İnsan ikiyüzaltı kemik,altıyüzelli
kas,yaşam boyu(70 yaş) üç trilyon kez atan kalp,her nefesi binbeşyüz
metre taşıyan solunum,milyarlarca hücre ve bunlarla beraber eşsiz bir denge ile
çalışan genetik kodlar bulunur.İnsan vücudu mükemmel bir mekanizmadır.
Teknoloji ile
beyinin düşünüşünü,kalbin atışını ve bir hayatın başlamasını
görebiliyoruz.İnanılmaz insan vücudunun potansiyelini keşfediyoruz.
İnsan adı verilen
güzellik,bir sperm ve yumurta hücresinin birleşimi ile gözle görülemeyecek
kadar küçük bir yapıdan oluşur.Bir mühendisin, biribirinden
farklı ama birbiriyle uyum içinde durabilen bir makine yaratması olarak tarif
edersek, yanlış bir söylem olmayacaktır.
Dünya’da saniyenin
çeyreğinde yeni bir insan yaşam yolculuğuna başşıyor.Bu
yolculuğu anlamak için en baştan başlamalıyız.
Kavram kümesinde ,
bagzı insanlar için mucizeler; imkansızdır.Ama buğünün bilimi imkansızı gerçekleştirebiliyor.
Onbir yıldır çocoğu olmayan bir
çift,bir terslik olduğunu düşünüp,doktora başvururlar.Doktor,mucize
dağıtmadığını ama,”Her hafta tüp bebek tedavisi ile her hafta bir bebek doguyor.”
Tüp bebek,insan
vücudunun dışında yapılmasına rağmen doğal bir uygulamadır.Vucutda
gerçekleşen döllenme labaratuar ortamında
gerçekleştirilecektir.
Kadına,yumartalamasını artdırmak,hızlandırmak
ve sağlam yumurta hücreleri oluşmasını sağlamak için , bir dizi hormon tedavisi
yapılmaktadır.Bir süre sonra , hormon tedavisi ile yumurtalar hazır hale
gelmektedir.
Kadın,ameliyathaneye alınıyor.Burada bir çeşit
enjektör yardımı ile kadında oluşan 27 adet yumurta alınıyor ve labaratuar ortamında güven altına alınıyor.Erkegin , spermleri alınıyor.Erkekden
ve kadından alınan üreme hücreleri,sağlıklı olanları ayırt ediliyor.Spermin
sağlıklı olduğunu mikroskop incelmesinde gözlenen hareket becerisine göre
saptanıyor.Kadında sağlıklı yumurta hücresi sayısı 13 olarak belirleniyor.
Labaratuar ortamında, kadının herhangi bir sağlıklı yumurta
hücresi alınıyor ve erkekden alınan rastgele bir
sperm hücresi , yumurtaya enjekte ediliyor ve bu geri kalan bütün yumurta
hücrelerine tekrarlanıyor.Bu aşamadan sonra kritik döneme giriliyor.Çünkü;
spermin yumurtayı sağlıklı bir şekilde döllemesi gerekmektedir.Eger , başarışı olunursa bir insanın oluşumunun ilk
mucizesi gerçekleşmiş olcaktır.
Erkek ve kadından
alınan üreme hücrelerinde, 23 erkekde – 23 kadında kromozon bulunur ve bunlar döllenme ile bir insanın toplam kromozon sayısı yani, 46 kromozonlu
bir yapıyı oluştururlar.Bu oluşan karmaşık yapı , yeni oluşacak canlının bütün biligilerini( boy uzunluğu,saç rengi vb) bilgilerini
barındırır.Bu oluşan yeni canlının ilk var olma anı diyebiliriz.
İnsan genom
projesi ile biyolojide bir devrim olmuştur.27 milyon parçalık bir puzzle ın çözülmeye
başlamıştır.Bilim adamların işi cok zordur, 4 harf ve
yaklaşık 3 milyon kelimeden oluşan bir kitapı
anlamak,yorumlamak ve çözmek gerekmektedir.Ama bu proje gerçekleştirildiğinde ,
yaşlanmanın bile önüne geçilebilicegini öne
sürmektedir.
Kadından alınan 13
yumurta başarılı bir şekilde döllendi.Döllenmiş yumurta hızlı bir mitoza
başladı.Bu sayede DNA kodlarını çoğaltmaktadır.Mitoz beş gün takip ediliyor.Sonunda blastozit denilen hücre kümeleri meydana geliyor.Bu oluşan blastozitlerden biri ailenin çocuğu olabilir.
Blaztositlerde emriyonik kök
hücreler bulunur.Bu kök hücreler başkalaşım geçirerek insanı oluşturan diğer
hücre tipleri dönüşürler.(kan,sinir,kas,kemik vb)Kök hücreler bulundukları
ortama göre başkalaşım geçirirler.Yani aynı ortamda bulunan kök hücreler, aynı
tip hücre tiplerine dönüşürler.Bu yüzden başkalaşım geçirip , çeşitli hücre
tiplerine dönüşmelerinde bulundukları ortam cok
önemlidir.Kök hücrelerinde ilk başkalaşım geçiren hücre kalp kası hücresi yani
dolaşım sistemi sistemi hücreleridir.Eger erişkin bir insanda, blastozit
döneminden bu yana taşıdığı kök hücreler bulunursa, insanların yakalanacağı
ölümcül hastalıklara ve organ ve uzuv kayıplarında ölümlerin öüne gecilebiliecegi düşünülüyor.Örnegin, böbrek yetmezliği olan bir insan uyumlu bir böbrek
bulamaz ise ölücek , eger
kök hücreleri bilinir ise hasta hayatını
kaybetmeden ona yeni bir böbrek oluşturmak kolay olucak.Bu
örnek belki günümüz dünyasında mümkün değil ama ilerleyen zamanlarda bu ve
bunun gibi yeni tedavi yöntemleri geliştirilebileceği ve uygulanabilicegi
ortamlar oluşacaktır.
Kadından alınan 27
yumurtadan , 13 ü sağlıklı idi ve döllenen 13 yumurtadan 5 tane erişkin blastosit meydana geldi.Bu 5 tane blastozit
artık kadının rahmine enjekte etmeye hazır.(Oluşan blastozitlerden
sayısı hastanın isteğine bağlı olarak , rahime enjekte ediliyor.Ne kadar cok blastozit enjekte edilirse o
kadar sans fazla , ama lakin! Hepsininde
tutma olasılığı bulunmakta .Bu yüzden kadının isteğine bırakılmakta.) Enjekte
edilen blastozitlerin kadının rahmine tutunması lazım
, eger tutunursa kadın hamile kalacaktır.
10 gün sonra
kadına hamilelik testi yapılır.Sonuç pozitif ise operasyon başarılı olmuştur.Bu
aşamadan sonra emriyo-fetüs-bebek dönüşümü
gerçekleşecek ve yeni bir insan yaşamı başlayacaktır.
Rahimde gelişim
sürecinde ilk oluşan sitem dolaşım sitemidir.Embriyo 27 gün sonra kalp atışı
başlamaktadır.Bundan sonra hayatının sonuna dek hiç durmadan devam edecek bir
olay .
Bir insan ömrü
boyunca(ort 70 yıl) ortalama 3 trilyon kez kalp atışı
meydana gelir.Kalp atışlarını beyin kontrol eder.Yüksek kondisyon harcama
gerektirdiği durumlarda veya korkma,aşık olma vb durumlarda beyin kalpe mesaj(impuls) göndererek
kalp atış sayısı ve ritmini düzenler.
Beyin ve vücut
koordineli çalışır.Bir sporcu vücudunu geliştirirken , aynı zamanda beyin
fonksiyon işlevlerini de geliştirir. Örneğin,
bir basketbolcu devamlı sahada efor sarf etmektedir, oyun sırasında hızlı
düşünme ve karar vermesi, top sürerken arkadaşlarını gözlemlemesi gerekmektedir.
Yani aynı anda birçok fonksiyonu yerine getirmektedir.Vücudunun maç boyunca
zinde kalması için devamlı antrenman yapmaktadır.Bilim adamlarının araştırması
ile bir basketbolcu antremin yaparken , yalnızca vücudunu geliştirmekle
kalmayıp aynı anda beyin fonksiyonlarının hızlı çalışmasını ve çabuk karar
verme, algılama gibi hayati önem taşıyan fonksiyonlarını da aynı anda
geliştirmektedir.
İnsan beyni vücudun
%2 si iken , oksijenin %20 sini kullanır.İki yarım küresinde yaklaşık 100 trilyon
sinir hücresi(nöron) bulunmaktadır.Nöronlar omurilik yoluyla bütün vücudu
sarmışlardır.Dışarıdan veya içeriden gelen tepkileri direk beyine iletmektedir.
Tümör hastası olan
bir insan çok çabuk vücutsal faaliyetlerini kaybedebilir ve hayatını
kaybedebilir.Tümör tedavisi cok zor ve riskli bir ameliyattır.Tedavide
tümörün yeri çok önemlidir.Yanlış yere yapılan müdahale büyük ve önlemez
sonuçlar doğurabilir.
Beyninin kontrol
merkezi ve konuşma merkezi yakınında tümör bulunan bir hasta önce MR ı çekilir.
MR da tümörün kapladığı alan ve hangi fonksiyona zarar verdiğini saptamak cok önemlidir.MR sonuçlarından hastanın beyninin 3 boyutlu
haritası çıkarılır.Bu harita sayesinde doktor ameliyat esnasında hiçbir sürprize
mahal vermemek istemektedir.Ameliyattan önce hastayı tanır, hem 3 boyutlu
harita ile anatomik, hem de çeşitli testler ile psikolojik olarak tanır.Tümör
konuşma merkezi yakınında olduğundan , hasta ameliyatın geiş
bir kısmında uyanık kalmak zorundadır. Böylece doktor ani gelişebilecek olumsuz
durumlara karşı tedbir almaktadır.
Ameliyat öncesi
doktor birkaç defa 3 boyutlu harita üstünde alıştırma yaparak , beyinin iç
yapısını tam olarak kavramaktadır.
İnsan vücudu ne kadar karmaşık olursa olsun, insanlık hep
onu çözmeye uğraşmıştır.Varlığını, ilk yaratıldığı günden beri araştıran
insan,hiçbir zaman bu gayesinden vazgeçmeyecektir.Bu bütün ugraşlarıda
insanlığa yeni ufaklar açacaktır..
Aşağıdaki
Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1.İnsan vücudunu bir şeye benzetmek gerekirse neye
benzetirdiniz?
2.Biyoloji açısından sizce teknolojinin yararları
nelerdir?
3.İnsan temelde nelerden oluşur?
4.Sizin kavram kümenizde ,“İMKANSIZ” kelimesinin nasıl
bir karşılığı bulunmaktadır?
5.Bilim ve teknoloji sizce imkansızı başarabilirimi?
6.Tüp Bebek tedavisi hakkında bilgi veriniz.
7.İnsan Genom projesi nedir?
8.Kromozon nedir? İnsanda kaç kromozom bulunur?
9.Blastozit nedir?
10.Kök Hücre nedir?Kök hücre ile gelecekte neler yapılabilir?
11.Kök hücrelerin başkalaşımı ile ortam arasındaki ilişki
nedir?
12.Rahime enjekte edilen blastositlerin
sayısının fazla olmasının avantajları ve dezavantajları nelerdir?
13.Embriyo da ilk hangi sistem oluşur?
14.Kalp ile Beyin arasında nasıl bir ilişki vardır?
15.Vucut gelişimi ile Beyin fonksiyonları arasında nasıl
bir ilişki vardır?
16.Timör hastalığı nedir?
17.Timör tedavisinde MR ın
önemi nedir?
18.Timör tedavisinde tümörün yerinin tam olarak bilinmesi
neden önemlidir?
CELAL UÇAR
FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ (İ.Ö) A-4 9010054021