Binlerce yıl
boyunca Stonehange bir efsane olarak kalmıştır. Büyük
bir dinsel yapının yarısıydı.Ölülerin ruhlarına ev
sahipliği yapan bir anıttı.Kim tarafından yapıldığı hala bilinmemektedir.4500
yıllık kayıp olan tarihi bir şehrin merkeziydi.İngiltere’nin güneyindeki sals broyovasında bulunuyordu.
Mısırdaki piramitlerle
aynı dönemde yapılmıştır.Kanıtındaydı
arkeologlar.Britanya insanları Stonehenge inşa etmek
için 45 tonluk taşları taşımışlardır.Bu taşları uzun 40 kilometre öteden
taşımışlardır.Bu taşları taşıma sırasında ölüm tehlikesi bile yaşamışlardır.Bu
taşta sanser adında bir taştı.Sağlam ve çok sert bir
özelliğe sahipti.Bu insanlar taşıdıkları her bir granit üzerinden çalışarak
farklı figürler sergilemişlerdir.Sonra bu taşları dairesel şeklinde bir çember
oluşturmuşlardır.Bu çalışmalarda çok sayıda insan çalışmıştır.Bu yapı yan yana
dizili bir şekilde ve üzerinde her bir granit ile bağlanmıştır.Yani sağlam bir
şekilde yapılmıştır.Bu yapı at nalına benzer bir biçimdeydi.Çemberin üst tarafı
tek sıra parçalarla düz bir şekilde kapatılmıştır.Arkeologlara göre bu insanların
Stonehange ‘i neden inşa ettikleri bilinmemektedir.
Bu yapı Romalılara
göre Güneş Tanrısı, Apollo için tapınaktı.Yapılan
araştırmalara göre bu yapı 4500 yaşında olduğu bilgisine varmışlardır.Bu
demektir ki Stonehange Romalılardan, Kral Arthurdan
ve rahiplerden daha eskiydi.O bölgede yapılan kazılarda kayıp bir şehrin
izlerine rastlamışlardır.Yapılan kazılarda eski evlerin temellerine
rastlamışlardır.O dönemdeki insanlar çiftçilik ve tarımla
uğraşıyorlardı.Geçimlerini tarım ve çiftçilikle uğraşarak sağlıyorlardı.M.Ö.
2500 yılında insanlar Stonehange de güneşin doğuşunu
kutluyorlardı.
Bu insanlar Stonehange benzer bir yapı daha yapmışlardır.Bu
yapıyı tahtadan yapmışlardır.Güneşin batışını ise tahtadan yapılan anıtta
kutluyorlardı.Buda bu insanların batıl inanca sahip olduklarını gösteriyordu.Bu
insanlar tahta anıtta kendilerine mahsul veren atalarına minnettarlıklarını
kutluyorlardı; güneşin batışında.Bu bir gelenek inancı gibiydi.Britanya
insanına göre Stonehange taş taşımak kutsal bir
inançtı.
Bu çalışma dini bir
proje gibiydi.Taş devrinde evcilleştirilmiş hayvan
yoktu.Onun için yapılan çalışmalarda insan gücü kullanılıyordu.Antik
Britanya’da insanlar ölülerini gömmezlerdi.Ateşte yakarlardı.Taşlar insanlar
için en önemli varlıktı.Yapının bulunduğu alan ile insanların yaşadığı bölgeyi
bir hendek ayırıyordu.İnanca göre hendek tarafına geçmek yasaktı.Hendek
tarafına geçmek demek lanetlenmek demektir.Britanya da yeni kültür oluşumu yeni
insanların gelmesiyle olmuştur.Yeni gelen insanlar ile Stonehange
değiştirecek yeni kültürleri beraberinde getirmişlerdir.Bu insanlar daha sonra
elementi işletebilecek güce kavuşmuşlardır.Ateşte elementi kullanarak kesici
aletler üretmişler; bunu da büyü olarak algılamışlardır.
Bu insanlar Kuzey
Avrupa’daki en büyük şehre sahipti.Yapılan çalışmalar
sonucunda bu şehri Stonehange bağlayan geniş bir
yolun olduğu kanıtına varıyorlar.Tahtadan yapılan anıt Stonehange’in
bir kopyasıydı.Bu yapının eski tanrılar için inşa edilmediği; ölüler için inşa
edildiği kanısına varmışlardır.M.Ö. 2500 yılında Britanyalılar metalle
tanışmışlardır.Bu yeni teknoloji ve onu getiren insanlar burada yaşayan
insanları değiştirerek zamanla Taş Devri Uygarlığı’nın sonunu getirmiştir.Dört
bir yandan gelen insanlar ile teknoloji değişimi sonucu Britanya eski
uygarlığını kaybetmiştir.
Stonehange dikili ve onların
üzerine düzenli bir şekilde yerleştirilmiş büyük kayalardan oluşmaktadır.
Ortada at nalı şeklinde bir yapı ve onu çevreleyen 30 bloktan oluşuyordu. Bu
yapı İngiltere civarlarında yaşayan insanlar tarafından inşa edilmiştir.
Yapılan araştırmalara göre M.Ö 2500 yıllarında yapılmıştır. Net bir bilgi
olmamakla birlikte Stonehange hakkında çeşitli
söylentiler vardır.Bazı varsayımlara göre burası onlar için bir kutlama
yeriydi. Bazı varsayımlara göre de ibadet yerleriydi.
Stonehange ve çevresinde
atalarının ruhlarının olduğunu düşünüyorlardı. Hatta bu düşünceyi destekleyen
bir şey vardı. O da Stonehange’in biraz uzağında
bulunan toprak surdu. Aslında bu sur Stonehange
sınırlarını belirleyen bir set gibiydi. Üstelik ibadet zamanı dışında bu
bölgeye girenlerin lanetlendikleri düşünülmekteydi. Stonehange
sadece ibadet yeri olarak kullanılmıyordu. Aynı zamanda o tarihte zaman
sayacının olmadığını da düşünelim. Buradaki dikili taşlar üzerinde bazı
motifler bulunuyordu. Kesin olarak bilinmemekle beraber bu motifler sayesinde
yıl içerisindeki zamanları tayin ediyor olabilirlerdi.
Stonehange senenin belli
dönemlerinde ibadet için ziyaret edilen bir yerdi. Çünkü Stonehage’in
yakın bir bölgesinde yerleşim merkezi yoktu. Dolayısıyla sadece belli
zamanlarda toplu olarak ziyaret edilen bir bölgeydi. Bu ziyaret ilk başlarda Stonehage’in inşası içindi. Stonehange
için gerekli olan büyük taşlar aranıp bulunuyordu. Uzaklık ne olursa olsun fark
etmiyordu. İnsanlar arasında güçlü kuvvetli olanlar seçilip o taş uzun çabalar
sonrasında taşınıyordu. Bu taşıma esnasında elbette kazalar oluyordu. Aynı
zamanda başka kabilelerin saldırısına da uğrayabiliyorlardı. Bu durumlarda eğer
aralarında hayatını kaybeden olursa taşıma işine bir süre ara veriliyordu.
Sonra tekrar başlayarak devam ediyorlardı.
Stonehange ibadet için
kullanılmakla beraber ergenliğe girmiş gençlerin kaynaştığı bir ortamdı.
Dolayısıyla bu gençler beraber olarak aileler oluşturuyorlardı. Tabi bu durumda
kızlar hamile kalıyor bu da kabilenin bireylerinin artmasına sebep oluyordu.
Stonehange’e yakın bir bölgede
aynı yapıya sahip bir yapı daha bulunuyordu. Ancak bu yapı Stonehange’den
farklı olarak tahta sütunlardan oluşuyordu. Aslında bunun açıklaması gayet
mantıklıydı. Stonehange atalarını diğer yapı da
kendilerini temsil ediyordu. Atalarının ruhları taşlar gibi kalıcı ve daimiydi.
Tahta sütunlardan oluşan bölge ise kendilerinin ömrü gibi kısa ömürlü olan
tahtalardandı. Bu bölgeye göç eden insanlar gün içerisinde Stonehange’i
ziyaret ediyordu. Akşamları ise diğer bölgeye gidiyorlardı ve hepsi orada
toplanıyorlardı. Burada aralarında eğlenceler yapıyorlardı sanki bir bayram
havasındaymış gibi. Bu iki yapı arasında bulunan nehir kenarı boyunca devam
eden bir yol bulunuyordu. Bu yol iki yapı arasında gidiş gelişten dolayı
oluşmuştu. Aynı zamanda burada aralarında suçlu buldukları bazı insanlar cezalandırıyorlardı.Bu cezalandırma boş bir araziye
bırakılan suçlunun diğerleri tarafından oklarla öldürülmesiyle oluyordu.
Tahta sütunlardan
oluşan bölgenin etrafında yerleşim alanlarına rastlanmıştır. Aslında bu alanlar
buraya gelen insanların konakladığı yerlerdi. Bu savı destekleyen birçok ev
kalıntılarına rastlanmıştır. Hatta bu ev kalıntıları arasında ev odalarına
benzer küçük yapılar bulunuyordu. Bu da bu evlerin bulunduğu bölgede kalabalık
bir topluluğun konakladığını anlatıyor bize.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1.Stonehange’in yapısını oluşturan
sert ve kalın damarlardan oluşan taşın ismi nedir?
2.Taş devrindeki insanlar geçimlerini neyle sağlamışlardır?
3.Antik Britanya da kutsal sayılan tapınak yaklaşık kaç
yıllıktır ve ismi nedir?
4.Britanya da ki bu yapı kaç taştan oluşmuştur?
5.Arkeologlar Britanya’ya gelen ve Britanya kültürünü
değiştiren insanlara ait ilk mezarı kaç yılında keşfetmişlerdir?
6.Britanya insanları metalle ne zaman tanışmışlardır?
7.Britanya eski uygarlığını zamanla nasıl yetirmiştir?
8.Taş Devri’ndeki insanlarda ne gibi bir inanç sistemi hakimdi?
9.Stonehange’i araştıran araştırmacının ismi nedir?
10.Stonehange
niçin lanetli sayılıyordu?
11.Stonehange
etrafında neden yerleşim alanları yoktu?
12.Stonehange’e
yaklaşık olarak ne kadar insan toplanıyordu?
13.Araştırmacı Stonehange’in
ibadet yeri olabileceği fikrine nasıl vardı?
14.Büyük taş sütunları nasıl bir
sistemle Stonehange getiriyorlardı?
15.Stonehange
dünyadaki başka hangi yapıtlarla yaklaşık zamanda yapılmıştır?
16.Stonehange
ile diğer tahta yapıt arasındaki fark nedir?
17.Stonehange’e
toplanan insanlar yılın hangi zamanında toplanıyordu?
18.Stonehange’deki
taşlar neden o bölgeden alınmamıştır?
19.Stonehange’e
gelen insanlar konaklama yeri olarak nereyi kullanıyordu?
20.Stonehange
yapısının taştan olma sebebi nedir?
21.Buraya gelen insanların bu
bölgede yerleşik hayat göstermediğini nereden anlıyoruz?
14 Ramazan DEMİRDÖĞEN EĞİTİM
BİYOLOJİ 3.SINIF