Roket Motorlarının Yakıtı
Yakma Sistemlerinin Bilimsel Açıklanması(11 Dakika)
Hell askeri roketi
İngiliz ordusu için Victoria ekolünden gelen William Hell
tarafından yapıldı. Rokete uçuş istikrarı vermek için kendi egzoz gazıyla onu
kendi ekseni etrafında döndürmek gerektiğini bulmuştur. Hell
dönme ile istikrar arasındaki denge kavramını keşfetti. Katı yakıtlı motorlarda
özgür itici kuvvet oranı düşüktür. Bir kez ateşleyince bitene kadar sönmez.
Küçük, güçsüz, kumandasız katı yakıtlı roketlerle uzaya gidilmez. Uzaya gitmek
için dünyanın en karmaşık sıhhi tesisatı olan sıvı yakıtlı roketler kullanılır.
Boruları çoktur. Yakıt tribünlere gelir ve yanma odasına gelip roketi fırlatır.
Dünyanın ilk sıvı yakıtlı roketi uçan bir vestiyeri andırmaktadır. Roketin ilk
uçuşta 4 kilogramlık bir çekişle 2.5 saniye uçmasını sağlamıştır. Çekiş gücü
daha fazla olan Satürn 5 roketi yapıldı. Satürn 5, 110 metre boyunda 3000 ton
ağırlığında, kalkış anında 3180 ton çekiş kuvvetine sahiptir. Bu da demek
oluyor ki artık uzaya çıkacak yeni bir makine keşfedildi.
Satürn
5’te önce 5 motor ateşlenir. 160 saniyede 230 ton oksijen ve kerosen yakarlar. Sonra motorlar durdurulur. 42 metrelik
ilk kademe robottan ayrılıp denize düşer. Daha sonra 2. Kademede ki 5 motor
ateşlenir ve roket yoluna devam eder. Sonra 25 metrelik 2. Kademe biter ve
ayrılır. Tek motorlu 3. Kademe 146 saniye boyunca yanarak tutulma hızı denilen
saatte 40 bin kilometre hızla fırlar.
Katı
yakıtlı roketi Almanlar uçaklara takarak çok kısa hareketlenmelerini
sağladılar. Uzay mekiğinde de katı yakıt roket motoru adı verilen imkansız
denilebilecek bir teknolojiyi kullanıyorlar. Ruslar roket motorları konusunda
oldukça başarılıdır. Amerikalılar bu sisteme hayran kaldı ve bir tane satın
aldı. RD-180 fırlatıldığı gün gerçekten önemli bir gündü. Sıvı yakıt roket
atılmadan birkaç saat önce pompalanıyor. 16 ton kadar pompalanıyor ve 32 dakika
sonra yörüngede olacağı planlanıyor.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır:
1. Roket
motorunda kapasite ölçümünde hangi oran kullanılır?
2. Çağdaş
robotçuluğun babası olarak bilinen bilim adamı kimdir?
3. Dünyanın ilk sıvı yakıtlı roketini hangi bilim
adamı yapmıştır?
4. Sıvı
yakıtlı motorlarda oksijenin soğuması için ne kadar sıcaklıkta olması gerekir?
5. Çok
kademeli roket motorlarının kullanılma nedenleri nedir?
6. Sıvı
yakıtlı roketlerin avantajları ve dezavantajları nedir?
7. Satürn
5 hangi tarihte uzaya fırlatıldı?
8. RD-180
roketinin motor sistemi nasıldır?
GÜLİSTAN DİKSİN BİYOLOJİ
ÖĞRETMENLİĞİ 5. SINIF