DEPREME DAYANIKLI EV(20 DAKİKA)
Depreme dayanıklı ev videosunda yaklaşık
olarak dört deney yapılmıştır.Öncelikle iki dingil dış taraftaki plakalara
kaynak edildiğinden az miktarda ayarları kaçmış ve dingilin merkezi ile de aynı hizada değil önemli olan ortadaki ana
dingilin düz oluşu.Masa burada sadece yanlara doğru oynuyor aşağı yukarı değil.Masanın
hareketi depremin yıkıcı güçlerini yaratıyor.İstediğimiz kadar ileri geri
gidiyor ve istediğimiz kadar ileri geri sallayabiliyoruz.
Deneyi yapacak olan araştırmacılardan
birinin önerisi şu şekilde;’’Önce küçük,orta,büyük ölçekte deprem denemeliyiz
sonrada zemine büyük bir itme verip evi temelinden yıkmaya çalışmalıyız’’
Burada masa 15 sn deneye tabi tutulacak.Tıpkı Amerikanın
bir eyaletinde meydana gelen ve 25 bin eve hasar veren tremorların oluşturduğu
deprem gibi.İlk olarak merkez üstten 65 km uzaklıktaki tipik bir evin hissettiği gücü oluşturacaklar.İkinci olarak depreme
yakın evlere ne olduğunu.Bugüne kadar kaydedilmiş en kötü depremden daha kötü
3.tremorlara maruz kalacaklar.
Top bilye sistemlerini denemek için
hazırlanma vakti.Şimdi masanın her köşesine konacak 4 tekerlekli plaka
yapacaklar.Evin her köşesine bu bilyeli plakaları kaynak yapacaklar.Bu az
sürtünen yüzeylerin amacı, evi her zemin oynamasından izole
etmektir.Amortisörler evi masanın üzerinde tutup hareketi yumuşatacaklar.Fakat
her bilyenin temele dokundurulması gerekiyor.Bilyelerin ağırlığı 350 kg ve bu
durum çeliğin eğilmesine yol açar ve bir iki noktaya temas eder. Aksi taktirde
sistem başarısız olur.Araştırmacılardan biri poliüreten
lastiğini araya koyup bilyeleri oraya vidalıyor.Lastik bu durumda kolaylık
sağlayacak ve açıkta kalan alan sıkıştırılacak böylece güçler
eşitlenecek.Ağırlık bu bilyelerin üzerine bindiğinde onları bir iki taneden
ziyade hepsini eşit olana kadar sıkacak ve bu şekilde hepsi alttaki lastiğe
değecek.Diğer araştırmacıların sisteminde bilyeler her köşeye konuyor.Eğimli
ayaklar bilyeleri yerinde tutar sallanma başladığında ev ayakların üzerinde
gezinir.Eğer hareket yeri değişirse evin ufak yükseliş ve düşüşleri yıkıcı
sallantıyı önler. Ayaklardaki lastik,sürtünme yaratarak hareketi dahada yavaşlatır.
İlk deney birinci grubun sistemi;hareketi
yavaşlatacağını ve evin kaymasını önleyeceğini umuyorlar amortisörler
eklendikten sonra evin içerisi eşyalarla döşeniyor.Geçebilecek puan alması için
bu eşyaların sağlam durması gerekiyor.İlk deneyde 15 sn lik
küçük bir sarsıntıyla birinci grup iyi not aldı ve evin içindeki eşyalar
yerlerinde, izolasyon sistemi 2.katı korudu.
İkinci deneyde bilyeler lastikleri yırttı
ama ev sağlam kaldı. Takım eyalet depremini elde edebilmek için 10 cm
derinliğinde 15 sn gezinebilecek sallama masası hazırlıyor.İlk takımın
deneyinde raflar burunlamasına düştü.Bilyeler ve amortisör grur
duyulacak performans sergilediler.
İkinci takımın deneyinde eklenmiş olan
lastik evi tremorlardan izole etti. Her iki sistemde üstün seviyeye ulaştı.6.7 lik sistemde birinci ev yerle bir oldu.İkinci takımda 15
şiddetli sarsıntıda ev sapasağlam yerinde kaldı ama bu durum birinci takım için
geçerli değil.Eğer bunu kuruluş metotlarının içine dahil edebilirsek bu
yaklaşım bize cana ve mala major tehditle başa
çıkabilmemiz için basit bir yol önerir.
Aşağıdaki
Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır
1. Depreme dayanıklı ev filminde kaç
deney vardır?
2. Deneyler için önerilen senaryo ne şekildedir açıklayınız?
3. Deneyde amortisörler hangi amaçla kullanılmıştır?
4. Top bilye sistemlerinin çalışma prensibi nasıldır?
5. Poliüreten lastiğinin kullanım amacı nedir?
6. Birinci deneyde nasıl bir sonuca ulaşılmıştır?
7. İki deney arasındaki farklar nelerdir?
8. İkinci grubun deneyini başarılı kılan sistem nasıldır?
DAMLA TOPCU EĞİTİM BİYOLOJİ 5.SINIF