Patlamayla
ölen gerçek büyük yıldızlara süpernova denir. Her şeyden önce bütün ani
patlayan radyasyon atmosferi kavrulabilir.Süpernovalar yok edicilerdir. Aynı zamanda da dünyamızın
temel elementlerini oluştururlar.Bütün yıldızlar gibi basit birer büyük nükleer
reaktörlerdir.Yıldızların içerisindeki füzyon reaktörü en basit ve yaygın olan
element olan Hidrojeni yakalar.Reaksiyon H atomlarını bir araya kaynaştırır.Helyum
enerji üretir ve H açığa çıktığında yıldızlar Helyumu C la kaynaştırarak
yanmaya devam eder. Güneşimiz gibi küçük yıldızlar Karbon salgılarsa ölmeye
başlarlar.Şimdi yerçekimi yıldızın ortasına doğru çarpmaya başlayacak
dışarıdaki yıldızlar dışarı doğru
itilirler.Kırmızı dev adında büyük geniş bir gaz topu haline gelirler. Ama ince
cüce milyarlarca yıl yanacak ama bizim gezegen sistemimiz alışılmışın dışında
sadece bir yıldıza sahiptir. Uçsuz
bucaksız yıldızların sırayla dizilmiş olmasının nedeni;İki yıldız öldüğünde
beyaz cüce oluşur. Beyaz cüce daha fazla yayıldığında başka yıldızdan daha
fazla oluşur ,yoğunlaşır ve daha az sabitleşir.En nihayetinde beyaz cüce
komşusu olan diğer yıldızdan çok daha fazla yol tüketir ve bu da aşırı
yüklenmeye neden olur.İçerdeki Karbon ve
Oksijen daha sonraları sıradan elementler haline gelir ama bu yıldızlar için
tehlikelidir.
Birinci sınıf süpernovalar demiri
trilyonlarca kilometrelere fırlatır.Evrenin bütün demiri buradan gelir.Süpernovalar
evrendeki her şeyi oluştururlar.Hatta bizler ölü yıldızlardan yaratıldık.Gezegenimizin
erimiş merkezinden gökdelenlerimize kanımızdaki hemoglobine kadar hepsi birinci
sınıf süpernovaların demirlerinden oluşur.Altın ,gümüş uranyum gibi
dünyamızdaki en ağır elementler başka bir süpernovadan gelir.Yıldızlar
ağırlaştıkça yanması hızlanır.İri yıldızlar yaşlanır ve ölürler içlerindeki
nükleer reaksiyon hızlanır.Duble yıldız süpernovalar gibi gerçekte önce
Hidrojeni Helyuma ,Helyumu Karbona ve Karbonu oksijene dönüştürürler.Beyaz cüce
yıldızları üzerine çökmezler.Büyük yıldızların yanmaya devam etmesi
karşılığında merkezlerinde yeni elementler oluştururlar. Büyük yıldızlar
Helyumu yakarak Karbon ve Oksijene dönüştürdüklerinde durmazlar devam ederler
ve Karbonu daha ağır element olan Neona ,Oksijeni Silikona dönüştürürler. Büyük
tek bir yıldızdan elementlerin açığa çıkmasını tetikleyen şey biraz A sınıfı
süpernovaların patlamasına neden olan demir, yıldızın nükleer füzyolojisinden
çıkan bütün enerjiyi emer.Nükleer füzyon itiş olmaksızın enerjisiz
yerçekimi baş gösterir ve büyük yıldız yok olur.Yıldız bir süpernova olabilmek
için on milyon yıl bekleyebilir fakat son zamanlara doğru çok çabuk gelişir. İnanılmaz
bir yoğunluk var suyun yoğunluğundan binlerce trilyon daha fazla.Yıldız
patladığında patlama yıldızın dış
tabakasına doğru dağılır ve göreve başlar bütün elementleri devren daha
ağırlaştırır.Demir Kobalta dönüşür Kobalt nikele dönüşür daha sonra altına ,
platine ve uranyuma patlama buhar elementlerinden çok küçük miktarda oluşur.
Çay kaşığı kadar nötron yıldız 90 milyon
tondan daha ağırdır.Bazı nötron yıldızları çok hızlı döner ve geniş enerji
kaynakları yaratır.Güneşten 30 defa büyük yıldızların patlaması durumunda magmeta adında bir yıldız üretirler.Yıldızların güneşten
yüz kere daha ağır olduğu patlamalarda süpernova patlamaları çok büyük olur ve
bilim insanları bunlara hipernovalar adı verir.Normal
bir süpernova patlamasında yerçekimi yıldızın merkezini nötron yıldızına
çevirir. Bir kara delikten dünyanın kütlesinin milyon katını 1snye içinde içine
çekebilir.Gama ışınları kara deliğin yıldızın dış bölgelerin yırtılmalarında
uzağa doğru oluşurlar.Bunlar evrendeki en parlak objelerdir fakat sadece parlak
değil aynı zamanda öldürücülerdir.Eğer bu patlama yeterince yakın olsaydı büyük
yok oluşlara neden olabilirdi.Bilim insanı şu an yok olmanın gama ışını
patlamasından olduğunu düşünüyor.Günün
her sn de ölü yıldızların patlamasında ışınlar oluşsa bile dev yıldız
patladığında evrenin en büyük patlamasına neden olur fakat bugüne kadar
kimsenin onların bu gücünün nerden geldiğini bilemiyor. Zor olan bir sonraki adım olan
süpernovaların Nütrinoları üretmesidir.Nütrinolar atomlardan milyonlarca kere daha
küçüktürler.Hepsi nükleer santrallerden oluşmuştur.Bir çok küçük partikülün
vücudumuza yaklaştığında bir enerji oluşur.Bu enerji süpernova patlamasından
hemen önce merkez çöktüğünde atomlar kırılır.merkez öylesine ısınır ki atomları
nütrinolara çevirir.
Astrologlar evrenin büyüme hızının
yavaşladığının kanıtlamanın bir yolunu olduklarını düşündüler.1908 yılında
müthiş bir bilime imza attılar.Evrenin her şeyin çekim gücünün olduğunu ve bu
objelerin kütlelerinin evrenin yavaşlattığını keşfettiler.Karanlık enerjiden
kara deliklere süpernovalar evrenin esrarengizliğini ortaya çıkardı.Süpernovalar
bize galaksileri ,uydu sistemini ,yıldızları ve gezegenleri verdi.Bizleri
gördüğümüz her şeyi yarattı. Yok oluş
ve yaratılışın bir arada olması evrenin kaderi ölen yıldızlarda gizli.
AŞAĞIDAKİ
SORULARIN CEVAPLARI FİLMİN AYRINTILARINDA VARDIR.
1-Süpernovalar nasıl meydana
gelirler?
2-Demir ,nikel ,kobalt
,platin gibi elementlerin bu denli nadir olmasının nedeni nedir?
3-Uçsuz bucaksız
çoğunluktaki yıldızların sırasıyla dizilmiş olmasının nedeni nedir?
4-Evrendeki bütün demir
nereden meydana gelir?
5-Beyaz cüce nasıl oluştuğunu anlatınız?
6-Duble
yıldız nasıl oluşur?
7-Pulsar nedir?
8-Amerikan devleti Vela
Uydusunu neden gönderdi?
9-Gama ışınları nereden meydana geliyor?
10-Hipernovalar
nedir?
11-Bir gama ışını dünyaya çarparsa hangi sonuçlar
ortaya çıkar?
12-Trilobitler
hakkında bilgi veriniz?
13-Gama ışını dünyaya çarparsa hangi
sonuçlar ortaya çıkar?
14-Birçok partikülün vücudumuza
yaklaştığında oluşan bütün enerji nerden geliyor?
15-Macellanımsı
bulut nedir?
16-Nütrinoların üretmesi nasıl oluşur?
17-Karadeliğin
görevi nedir?
18-Nütrino detektörü nasıl oluşur?
19-Trilobitlerin
yok olmasının nedeni?
20-Karanlık enerjinin özellikleri
nelerdir?
21-Süpernovalar bize neleri verdi ?
EDA TAYFUR FEN BİLGİSİ
ÖĞRETMENLİĞİ 4-A 09010004038