Maymun Dehası Ve Zekâsının İnsanlarla Ortak Paydaları Ve İnsanımsı 45 Dk

Evrim ile ilgili çalışmaların ışık tuttuğu en güzel ve ilginç videolardan biri Maymun Zekası’dır. Maymun Zekası’nda insanların ataları olarak görülen maymunların insanlarla olan ortak özellikleri ve farkları belirtilerek, evrim fikrinin özünü oluşturan bilgiler verilmektedir.

Bazı bilim adamlarına göre maymunlar, insanların akrabalarıdır. Birkaç milyon yıl önce bizim de maymunlar gibi olduğumuzu ancak şimdi gezegene hükmettiğimiz vurgulanıyor. Eğer bizler maymunlara bu kadar yakınsak şimdi nasıl oluyordu da arada uçurumlar kadar fark olabiliyordu?

Maymunlar yüzlerce kelimeyi anlayabilirler. Bir çeşit lisanları vardır ve karmaşık aletler kullanırlar. Dünyadaki 10 milyon ya da daha fazla tür içinde insan DNA’sının %40’ solucanlarla, genlerimizin %60’ı tavuk, %80’i fare ve neredeyse %100’ünü maymunlarla paylaşırız. DNA’mızın bu kadar benzer olmasının sebebi gen ağacının aynı dalından evreleşmiş olmasıdır. Maymunlar arasında bizimle en uzak benzerliği olan, 10 milyon yıl önce ayrılan orangutanlardır. Benzerlik az olmasına rağmen DNA’mızın %96.4’ünü paylaşıyoruz. 8 milyon yıl önce goriller ile %97.7 ortak DNA, 5 milyon yıl önce ise şempanze ve bonobolar başka bir dal olarak ayrıldı. Hem şempanze ve hem bonoboların DNA’sının %98.7’sini paylaşıyoruz.

Bilim adamları bizde olup maymunlarda eksik olan yönlerimizin neler olduğunu anlamak için insan ve maymunlara çeşitli testler yapılmıştır. Bu testler: Kendini Tanıma Testi, Alet Yapma Testi, Öğrenme Testi, Anlık Hafıza Test ve İşbirliği Testi’dir.

Kendini Tanıma Testi’nde yüzü işaretlenip ayna karşısına çıkarılan iki yaşındaki çocuk da maymun da yüzündeki işareti fark ederek işaretli kısma dokunmuş ve kendini tanımıştır.

Alet Yapma Testi’nde ormana yerleştirilen gizli bir kamera ile maymunların avlarına ulaşmak için çeşitli aletler yaptıkları, örneğin düz bir sopadan 10 kat daha fazla av sağlayan fırçalar yaptıkları gözlenmiştir.

Öğrenme Testi’nde maymunların başarılı olduğu ancak insanlar gibi taklit yoluyla değil, doğruca ödüle ulaştıkları görülmüştür.

Anlık Hafıza Testi’nde ise çok daha şaşırtıcı ve üstün zeka gerektiren bir durum söz konusudur. 7yaşındaki bir şempanze 9 yaşındaki bir çocuğa oranla çok daha üstün bir yetenek göstererek başarılı oluyor. Ve maymunların 0.65 saniyede sayıların nerde olduğunu hatırlayabildikleri gözleniyor.

İşbirliği Testi’nde ise maymunlar çok başarılı olamıyor. Belki de maymun ve insanı ayıran biz çizgi ortaya çıkıyor. Maymunların bencil davranışlar gösterdiği gözleniyor. Ayrıca yapılan başka bir deneyde yiyeceğe ulaşmaya çalışan kişiden önce hareket ettikleri,yarıştıkları söz konusudur. Ancak parmakla idare edilen şeye ise bir çıkar olmadığı için ulaşmaya çalışmamaktadır. Bu durum, maymunların sadece bencil bakış açısı ile işbirliği yaptığını gösteriyor.

Pensilvanya Üniversitesi’nde kas distrofisi üzerinde çalışan bir bilim adamı, çalışmasında insan ve maymun kas hücrelerini inceliyor. İnsan ve maymundan ince birer parça çene kası alıyor.

İnsanın çiğneme kasının altta ve maymunun 1/3’i kadar olması, bunun genetik mutasyon olduğunu düşündürüyor. Maymunlarda beyin için katı ve esnek olmayan bir hasar söz konusudur. Kasların kemikte bağlantı noktasında belirgin bir iz vardır. İnsanda ise bu etki çok daha zayıftır. Bunun üzerine güçlü çene kasının 2 milyon yıl önce mutasyon geçirdiği düşünülüyor. Bazı bilim adamlarına göre evrimsel tarihteki en önemli andan beri zamanla bu enin günümüze gelen versiyonu mutant versiyon oldu. Bu, diğer genleri genetik fiksasyon yoluyla gölgede bıraktı. Bunun üzerine bilim adamları 2 milyon yıl kadar önce ataların değişmiş olduğunu düşünüyor. Çenedeki tek kasların değişimi ile kafatası gelişmesi ve beyinlerimizin değiştiği görülmüştür.

Sonuç olarak insanın kültürleri zamanla öğrendiği düşüncesi yaygınlaşmıştır. Günümüzün karmaşık hale gelmesi, kültürün zenginleşmesi, teknolojinin ilerlemesi ile ilkel orman maymununun modern insana dönüştü düşünülüyor.

Birçok yönden hala maymunlara benzediğimiz ancak DNA’daki küçük farkların bizi özel kıldığı düşünülüyor. Bunlar: Beyin gücü, dil, karmaşık aletler ve ortak amaçlar sahip olup birlikte çalışabilme kabiliyetidir. DNA’larımızın büyük bir kısmı ortak ama ortak olmayan küçük bir kısmı dünyalar kadar fark yaratabiliyor.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1. Bilim adamlarına göre DNA’larımızın maymunlara bu kadar benzer olmasının sebebi nedir?

2. Maymun ve insan arasındaki fark veya benzer özellikleri ölçmek için yapılan testler hangileridir?

3. Yapılan testlerden hangileri insan zekası ile maymun zekasının önemli bir farkını ortaya çıkarmıştır?

4. Yapılan testlerden hangisinde maymunun şaşırtıcı üstün zekası olduğu gözlenmiştir?

5. Maymun ve insanlar nasıl öğrenmişlerdir?(Doğrudan? Taklit?)

6. Maymunlar sayıların nerde olduğunu ne kadar zaman içerisinde öğrenmişlerdir?

7. Maymun ve insan kafatası arasında nasıl farklar vardır?

8. İnsan ve maymun kas-kafatasının farklılık göstermesi hangi olaya bağlanıyor?

9. İnsanı maymundan özel kılan özellikler hangileridir?

10. İnsanlarla arasında DNA benzerliği olan hayvanlar hangileridir?

Halise KADIRHAN Eğitim Fakültesi Fen Bilgi Öğretmenliği 4.sınıf