Plastiklerin Okyanus Sularını ve Çevreyi Kirletme Döngüleri

 

            Su Kirliliği günümüzün en önemli çevre sorunlarından biridir. Diğer çevre sorunlarında olduğu gibi su döngüsünün kendini yenilemesi çok daha zordur. Yani suyu kirletme adına yapılan her şey geri dönüşü olmayan bir iz bırakır ki bu da en önemli yaşam kaynağı olan suyu kaybederek yaşamı tehlikeye soktuğumuz anlamına gelir. Su insanlar için doğrudan yada dolaylı olarak yaşamın temel taşlarından birini oluşturur.

            Yer altı sularının ve akrsuların lağım suları, sanayi atıkları vb. nedenlerden dolayı kirlenmesi sonucu içme suyu sıkıntıları, bazı popülasyonların tehlikeye girmesi gibi sonuçlar oluşur.

            Okyanus, göl ve denizlerin kirlenmesine ise daha çok katı çöpler(plastik) neden olur. Bu da okyanus ekosisteminde bazı canlıların plastik gibi inorganik çöpleri besin ağına taşımasıyla bütün canlılara zarar verir. Ayrıca atmosferdeki karbondioksit birikimi okyanusların asidik özellik kazanmasına neden olur. Bu da başta kabuklu canlılar olmak üzere bir çok canlının yaşamını olumsuz etkiler.
Meksika veya resmî adıyla Birleşik Meksika Devletleri, yüzölçümü 2.000.000 km2'ye yakın olan bir Kuzey Amerika ülkesidir. Meksika kıyıları resif bakımından zengin bir yerdir. Mercanlardan ve deniz bitkilerinden oluşan bir cennet…

Uluslararası bilim uzmanları ve araştırmacılar son zamanlarda bu bölgedeki resif kaynaklarının tehlike altında olduğunu tespit etmiş ve bunun sebeplerini öğrenmek için araştırmalara başlamışlardır.

Kıyı şeridi ekonomisinin geliştiği Meksika, tabi olarak insan kaynaklı atıklara maruz kalmaktadır. Bu atıkların ana kaynağının nerden geldiğini bulmak için tatlı su kaynaklarının denize karışan yerlerini bulmaya çalıştılar. Mayaların yaşadığı bilinen bu alanda bir çok su göleti mevcuttur. Yeraltı suları dikkat çekici bir oluşumla birbirine bağlı kanalarla birleşmektedir. Turistik merkezlerin su ihtiyacı buralardan karşılanmaktadır. Su ilerlerken bölgedeki kirleticilere maruz kalıyor.

Uzmanlar bir dizi araştırma yaparak insan atıklarının yarattığı tehlikenin haritalarını çıkardı. Bir patoloğun yaptığı araştırma bazı balık türlerinde salgın hastalıkların ciddi seviyeye geldiği idi. Atlantik çizgili levreği bu bölgede en çok avlanan ve tüketilen bir balık türüdür. Bu balık türünde saptanan enfeksiyon denizdeki kirleticilerin canlılar üzerinde oradan da insana bulaşan bir salgının habercisi idi.

Deniz plankton artışı, mikroskobik deniz bitkileri ve alglerin nüfus artışı rahatsız edici bir değişimdir, buda yazın sıcak zanlarında deniz oksijen miktarının düşmesine sebep oldu. Planktonların çok fazlalaşması, fabrikalar ve kirli su arıtma tesislerinden bırakılan atıkların gübre görevi görüp bu artışı destekliyor.

Kimyasal gübrelerin kullanımı son yıllarda bu bölgede yaşayan ve çalışan insan sayısının üç katına çıkması ile birlikte arttı. Hemen her yerde besleyici denilen kimyasallar dikkatsiz bir şekilde nehirlere akıtılarak körfeze taşınıyor. Sonuç olarak burada ve diğer her yerde ölü adı verilen türlerin hızlı bir şekilde kaçamayıp oksijen yetersizliğinden ölmeye başlıyor.

Bölgenin dışında besleyici sorununa karşı bazı çözümler deneniyor. Çiftçiler tarlalarındaki ürünleri değiştirmeye teşvik ediliyor. Böylece akarsuya daha az sızıntı olacak ,kapalı bölgelere bahçeler ve seralar kurularak sızıntı önlenebilecekti.

Tatlı sulara karışan şeyler bir deniz balıkçısı olan Albatros için çok zor bir durumdu. Bu balıkçılın üzerinde  yapılan araştırmalarda  büyük oranda plastik ve sanayi atıklarla dolduktan sonra midelerinin küçülerek beslenememeleri ile öldükleri ortaya çıktı. Yaklaşık 60 yıl ömrü olan bu türün ölümlerinin sebebi plastiklerdir. Okyanuslar her geçen gün plastik çöplüğüne dönüşmektedir. Plastik polimerleri biyolojik olarak ayrışmaz, geri dönüşümü yoktur. Bunların bir bölümü büyük gemilerin bir bölümü karadan atılan atıklardır.

Modern hayatın en fazla kullanılan yan ürünü karbondioksitin de bir çoğu sulara bırakılıyor, özellikle okyanuslara. Bunun etkileri gerek deniz canlıları gerekse bunlarla beslenen diğer canlılara büyük etkileri oluyor.

Günlük hayatımızda yaptığımız tercihlerle haliçlerin ve mercan resiflerin sağlıklara arasında bağlantıyı göremiyor olabiliriz. Âmâ biraz yakından bakarsak eğer onların orda keşfedilmeyi beklediklerini görürsünüz.

 

 

Aşağıdaki Soruların Cevaplarını Bu Filmde Bulabilirsiniz:

  1. Su Kirliliği nedir?
  2. Su Kirliliğinin sonuçları nelerdir?
  3. Okyanus Asitlenmesi nedir?
  4. Plastik atıklar canlılara nasıl zarar verir?
  5. Meksika’nın turizm gelişmesi nasıl gerçekleşti?
  6. Meksika kıyı denizinde yaşayan İnsanların geçim kaynakları nelerdir?
  7. Uzmanların resif habitatını nasıl bir tehlike beklediğini gözlemlediler?
  8. Denzi kirleten unsurlar nasıl araştırıldı?
  9. Tatlı su kaynakları nasıl niçin kullanılıyor?
  10. Tatlı suların asıl kaynaklarına ulaşıldığında gözlenenler nlerdi?
  11. İnsan atıklarının su kaynaklarına sızması nasıl gerçekleşiyor?
  12. Uzmanların çizgili levrek üzerinde yaptıkları araştırma ne sonuçları verdi?
  13. Çizgili levrekte enfeksiyon yaratan canlı neydi?
  14. Albatrosların ölüm sebepleri nelerdir?
  15. Uzmanlar su kaynaklarının temizliği için ne tür yöntemler geliştirdiler?
  16. Plastiğin ve kirli atıkların yarattığı tehlike ne boyuttadır? 
    Hasan ÇAPİK(TEZSİZ YÜKSEK LİSANS)