ÖFKELİ GEZEGENİMİZDE MEYDANA
GELMİŞ VE GELECEK; TSUNAMİLER, SU TUFANLARI, DEPREMLER, VOLKANLAR, KASIRGALAR
VE DİĞER OLAĞANÜSTÜ DOĞA OLAYLARININ NEDENLERİ (60 DAK) FİLMİN ÖZETİ
İzleyeceğiniz belgesel her geçen
yıl dünyamızın maruz kaldığı ve daha fazla yıkıcı olmaya başlayan doğal afetler
üzerine yapılmış bir araştırmadır. Dünya yıllardır görmediği felaketlerle
boğuşuyor, doğal felaketler daha sık ve daha ölümcül olmaya başladı ve bu
yaşanan felaketlerin faturası ise ağır. Uzmanlar depremlerin, volkan
patlamalarının, kasırgaların çaresiz halkın ölümlerine neden olduğu şehirleri
inceliyor. Sumatra adasını 20m kadar yerinden
oynatacak kadar güçlü bir deprem. Gezegenimizin fay hatlarını örümcek ağı gibi
düşünebiliriz. Birini oynatmak diğerini etkileyebilir. Dünyanın bir tarafındaki
hareket dünyanın diğer tarafında başka bir hareket sebep olabilir. Tabi ölümcül
sonuçlar doğurarak. Birçok şehir fay hattına yakın yerlerde. Meksiko City, Tokyo… Tarihte doğal afette en çok zarar görecek bir
yer varsa oda İstanbul, Türkiye. Kuzey Anadolu fay hattı, burada meydana
gelecek bir depremde ki ölü sayısı çok çok yüksek
olabilir. Yüz binlerce insan ölebilir. Neden bu kadar fazla? Çünkü İstanbul çok
fazla göç alan bir yer. Bu durum beraberinde çarpık kentleşmeyi, altyapısız,
dayanıksız betonlaşmayı getirdi. Bu
şehirlerde meydana gelmiş kayıplar ve ziyanlar gözler önüne seriliyor.
Uzmanlar, dünyanın sismik olayların ve hareketlerin arttığı bir döneme
girdiğini son zamanlarda yaşanan depremler, kasırgalar, tsunamilerin
bir başlangıç olabileceğini de belirtiyorlar. Napoli, İtalya sismik bir seri
katilin yakınında yaşayan tedirgin ve bu tip bir felakete en yakın kent. Vezüv yanardağı. Depremler gibi çoğu aktif yanardağda
yüzeyde ki tektonik hareketlenmenin magmayı yüzeye çıkarmasıyla harekete
geçerler. Yeraltından gelen baskıyı hafifletmek için sürekli olarak lavlarını
fışkırtırlar.
Gezegenimizin yarattığı bir diğer
şiddet dalgası ise ince havadan oluşup yıkımı olduğu yere getiriyor. Fakat
kasırgalar, anlaşılması en zor felaket olsa da üzerinde en fazla kontrolümüz
olan felakettir. Kasırgalar çok güçlüdür, büyük bir kasırga dünyada ki tüm
elektrikli aletlerin toplamından çok daha güç ve enerji üretir. Sonuç olarak
dünyayı seviyorsak bazı yan etkenleri de kabullenmeliyiz. Dünya kasırgaları,
depremleri, tsunamileri ile yaşayan bir varlık
olduğunu gösteriyor, nefes alıyor, bazı bölümlerini tekrar yapmak için
bazılarını yok ediyor ve etmeye devam edecek…
Bu filmde gezegenimizde yaşanan doğal afetler anlatılmaktadır. Yaşanan bir depremin ardından tsunami meydana geliyor.30 metreye varan, Hint okyanusunun dört tarafını vuran ve 12 ülkeyi etkileyen dev dalgalar oluşuyor. Richter ölçeğine göre 9,3 şiddetindeki deprem en yıkıcı depremler listesindedir. Bu depremi meydana getirmeye fay hattının sadece %6’ sı neden olmuş. Sumatra’daki deprem ve tsunami bu depremden bir yıl önce meydana gelmiş ve bu depremi tetiklemiş olabilir. Gezegendeki fay hatları örümcek ağına benzer. Birindeki oynama diğerini tetikleyebilir. Birçok büyük şehir fay hatlarına yakın yerlerde kurulmuş. Tarihte depremden en büyük zararı görebilecek yerlerden biri İstanbul’dur. Burada meydana gelecek bir depremde yüz binlerce insan ölebilir. Şiddetli doğa olayları gezegenimizi dengede tutuyor. Meydana gelen şiddetli basınçları azaltıyor. Bilim adamları deprem makinesini icat ederek yapay dalgalar oluşturdu ve depremin yıkıcı etkisini azaltmaya çalıştılar. Depremler gibi aktif volkanik yanardağlar yüzeydeki tektonik hareketlenmeyle magmayı yüzeye çıkartır. Bazı yanardağlar yer altındaki basıncı azaltmak için sürekli lav fışkırtır. Gezegenimizde meydana gelen bir diğer afet ise kasırgadır. 1992’de Endrium’da bir kasırga meydana gelmiş. Büyük bir fırtına karşısında dalgalar tortu tabakası oluştururlar. Bu tortu tabakasının örnekleri incelenerek bir yeni kasırganın ne kadar zamanda bir vuracağı belirlenebilir. Laboratuarda yapılan incelemelerde geçmişteki kasırgaların ne zaman meydana geldiği belirlenebiliyor. Olabilecek kasırgaya karşı su setleri inşa ediliyor. Bu setleri aşacak bir kasırga olursa bölgede yaşanacak yer kalmaz. Fırtınalar kontrol edilebilir. Atmosferi inceleyen bir bilim adamı fırtınanın yönünü nasıl değiştireceğini buluyor. 1960’larda ABD kasırga projesi adı altında bir deney başlattı. Fakat sonuçlar başarılı olmadı. Kasırgalar su ve sıcaklıkla beslenir. Kasırgadaki su buharlaştırılırsa kasırga ortadan kalkar. Bu suyu yok etek için üretilen çözüm pahalı oluyor. Her yıl daha şiddetli bu afetlerde savunmasızız. Bazı bilim adamları dev tsunamilerin tekrar oluşabileceğini söylüyor. Bu da dünyanın önemli yerlerini sular altında bırakacak. Yıkım ve zarar dünyanın yenilenme sürecidir.
Aşağıdaki
Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da Vardır:
1) Tsunami nasıl meydana gelir?
2) Sumatra sahilinden geçen fay hatları hangileridir?
3) Depremlerin nedeni nedir?
4) Tarihte bir depremden en büyük zarar görecek yer neresidir?
5) İstanbul’da meydana gelen son deprem ne zaman olmuş ve şiddeti kaçtır?
6) Gezegenimizde doğa olayları olmasa ne olurdu?
7) Deprem makinesi ne işe yarar?
8) İstanbul’da bir deprem laboratuarı olarak kullanılan yer neresidir?
9) Yanardağ patlamalarının ardından hangi olaylar meydana gelir?
10) Olası bir kasırgaya karşı nasıl önlemler alınabilir?
11) ABD’de oluşturulan kasırga projesinin amacı nedir?
12) Kasırganın faydası var mıdır? Varsa nedir?
ŞENGÜL GİYEN
EĞİTİM BİYOLOJİ 07010002008