Bizim deri olarak tanıdığımız şey ilk olarak balıklar ile başlar. Omurgalıların derileri son derce özgündür. Balık dersinin çok belirgin iki tabakası vardır. Bunlar epidermis ve dermistir. Dayanıklı epidermis tıpkı anasının dersinde olduğu gibi koruyucu bir katman oluşturur. Dermis daha önemlidir. Birçok deri yapısının kökenini barındırır. Balıkların dermisinden salgılanan kaygan mukoza balığın dersine parazitlerin yapışmasını engeller, avcıları caydıracak toksinleri taşır ve hatta sürtünmeyi azaltarak daha hızlı ilerlemesini sağlar.
Deriler evrim geçirerek karada yaşamı başlatmışlardır. Omurgalılar karaya çıktıktan sonra deriye yeni bir işlev daha eklenmiştir.deri evriminin en olağan üstü yönlerinden biri kertindir. Keratin derinin dayanıklı olmasını sağlamıştır. Sürüngenler kavuştukları sert deriyle yaşamlarını sürdürmeyi başarmışlardır.
Dinozorların 160 milyon yıl boyunca dünyaya hükmettiklerini biliyoruz. Bu dev hayvanlarla onları kuşatan kara yaşamı arasındaki sınırları olan derileri onların bu başarısında büyük bir rol oynamış olmalıdır. Bunun içinde dinozorların derisi bir araştırma konusudur. Yumuşak doku kalıcı olmadığından bilim insanları dinozor kemiklerinden elde ettikleri bilgilerden yola çıkarak bu konuyu araştırmışlardır.
Deri her zaman sertleşme yönünde evrimleşmemiştir. Derideki ik inanılmaz değişim onların dinozorlardan sonra uzun süre memelilerin hükmetmelerini sağlamıştır. Memeli dersi sürüngen dersinden çok farklıdır. Bu fizyolojik farklılık vücut ısısının düzenlenmesin yöntem farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Memeliler sıcak kanlıdır. Vücut ısıları belli aralıklarda sabittir. Bu onlara sıcak va soğuk ortamlarda kolay yaşama şansı vermiştir. Evrimleşme sonucu memelilerin uzun süre yaşamalarının diğer bir sebebi de vücudunda kıllar olmasıdır. Kıllar ayrıca sürtünme aşınmaya karşı vücudu korumuşlardır. Isıtma ve soğutma sistemleri bulunan memeliler bu sayede yedi kıtaya yayılmışlardır. Ancak memelilerin başarısındaki tek sır bu değildir. Dişilerin derisi olağan üstü bir değişim daha geçirmiştir. Dişi memeliler emzirme yeteneğini geliştirmiştir. Derileri üzerinde yavrularına besin verme özelliği kazanmışlardır. Dişilerin memeleri yaşam için çok değerlidir.
İnsan derisi hiçbir hayvana benzemez. İnsan derisi tabiî ki dış dünyaya yönelik bir bariyerdir. İç organlarımızı korur ve insan vücudunun en büyük organını oluşturur. İnsan dersi omurgalılarda olduğu gibi iki katmandan oluşur ancak yapısı farklıdır. Üst katman 28 gün içinde kendini tamamen yeniler ve saatte yarım milyon hücre kaybeder. Bu canlı ve ölü hücre karışımı suyu içerde mikropları dışarıda tutar. İnsanların tüylerini kaybetmelerinin sebebi ısı kontrolü ve koşmaktır. Memelilerin yağlı bir sıvı üreten opekrin bezleri adında ter bezleri vardır. İnsanlarda evrimleşerek soğuk sıvı üreten bir ter bezine dönüşmüştür.insan derisinin en önemli özelliklerinden biride budur. İnsan derisi terleyerek vücut ısısını düşürür. Buraya kadar deri evriminin nasıl bir yol izlediğini takip ettik bundan sonra deri nasıl bir yol izlemeye devam edecektir bu soru en çok insanları düşündürmektedir.
.
16 Mehmet Selim YALÇIN
Fen
Bilgisi Öğretmenliği 4 2009