Böceklerin Savunma
Sistemleri Ve Böcekler Arası Mücadele 25 dakika
Dokumacı karıncaların yuva inşası
bir grup işçi karıncanın uygun bir yaprak bulmasıyla başlar. Bir grup karınca
dizilir yaprağın kenarını çeneleriyle tutar. Bir grup işçi kenarları bir arada
tutarken diğerleri yavaşça larvaları sıkar incecik ipek iplikçik çıkarır. Sonra
karıncalar tıpkı usta terziler gibi yaprağın uçlarını birbirlerine tutturur.
Dokumacı karıncaların mükemmel inşaatçı olmalarını sağlayan şey onları aynı
zamanda muhteşem yırtıcılar haline de getirir. Dokumacı karıncalar
kendilerinden kat kat büyük düşmanlarına karşı birlik
olurlar ve onları yok ederler. Bir anda binlerce karınca düşmana saldırır
çeneleri iler derileri parçalar ve açık yaraya formik asit püskürtürler.
Bazı böcekler ise çevrelerine pis
kokular püskürterek kendilerini düşmanlarından korurlar. Kimyasal ekoloji bilim
dalı hayvanların nasıl koku ve tat duygusuyla nasıl iletişim kurduğunu inceler.
Bombacı böceği dünyanın en iyi savunma yapan böceği olarak bilinir. Bombardıman
böceğinin gizli silahı hemen hemen her yöne müthiş bir kesinlikle ateş eden bir makineli
tüfek paleti. Bombardıman böceğinin karnı iki yumrudan oluşur. Bunların her
birinde farklı kimyasal madde bulunur. Böcek kendisine yaklaşan tehdidi sezdiği
anda bunları patlama odasında karıştırır ve ateş eder. Bu böcek 100 derecede
ateş eder. Hiçbir yırtıcı bu böceği ağzına almak istemez. Doğada bulunan bütün
iğrenç tatlı böceklerin arasında tadı en kötü olan bombardıman böcekleridir.
Eğer bir böcek özellikle saldırıya
açıksa doğa ona birden fazla savunma silahı sağlar. Bal arısının kötü tat gibi
bir özelliği var ancak sorun şu ki bu kendisini yemek isteyene karşı bir silah.
Yavruları yemek istediği için bal arısını öldürmek isteyene karşı işe yaramaz.
Bir öncü eşek arısı bir bal arısı kovanı bulduğunda önce kimyasal bir madde ile
işaret koyar ve sonra kendi kovanına dönerek kardeşlerine haber verir. Sonra
hep birlikte bal arısı kovanına döner. Bir avuç eşek arısı bal arısı
savunmasını yarım saatte yok ederek yavruları avlarlar. Ancak Japon bal
arısının kendisini böyle bir olaydan koruyacak bir özelliği vardır. Buna öncüyü
kızartmak denir. Öncü eşek arısının
oğulcuğun içerisine girmesine izin verirler sonra yüzlerce arı öncüyü bir anda
sarar. Arılar karınlarını titreterek ortak vücut sıcaklıklarını artırırlar.
Eşek arıları 115 dereceye kadar dayanabilirler ancak bal arıları ortak vücut
sıcaklıklarını 117 dereceye çıkarabilirler ve öncü eşek arısını öldürürler.
Böylece yuvaların yerini belirli hale getirecek eşek arısını öldürerek
yuvalarını korurlar. Bal arıları bu özellikleri ile ne kadar güçlü olduklarını
gösterseler de doğadaki sokucu en saldırgan böcekleri sarı ceketlilerdir.
Sarı ceketliler Amerika’da ki yaban
arıları arasında en fazla yumurta bırakan canlılardır. Bunlar Amerika’da her
yıl 50’den fazla insanın ölümüne neden olurlar. Bunların en saldırgan olduğu
dönem yaz sonudur. Çünkü bu dönemde larvaları gelişme aşamasındadır. Tek bir
sarı ceketlinin sokması ölüme neden olabiliyor ancak sorun şu ki bu canlılar
hiçbir zaman tek dolaşmazlar. Bunları bulunduğu ortamdan uzaklaştırmak için
böcekçiler yuvayı koruyucu elbiseler sayesinde yerleşim alanından daha uzak
bölgeye taşırlar.
Aşağıdaki soruların cevapları
filmin ayrıntısında vardır.
1. Karıncaların
formik asit üretme amacı nedir?
2. Bombardıman
böceğinin savunma mekanizması nasıldır?
3. Bal
arılarında tat özelliği cinsiyet ayrımında kullanılabilir mi?
4. Böcekler
için saldırganlık neyi ifade eder?
5. Kimyasal
ekoloji alanında çalışan ekologlar nelerle uğraşırlar?
6. Öncü
eşek arısının görevi nedir?
7. Sarı
ceketlilerin en önemli özelliği nedir?
Emre ŞAHİN EĞİTİM BİYOLOJİ
5.SINIF