmasının
sebebi, her birinin kendine ait bir su altı topografisinin olmasından
kaynaklanır. Tsunamiler çok büyük bir enerjiye sahiptir ve bu enerjisini kıyıya
vurduğu zaman çıkarır. (Metrekareye 10
tonluk kuvvet uygular )
Büyük Okyanus’ta Hawai’den sonra
en çok tsunamiye maruz kalan yer Japonyadır. Depremler tsunamilerin en sık
rastlanan nedenidir.
Tsunaminin kaynağı kıyı şeridine ne kadar yakın olursa şiddeti de o
kadar büyük olmaktadır. Normal dalgalar, rüzgarın okyanus yüzeyine enerji
transfer edilmesiyle oluşur. Tsunamiler
ise çok daha büyük enerji transferi ile açığa çıkar. Normal dalgaların boyu
birkaç yüz metreyi geçmezken, tsunamilerin dalga boyları birkaç yüz kilometreyi
bulur.
Tarih boyunca bilinen en yıkıcı tsunamilerin
neden olduğu can kaybı 230 bini bulmuştur. Tsunamilerin yansıyan enerjisi de
çok büyük hasarlara neden olmaktadır.
22
Kasım 1960 da Şili de okyanus tabanı
12
Temmuz 1993 te Japonya da, okyanusta 7.3 büyüklüğündeki deprem tsunamiye neden
oluyor ve büyük bir felaket yaşanıyor.
Tsunami felaketi 198 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
26 Aralık 2004’te Hint Okyanusu’nda meydana gelen 9.3 büyüklüğündeki
deprem büyük bir tsunaminin habercisi. Depremden 16 dakika sonra tsunami
Somatra’yı vurarak çok büyük hasara neden oluyor.
Tsunamiler dünyadaki her noktada deniz
seviyesini 1 mm’nin onda biri kadar arttırmakta ve dünyadaki her noktanın
Toprak kaymaları büyük tsunamilere yol açabiliyor. Denize düşen büyük
toprak parçaları, büyük bir su kütlesinin yer değiştirmesine neden oluyor,
okyanus bu büyük boşluğu doldurmak için ilerliyor bu da tsunamiye neden oluyor
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin
Ayrıntılarında Vardır.
1)
Tsunami kelimesinin anlamı nedir? Kim tarafından
bulunmuştur?
2)
Tsunaminin tehdit ettiği yerler nerelerdir?
3)
Tsunamiyi yaratan faktörler nelerdir?
4)
Dünyada Tsunaminin en çok görüldüğü yer neresidir?
5)
Tsunami dalgalarının özellikleri nelerdir? Nasıl ilerler?
6)
Tsunamileri normal dalgalardan farklı kılan özellikleri
nelerdir?
7)
Tsunamileri önceden belirlemek için ne tür teknikler
kullanılıyor? Kullanılan teknolojik gelişmeler nelerdir?
8)
Tsunamilere karşı alınan ve alınabilecek önlemler nelerdir?
9)
Tsunamileri durdurmak mümkün müdür?
10)
Tsunamileri birbirinden farklı kılan özellikler nelerdir?
GONCA
ÖNLER EĞİTİM FEN BİLGİSİ 4.SINIF