Kozmik
Çarpışmalar Galaksiler Çarpışıyor
Çarpışma
şiddeti büyüdükçe yıkım etkisi katlanarak artar. Dünyamızdan uzaklaşıp evrenin
derinliklerine doğru ilerlediğimizde çarpışmalar ve tesirleri inanılmaz
boyutlara ulaşır. Çarpışmalar sırasında
oluşan devasa havai fişek gösterilerine
benzeyen patlamalar evrende kara deliklerin oluşmasına neden olur. Peki bu
şiddetli çarpışmalardan nasıl haberdar oluyoruz? Zaman içinde gözlemlenen her galaktik çalışma insanoğlunun everenin çalışma sistemine
bakış açısını genişletti. Hayal edilebilir en büyük çarpışmalar evrende en
geniş kitleye sahip galaksiler arasında meydana gelmektedir. Bir galaktik çarpışma tahmin
edilemeyen birçok yıkıma neden olur. Yıldızlar çarpışır gezegen ve tüm yaşam
formları yok olur.
Bir galaktik
çarpışmanın ne ifade ettiğini anlayabilmek için öncelikle bir galaksini yapısı
ve boyutu hakkında fikir sahibi olmalıyız. Gaz ve toz ihtiva eden gezegenler ve
bir yıldız topluluğu. Samanyolu galaksisi 100 milyon yıl ışık kat edilerek
geçilebilir. Bir ışık yılı basit tanımıyla ışığın bir yılda kat ettiği mesafe
olarak bilinir. Evrendeki galaksiler Big Bang’ den sonra yıldız toplulukları ve yıldızlar arası gaz
bulutlarından oluşmuştur.Bu ilk galaksiler küçüktü ,Samanyolu galaksisinin
yaklaşık onda biri kadar. Bu cüce galaksiler kendilerini evrende sıkı bir
trafik içinde bulmuştur. Küçük galaksiler çarpışıp birleşerek daha şekilli
galaksiler haline gelmiştir.
Astrologlar bu galaksi sınıflamasını NASA’nın
en büyük teleskopu Hubble borçludur. Hubble galaksilerin ana sınıflandırmasını
yaparken düzensiz formda olanların daha dikkat çekici olduğunu belirtmiştir.
Bilim adamları bu düzensiz formları araştırmaya başladı. Bir teoriye göre
bunlar şiddetli bir bölünme ve kaosun
görüntüsüydü.
Düzensiz
formlar kategorisi birçok şekli içine alır. İçinde bulunan yıldız yapısı
nedeniyle bölünmüş içlerinde delikler bulunan delikler bulunan küçük
galaksiler ve daha birçok çeşit galaksi
bu kategori altında tamamlanabilir.
Düzensiz formdaki galaksiler Galaktik çarpışmanın bir kanıtıdır. Peki evrendeki diğer
nesnelerde çarpışıyor mu ?
Evrenimiz
devasa gök cisimleri arasındaki destansı
bir savaşa ev sahipliği yapan bazen bir çocuk bahçesi bazen de bir
mezarlık gibidir. Şu senaryoyu bir düşünün. Dünyada nerdeyse 3000 ışık yılı
uzakta milyonlarca yıldır aynı yörüngeyi paylaşan iki kardeş yıldız,zaman
içinde ışık hızında dönerken birbirlerine yaklaşırlar ve bir gün çarpışarak saniyenin binde biri
kadar bir sürede yok olur ve dünyamızın manyetik alanını etkileyen ozon
tabakasının bir kısmını delen ve önüne gelen her şeyi yok eden bir şok dalgası
yaratırlar. Bu senaryo bazı astrolog
fizikçilere
göre nötron olarak tanımlanır. Bu tarz
çarpışmaların en şiddetlileri nötron yıldızları arasında meydana gelir. Nötron
yıldızları: ömrü sona ermiş devasa yıldızların artıklarından oluşan
yıldızlardır.
Gerçekte çarpışma olayı çok kısa süren bir olaydır. Bu da yaşamımız
boyunca bu olaya birkaç defa tanıklık edebileceğimiz anlamına gelir.Bu durumda
astrologlar yıldız çarpışmalarına hiç tanıklık etmeseler bile yarattığı yıkıma
bakarak bunu bir yıldız çarpışması olduğunu bilebilirler. Sadece nötron çiftleri değil tüm diğer
yıldızlar yaşamlarının başlangıcından itibaren sert etkili olaylara neden
olurlar. Bir yıldızın karmaşık yaşamı moleküler bir bulutun ölümüyle başlar.
Güneş sisteminde bulunan tüm gezegenler ve diğer gök cisimleri bu çarpışmaların
bir eseridir.
Kozmik çarpışmalar sadece büyük kütleli gök cisimleriyle sınırlı değildir.
Bazen kozmik çarpışmalar ölümcül enerji bulutları arasında yaşanabilir. Kara
delik adı verilen devasal nesneler uzaya ölümcül bir radyasyon yayarlar. 3C321
bir kara delik fırtınasının tespit edildiği ilk galaksidir. Ancak kara delikler
gerçek delikler değildir, yoğun ve büyük objelerdir.
RA:Kara
delikleri tespit etmek için kullanılır.
Aşağıdaki Soruların Cevapları
Filmin Ayrıntılarında Vardır:
1-Şiddetli çarpışmalardan nasıl haberdar oluruz ve
bunlar bizi nasıl etkiler?
2-Bir galaktik
çarpışmanın ne ifade ettiğini anlayabilmemiz için bilgi sahibi olmamız gereken
konular nelerdir?
3- Samanyolu galaksisi içinde neleri
barındırır ve özellikleri nelerdir?
4- Işık yılı nedir ?
5- Geçmişte evrenin ilk günlerinde
etkileşimler daha fazlaydı bunun nedeni nedir?
6- Astrologlar bu galaksi sınıflandırmalarını
neye borçludur?
7-Galaksileri düzensiz forma sokan etmenler
nelerdir?
8-Düzensiz formlar kategorisi hangi şekilleri
içine alır?
9-en şiddetli çarpışma hangi yıldızlar
arasında meydana gelir?
10-Uzaydaki gama ışınlarını tespit edebilen
aletlere ne denir?
11-NASA 2004 yılında patlamaları daha iyi takip
edebilmek için hangi teleskopu icat etti ?
12- Bir yıldızın karmaşık yaşamı ne zaman
başlar?
13-İlk yıldız formu ne zaman oluşmuştur?
14-Bir kara delik fırtınasının tespit edildiği
ilk galaksi hangisidir?
15-Kara delik terimini ilk kez ortaya koyan
bilim adamı kimdir?
16-Neden x ışıması ile ilgili gözlemleri
yeryüzünde yapmıyoruz?
KÜBRA
ALTUNKAYA FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ (İ.Ö) A-4