ZİHİNSEL VE BEDENSEL OLARAK İNSANLAR İLE MAYMUNLAR VE ŞEMPANZELER ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE ÖZGÜNLÜKLERİN BİLİMSEL AÇIKLAMASI (120 DK.) FİLMİN ÖZETİ

Maymunlar da insanlar gibi zeki bir türdür. Yapılan deneyleri başarıyla geçiyor, düşünebiliyor, iletişim kurabiliyorlar. Sadece kendilerinin değil, diğer canlıların varlığının farkında ve onları dikkate alabiliyorlar. İnsanlar gibi alet yapabiliyor, ileriye dönük planlar kuruyorlar. Birbirleriyle iletişime giriyorlar. Usta-çırak ilişkisi kurabiliyorlar. Yeni şeyler öğrenebiliyor, ayrıca işbirliği yapabiliyorlar. Ne var ki çıkarcı bir yaklaşım içindeler birbirlerine karşı. Taklitçi olamadıklarında. İnsanlar gibi adetler oluşturamıyorlar. Ortak bir kültür yaratamıyorlar. İnsanlar gibi bir konuşma yetenekleri de yok. Konuşma fax P2 geni tarafından kontrol ediliyor ve insanlar dışında başka bir canlıda daha yok. İşte maymunlar aramızdaki küçük ama sonuçları büyük olan farktır.

Bu filimde insanlar ile maymunlar arasındaki ortak yönler ve farlılıklar bazı deneylerle anlatılmıştır. Birinci deneyde maymunların insanlar gibi aynadaki yansımalarını tanıdığı görülmüştür. Yine maymunlar diğer maymunları birbirinden ayırt edebiliyorlar. İki maymunun sesini birbirinden ayırt edebiliyorlar. İnsan ile maymun sesini ayırt edebiliyorlar. Ayrıca bay ve bayan sesini de ayırabiliyorlar. Yani maymunlar insanlar gibi kendilerini ve birbirlerini tanıma özelliğine sahiptir. Bu sayede maymun gruplarında kime yaklaşmaları gerektiğini biliyorlar. Grup farkındalığı insanlarda olduğu gibi maymunlarda da var. Bunun yanı sıra birbirlerine şefkat gösterebiliyorlar. Hatta insan yavrularına bile şefkat gösterebiliyorlar.

Uzamsal farkındalık deneyinde ise maymunlar saklanan bir yiyeceğin yerini çocuklardan daha hızlı bir şekilde bulabiliyorlar. Bu özellik sayesinde düşmanlarını izleyebiliyorlar. Yiyecek bulmada sıkıntı çekmiyorlar. Problem çözme testinde orangutanların oldukça iyi olduğu saptanmıştır. Hatta sekiz yaşındaki bir çocuğun ancak çözebildiği problemi yavru maymunların hızlı ve kolay bir şekilde çözdüğü saptanmıştır.

Bin dokuz yüz altmışlı yıllarda bilim adamları şempanzelerin termit yakalamak için çubuk kullandıklarını tespit etmişlerdir. Araştırma Kongo Cumhuriyetinin ormanlarında yapılmıştır. Araştırmada şempanzelerin iki ayrı çubuk kullandığı tespit edilmiştir. Biriyle termit yuvasını deliyorlar diğer çubuğun ise ucundaki liftleri ayırıyorlar. Bu çubuğu termitlerin ısırması daha kolay oluyor. Açılan deliğe bu çubuk sokuluyor. Liftleri ısıran termitler çubuğun çıkarılmasıyla yakalanmış oluyor. Burada ilginç olan şempanzeler termit yemeğe gelirken iki çubuğu da önceden hazırlanmış olarak getiriyorlar. Yani önceden termitleri nasıl yakalayacaklarını planlayarak geliyorlar. Yapılan araştırmalarda da maymunların ileriye dönük kısa vadeli planlar yapabildikleri ispatlanmıştır. Ama insanlar gibi uzun vadeli plan yapamıyorlar.

Japonya’da şempanzelerle yapılan deneylerde farklı aletleri kullanabildikleri tespit edilmiştir. Alet geliştirme konusunda da iyi oldukları saptanmıştır. Farklı insan topluluklarında olduğu gibi maymun topluluklarında da selamlaşma alet kullanma gibi farklı adet ve geleneklerin olduğu anlaşılmıştır. Ama bunlar insanlarda olduğu gibi çok sayıda değildir.

Öğrenme testinde ise insanların tamamıyla taklit etme ve kopyalama ile öğrendikleri saptanmıştır. Şempanzelerde lideri taklit etme ile öğreniyorlar. Ama bir fak var şempanzeler daha sonraki denemelerde yiyeceğe en kısa yoldan elde etme yolunu seçiyorlar.

İnsan ise gereksizde olsa öğrendiği aşamaları aynen uyguluyor. Bu özelliğin insana dil öğrenme ve birçok beceri bakımından avantaj sağladığı düşünülüyor. Doğa kanunlarını anlamada ise insanlar daha başarılı. İnsanlar küçük yaşlarda maddeler arasındaki etkileşimi öğrenebiliyor ve mantık yürütebiliyor. Maymunlar ise sadece deneme yanılma ile öğreniyor. Olayın nasıl gerçekleştiğini akıl edemiyor.

İnsan beyni maymun beyninden çok daha büyük ve çok güçlü bir hafızaya sahiptir. Ancak yapılan deneylerde şempanzelerin anlı hafızalarının insandan daha güçlü olduğu tespit edilmiştir. Maymunların arasında da insanlarda olduğu gibi bir dil vardır. Ama daha basit bir dil. Çıkardıkları seslerin bir anlamı vardır. Bu sayede aralarında basit bir iletişim kurabiliyorlar.

Ayrıca yapılan deneylerde maymunlarda bir işbirliğinin olduğu tespit dilmiştir. Ama sadece çıkara dayalı bir işbirliği vardır. Yardımlaşma insanlarda doğuştan vardır. Maymunlarda ise sadece besini bulabilmek için çıkar amaçlı bir işbirliği vardır. Maymunlar birbirlerini besine ulaşmak için bir araç olarak görürler.

İnsanlarda büyük bir beyin bulunması ileriye dönük uzun vadeli plan yapması güçlü bir iletişim kurması karmaşık araç geliştirme yardımlaşma güvenme mantık yürütme ortak amaç uğruna çalışma gibi özellikler ise insanları maymunlarda üstün kılan özellikler olarak sayılır.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1. Maymunlar dünyada kendilerini tanıyabilirler mi?

2. Maymunlar insanların ve diğer maymunların seslerini ayırt edebilir mi?

3. Maymunlar insanlar gibi problem çözme yeteneğine sahip midir?

4. Maymunlar alet geliştirebilir mi?

5. Maymunlar bir amaç için farklı aletler kullanabilir mi?

6. Maymunlarda grup farkındalığı ve şefkat duygusu görülür mü?

7. Maymunlar ileriye dönük planlama yapabilir mi?

8. Maymunlar da insanlar gibi uzun vadeli veya kısa vadeli planlama yapabilir mi?

9. Maymun topluluklarında farklı adet ve gelenekler var mıdır?

10. Şempanzelerde öğrenme yöntemi nasıldır?

11. İnsanların ve maymunların arasındaki öğrenme farklılıkları nelerdir?

12. İnsandaki öğrenme yönteminin sağladığı avantaj nedir?

13. Doğanı kanunlarını anlama yeteneğimiz maymunlarla göre nasıldır?

14. Maymun ve insan beyni arasındaki farklılıklar nelerdir?

15. İnsan ve şempanzelerin anlık hafızaları arasında nasıl bir fark vardır?

16. Maymunlar insan dillerini konuşabilir mi?

17. Şempanzeler nasıl iletişim kurabilirler?

18. Şempanzelerde nasıl bir işbirliği vardır?

19. Şempanzelerde paylaşma ve yardımlaşma nasıldır?

20. Maymunlarda çıkar olmadan yardımlaşma görülür mü?

21. İnsanlar ve maymunlar arasındaki farklılıklar nelerdir?

22. İnsanlar ve maymunlar arasındaki benzerlikler nelerdir?

23. Maymunların insanlardan daha iyi olduğu yönler var mıdır?

24. İnsanları maymunlardan üstün kılan özellikler nelerdir?

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da Vardır:

1. Bizi maymunlardan farklı kılan ve benzer özellikleri nelerdir?
2. Maymunların işbirliği anlayışı ne düzeydedir? Ve hangi koşullarda işbirliği yaparlar?
3. Maymunlar da insanlar gibi kelimelerle konuşabilir ve iletişim kurabilirler mi? Neden?