Eko yeşil
Kentler (Yeşil Metropoller) 45 Dakika
Nüfus artıkça insanlar daha çok metropollerde
yaşıyorlar.2050 ye yaklaştıkça insanların % 75 i buralarda yaşayacak ve bunlara
Eko polis deniliyor. Ve bu şehirlerin kaynakları çiftliklerden gelen
ürünlerdir. Bu şehirlerde kalabalık olunca çevre kirliliği ve çevre atıkları çok
daha fazla olacak bunun sebebiylede küresel ısınma çok daha fazla artacak. Bunun
için Nobel ödüllü yenilenebilir enerji profesörü Dan Kammen
Eko polis için şehirleri değiştirecek teknolojileri açıklayacak ve geleceği
sorunlarını açıklayacak. Bu sorunların içinde başta yiyecek ve su var.Dan Kammen yiyecek ve su için yaptıkları deneyleri olan 4 bilim
adamının deneylerini inceleyip bunlardan birini seçecek.Amaç karbon salınım
oranını azaltmaktır.
Singapur 4,6 milyon nüfusu ile yoğun popülasyonlu
ve en çok yiyecek tüketen yerlerden biridir. Sadece yiyeceğinin % 5 ini
karşılıyor diğerlerini başka yerlerden temin ediyor.% 1’lık kısmında üretim
yapılıyor %95‘ lık kısmını şehirler oluşturuyor. Ayrıca
gelen yiyeceklerin taşınması ile sorunlar yaşanıyor çünkü araçlar benzinle
çalıyor hem masraflı hem de çevre için zararlı. Bunu düşünen Prof. Lee Sing Kong yiyeceklerin taşınması ile ilgili sorunları
çözmek için çalışıyor. Bunun için daha yakın yerlerde üretimin yapılması
gerektiğini düşünüyor ama bunun için yerin olmadığını ve gökdelenlerin üstü
bunun için uygundu. Ama tonlarca toprağı çatıların üzerine dökemezdi o yüzden
hava serasını düşündü. Bu devrimsel bir yöntemdi. Bitkiler toprakta değil
havada büyüyecekti. Asya’nın ilk deneysel çiftliğini kurdu ve başarılı oldu. Besinlerin
yetişmesi için gerekli olan hava, ışık, su ve bulunduğu toprağın mineral
dengesiydi bunun için bitkinin köklerine mineralli su verilip bitkiler
yetiştirildi. Ama bir sorun vardı bitkilerin serin havaya ihtiyaçları vardı. Bitkilerin
soğutulması gerekliydi. Bunun için de Ender Gragena daynofoniği geliştirdi.Bu yüksek basınçlı hava bitkilere
küçük damlacıklarla veriliyordu.Böylece bitkilerin yetişmesi için uygun
sıcaklık sağlanıyordu.Bu yöntem elektrik kullanımını % 90 azaltıyor.Tek bir 49
katlı bina 6.807 hektarlık çiftlik olanını kapsayacak durumdadır 50 bin kişiyi
besleyebilir. Ancak bu taşımacılık yapan şoförlerin işini bozabilir ama yeni
hava çiftlikleriyle birçok iş imkanı sağlanacak. Ayrıca % 23 karbon emisyonuna
sebep olur. Yalnız şehirde yetişeceği için şehrin kötü havasından etkilenir.
Diğer bir bilim adamının buluşu ise geleceğin
buz dolabı olacak bir icat bu sesle çalışan soğutucudur. Bunu bulan Jonn Coray’dır.Coray sesi kullanarak ileride yiyeceklerin bu şekilde
soğutulacağını söylüyor.Bu sesler tren, maç sırasında seyircilerin sesleri, rock konserinin sesi vb… sesler gibi.Bu soğutucu verimli ve
çevre dostudur.Bunun çalıştırmak için 195 desibel sese ihtiyaç vardır.Sistem
sessiz çalışır ve sesleri enerjiye çevirir.Çelik koruma sesin dışarıya
çıkmasını engeller.Soğutucunun çekirdeğinde He gazı var ve bu gaz zararsız bir
gazdır.Akustik sistem bu ses dalgalarını He gazına gönderiyor yüksek ve alçak
basınç oluşturup He çok yüksek bir soğukluğa ulaşıyor.Sıkışma işlemi iki
tarafta oluyor. Sistemin borusundan He gazı soğuk olarak çıkıyor ve bu -177 C derecedir. Çok uzun ömürlü ve elektrik
harcamalarını azaltacak bir sistemdir. ABD ordusu bunu satın almıştır. Şimdi
sadece zengin kesimde olacak gibi görünüyor. Karbon seviyesi % 10’ dur.
Diğer bir proje ise geri dönüşüm projesidir
bunun dahisi Mike Markus’ tur. Su ileride en büyük
sorun olacak işte bu yüzden Markus insanların atık sularını geri dönüştürerek
içilebilir su kaynakları olarak geri dönüştürecek.Dünyada bunu yapan iki yer
var sadece.Son 50 yılda su kullanımı 3 katına daha çıkabilir.Güney California’
da bu sorun bir proje ile çözüldü.California enerjisinin % 3 ünü suyun şehre
gelmesi için kullanıyor ve bu maliyetli bir işlemdir.Normalde arıtılıp okyanusa
bırakılan sular yeni bir işlem merkezine alınıp tekrar arıtılır.İlk olarak
fiberler çok küçük parçaları sudan arıtıyor.Bunlar insan saçının 300 de biri
kalınlığındadır.Ama bundan sonra bile suyun içinde tehlikeli maddeler var bunun
için tersine ozmos denen bir teknoloji ile son işlem yapılıyor.Bu sistem bir
ucundan su giren yüksek basınçlı bir plastik levhadan oluşuyor.Su burada
molekülleri çok küçük olduğu için virüsler ve bakteriler büyük olduğundan
geçemiyorlar ve su tamamen arıtılmış oluyor.En son filtrelemeden sonra su
damıtılarak işlem bitiyor.Ve bu su en saf sulardan biri oluyor.Her gün büyük
bir baseball stadını su ile doldurabilecek kadar atık
su arıtılabiliniyor.Tek sorun suyun lezzet oranıdır.Karbon oranı % 12’dir.
Dördüncü proje ise ineklerin atıklarında bulunan metan gazının enerjiye
dönüştürülmesidir. Metan gazı tehlikeli
bir gazdır. İneklerin dışkısında bulunur. İnsan popülasyonu 15 bin inek
popülasyonu 30 bin ve dünyada 1,3 milyar inek var. Mark Hall
bu ineklerin dışkısını paraya çeviren bir mucittir. Metan gazı CO2 gazından 23
kat daha Zaralı bir sera gazıdır. Metan azı bu sistemle biyogaza dönüşüyor. Metan
ineklerin bağırsaklarında sindirimde ortaya çıkıyor. Bir çoğu ineğin
bağırsağındadır. Bu sistem için dışkılar tanklara bırakılıyor ve olması gereken
kıvama getirilir. Tankların içindeki pervaneler sıvıyı karıştırıp tankın içi
135 C derecedir. Tankın içinde yukarı çıkan baloncuklar yukarıdaki tüpten
geçerek biyogaza dönüşür. Tek bir inek ortalama bir eve yetecek kadar enerji
üretir. Yalnız bir sorun var sera gazlarını tutmak kolay değildir. Karbon oranı
% 8’dir.
Dan Kammen’ ın bir karara varması gerekiyordu. Amaç projenin çok yönlü
olması hem enerji tasarruflu olmalı, geri dönüşüm sağlamalı, gaz salınım
oranını azaltmalı ve insanların hayatını daha yüksek yapmalı. Eko polis 50
milyon tonluk karbon salınım oranını önlemek için ortaya atıldı. Bu yüzden Dan Kammen hava çiftliği projesini seçti. Çünkü % 23 karbon
salınım oranından dolayı bu projeyi seçti.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır
1-Eko polis ne
demektir.?
2-Dan Kammen’ in amacı nedir.?
3-Prof. Lee ‘nin keşfi neydi.?
4-Açık hava
serası nasıl oluyor sebzeler nasıl yetişiyor.?
5-Açık hava
seralarında her türlü besin yetişir mi.?
6-Açık hava
serasında sorun neydi.
7-Daynofonik
nedir. Ve nasıl çalışır.
8-Prof. Lee açık
hava seralarını genişletmek için nasıl bir şey düşündü.
9-Açık hava
seralarına neden ihtiyaç duyuldu.
10-Açık hava
seralarında karbon salınım oranı % kaçtır.
11-Geri dönüşüm
projesi nasıl uygulanıyor.
12-Su sorununun
olduğu yerler nerelerde daha fazladır.
13-Geri dönüşüm
projesi nasıl ortaya çıktı. Neden.
14-Bu proje
nerde uygulanıyor.
15-Tersine ozmos
nedir.
16-Suyun
lezzetsiz olmasının sebebi neydi.
17-Geri dönüşüm
projesinin karbon salınım oranı kaçtı.
18-Metan gazı
nasıl biyogaza çevriliyor.
19-Dünyadaki
insan ve inek popülasyonu ne kadardır.
20-Mark Hall ’un amacı neydi.
21-Dışkıları
toplamak için ne yapılıyor.
22-Metan gazı
CO2 gazından kaç kat daha zararlıdır.
23-Tek bir
ineğin sağlayacağı enerji ne kadardır.
24-Metan gazı
projesinin karbon salınım oranı % kaçtı.
25-Sesle soğutma
nasıl oluyor.
26-Sesle soğutma
ne işe yarayacak.
27-Sesle çalışan
soğutucu kaç desibelle çalışıyor.
28-Ses
soğutucusu hangi gazla çalışıyor.
29-Ses
soğutucusu kaç dereceye kadar soğutuyor.
30-Ses
soğutucusu kim tarafından satın alınmıştır.
31-Ses soğutucusu
karbon salınım oranı % kaçtır.
32-Dan Kammen hangi projeyi seçti.
33-Kammen neden
diğer yenilenebilir enerji kaynaklarını seçmiyor.
34-Bu
teknolojiler neden ortaya atıldı.
35-Dan Kammen karar verirken neye önem verdi.
ZEYNEP YAĞMACI
FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ(İ.Ö.) 4.SINIF 9010054033