İnsan beyni son
büyük öncüllerden biri, beyin evrende bulunan en karmaşık yapılardan biri, ilk
defa cinsel ilişki esnasında beyinde neler olduğunu biliyoruz bazı beyinlerin
kötücül olmasının sebebi nedir. Teknoloji sonuçta beynin sırlarını çözmeye
başladı. Beyin hayatımızın her yönünü kontrol ediyor. İnsanlar evrimleştikçe
beyin iki katına ulaştı. Ağırlığı sadece bir bucuk kilo, vücudumuzun aldığı
enerjinin yüzde yirmisini kullanıyor. Beynin kısımlarından olan beyin sapı
diğer memelilerle ortak olan bir özelliğimizdir. Beyin sapı kalp, solunum, kan
basıncı gibi hayati olayları yöneterek bizi hayatta tutuyor. Bir üstteki sistem
daha gelişmiştir ve limbik sistem olarak
adlandırılır. Limbik sistem duyguların işlenmesinde
önemli bir yapıdır. Amyglada bir tırnaktan büyük
olmamasına rağmen beynimizin duygusal tepkilerini yöneten merkezleridir. Bu
duygulardan en basiti ve en güçlü olanlarından korku hepimizin paylaştığı bir
duygudur. Askerler beyinlerinin verdikleri korku tepkisini değiştirmek için
özel eğitimden geçiyor. Amyglada beynin en çok bağlantısı
olan kısmı bölgesidir. Beyin sapına sinyaller göndererek bedensel tepkilerin
yol açmasına neden olur. Terlemeye başlarsınız ve kalp atışlarınız yükselir.
Bir süre donup kalabilirsiniz veya kaçabilirsiniz. Başlıklı boks eğitimi olarak
bilinen bu egzersiz bir savunma stratejisinin bir parçasıdır. Amerika donanması
amygladanın şartlanmasında kullanılan yönteminden
biridir, öğrenciler sağır ve kördür. Eğitmenlerimiz bir senaryo oluşturuyor.
Ardından başlık çıkartılıyor, öğrencinin tepki vermesi bekleniliyor. Başlığın
altındayken düşüncelerinizi toplamanız ve karşılaşabileceğiniz senaryoları
düşünmeniz için çok kısa bir zamanınız var bazen en doğru tepki doğru ve
ölümcüldür. Bazen de şiddet içermez eğitim yapmanın en doğru yolu insanları
korkutucu durumlarla karşı karşıya bırakarak bunlara alışmalarını ve
karşılaştıklarında nasıl davranmaları gerektiğini sağlamaktır. Devamlı olarak
korkutucu durumlarla karşı karşıya kalan askerler aksi takdirde yanlış hareket
etmelerine ve öldürülmelerine yol açabilecek korkularını bastırmayı öğreniyor. Peki,
ama beyinleri bunu nasıl yapıyor bilim insanları insan geliştikçe beynin
korteks adı verilen başka bir kısmının korkuyla ilgili olduğunu gördü, beynin
bizi insan yapan kısmı Frontal kortekstir. Eğer amyglada beynin birinci katı ise kortekste ikinci katıdır.
Dört adlı loba ayrılan ve beyni saran ince buruşuk dış katmandır. Bir maymunun
korteksini açıp düzleştirecek olursanız büyüklüğü bir sayfa olacaktır. Bizim
korteksimiz ise dört sayfa büyüklüğündedir. Buruşuk olmasının sebebi ise
kafatasımızın içine sığması gerektiği içindir. Frontal
loblar gözlerimizin hemen üzerindeki bölümde bulunur. Bunlar beynin en iyi
odalarıdır. İnsan evrimleştikçe Frontal loblar
bilinçli ve mantıklı alanlar haline geldi. Problemleri burada çözüyoruz. Bilim
adamları bilgilerin amygladaysa, Frontal
loptan nerdeyse iki kat bir hızla ulaştığını tespit ettiğinde bu korku
araştırmalarında büyük bir açılım gerçekleştirdi. Farklı beyin sinyallerinin
hızı olası bir tehlikeye nasıl bir tepki vereceğimizi, içgüdüsel olarak
bilmediğimiz takdirde, Frontal loplar doğru tepkiyi
belirleyene kadar donup kalabileceğimiz anlamına geliyor. Amyglada
korku ile ilgili çok hızlı sinyaller alabilir. Ancak bunlar bazen yanlış
olabiliyor. Durum size kısa bir süre içerisinde bu bir korku durumu değil
diyebilir ve korkunuz geçer. Donanma eğitiminin kendini gösterdiği nokta budur.
Durumlara göre hızlı ve kesin tepkiler yaratarak askerlere bu gecikmeyi
azaltmayı öğretiyor. Donanmanın beyin eğitim tekniklerinden biride, askerlerin
boğulma gibi çok büyük bir korkuyla başa çıkması için başka bir şeye ihtiyacı
var. Uzmanlar beynimizin suyun altında
mahsur kalmaktan korkmak üzere programlandığına inanıyor. Bunun sonucu olarak
beynin havaya ulaşmak güdüsünü kontrol etmek neredeyse imkânsızdır. Bu yüzden
adaylar su altı havuz yeterliliği testi geçmek için
çok çaba gösteriyor. Havuz testi buradaki kariyerleri için çok önemli suyun
altında bu korkuyla nasıl başa çıktıkları test ediliyor. Suyun altında
kendilerini kontrol taciz ve planlı taciz uygulanıyor ve bununla nasıl başa
çıktıklarına bakıyoruz. Öğrenciler suyun altında yirmi dakika geçiriyorlar ve
bu süre içerisinde eğitmenler defalarca solunum cihazlarına saldırıyorlar.
Sürenin yarısı boyunca havasız kalıyorlar. Havaları kesiliyor hava hortumları
zor durumlarda düğümleniyor. Bu sorunlara bir dizi acil durum prosedürü halinde cevap vermeleri gerekiyor. Ekipmanın nasıl
kurtulacağıyla ilgili bilgiler testin öncesinde adım adım
adayların beynine kazınıyor. Bu bilgilerin harfi harfi
uygulanması gerekiyor ancak teoriyi pratiğe dönüştürmek kolay değil, dibe
inince eğitmenler yanınıza gelip size saldırmaya başlıyor. Maskenizi çıkartıp
sürekli size stres yaptırıyorlar ve stres artıkça bununla nasıl başa
çıktığınızı görmek istiyorlar. Öğrencinin havası azalınca beynin amyglada sı panik düğmesine basarak onun yüzeye
çıkmasını sağlıyor. Eğer kontrolü elinde tutmak istiyorsa Frontal
lobun beyindeki bu mücadeleden galip çıkması gerekir. Fiziksel olarak
zorlayıcı, nefesinizi normal olarak tuttuğunuz süreden daha fazla tutmanız
gerekir. Bu testten çoğu öğrenci başarısız oluyor. Askerlerin havasız kaldığı
sürece ya düğümden kurtulmak için az sahip olduğu nefesi bilinçli kullanacak ya
da suyun yüzeyine çıkacaktır. Donanma başarısız olan askerlerin sebebini
bulmaya çalışıyor. Nefes alamamak kadar korkunç ne olabilir ki bu çok büyük bir
stres tepkisine neden oluyor. Olayları düşünmeye ve kontrol etmeye engel olan
stres hormonları büyük miktarda salgılanmaya başlıyor. Normal şartlarda beyin
küçük elektrik sinyalleri kullanarak iletişim kurar beyin sinir hücrelerinden
diğer hücrelere saatte üç yüz elli kilometreden daha hızlı elektrik akımları
gönderiyor. Bu beyninizin vücudunuza bir şey yapmanın yoludur. Ancak beyin
baskı altında olduğu durumlarda kimyasal hormonlar salgılar. Beynin korkuyu
hisseden bölümü amyglada vücudun kan akışına
adrenalin ve kortisol hormonu salgılayan bir
zincirleme reaksiyonunu tetikler. Stres hormonları vücudu hızlı bir şekilde
tepki vermeye zorlar. Solunum kalp atışı ve kan basıncını artırırlar. Vücut
acıya daha dayanıklı hale gelir. İkici teknik olan zihinsel tekrar ya
görselleştirme, bir aktivitenin sürekli olarak zihninizde
gerçekleştirilmesidir. Böylece gerçekte denediğinizde daha doğal olarak
yaparsınız. Üçüncü bir teknik olan kendinizle konuşma öğrencinin düşüncelerini
odaklanmasını sağlıyor. Son teknik heyecan kontrolü nefes alma üzerine bir
tekniktir. Uzun nefesler vermek vücudun rahatlama refleksini taklit eder ve
beyne daha fazla oksijen gitmesini sağlar ve daha iyi çalışır beyin. Bu
teknikleri kullanmak donanmada başarıyı belli bir oranda artırmıştır. Betin
türümüzün hayatta kalmasını garanti altına almak için bizi çok güçlü bir cinsel
dürtü ile donatmıştır. Orgazm insanın yaşayabileceği en güçlü deneyimlerinden
biridir. Hollanda da bir bilim adamı seks araştırmalarında ilk defa orgazm
esnasında erkek ve kadınların beyinlerinde neler olduğunu ortaya çıkartmaya
çalışıyor. Nöro görüntüleme teknikleriyle beyinde
neler olup olmadığı kolaylıkla öğrenilebiliyor. Bunu görüntülemek için gönüllü
çiftlere ihtiyaç var. Erkek veya kadın radyoaktif oksijen görüntüleyici enjekte
edilmesini kabul eder. Erkekler eşleri tarafından orgazm edilinceye kadar
uyarılır. Bunlar olurken başları pet tarayıcı olarak adlandırılan üç boyutlu
görüntüleme bir makinenin içine girecek şekilde yatarlar. Pet tarayıcı sadece
kan akışını ölçer beynin farklı bölümlerine giden kan miktarını ölçer. Beyinde
kilometrelerce uzunluğunda damarlar bulunuyor. Sinirler ateşlemekle meşgul
olduğunda bol miktarda enerji dolu ve oksijen dolu kana ihtiyaçları vardır.
Ateşlemediklerinde ise çok az kana ihtiyaçları oluyor. Bu şekilde orgazm
olaylarında beynini hangi kısımlarının çalıştığını görebiliyoruz. Bu incelemede
erkek ve kadın beyinleri arasında oldukça farklı sonuçlar ortaya çıktı. Erkek
beyni orgazm ve boşalma sonucunda beynin çeşitli bölümlerinin çalıştığını
görürsünüz. Erkek orgazm sırasında kan beyin sapının ön kısmına hücum ediyor.
Beyin sapı beynin en eski bölümünün olması yanı sıra Dopamin
salgılanmasını kontrol bölümüdür. Kadın beyni orgazm esnasında büyük bir bölümü
kapanır. Kadınlarda endişe, korku, dikkat ile ilgili bütün beyin bölümleri
orgazm esnasında kapalıdır. Kadınlar orgazm esnasında bilincini kaybedebilir
erkekler kaybetmez. Dopamin beynimizin birçok şey
yapmada motive etmede önemli bir rol oynuyor.
Bilim bize bir yamaç paraşütçüsünün daha atlamayı düşünmeye başlarken
beynini Dopamin salgılamaya başlıyor. Sekste olduğu
gibi Dopamin yine beklentiyi oluşturma rolünü oynuyor
ancak seksin aksine amyglada kapanmıyor korku
sinyalleri gönderiyor. Bilim insanların üzerinde düşündükler büyük sorulardan
biride belirli kişilik tipleri ne şekilde ahlaki kararlar verdikleridir. Psikopatların
beyinleri onlara kötü şeyler yaptırıyor. Araştırmalar her yüz kişiden birinin
psikopat olduğunu gösteriyor. Psikopatlar düşünmeden konuşuyorlar ve
yüzeyselseldirler. Psikopatların en belirgin özelliği vicdan sahibi
olmamalarıdır. Bilim adamları psikopatların beyinlerine bakıp kötü düşüncelerin
sebebini bulmaya çalışıyorlar. Psikopatlar benzer davranış örüntüleri
gösterirler. Fazlasıyla güdüsel göçebevari bir
hayatları var cinsellik konusunda seçici değiller mahkûmların beyin taramasında
şu sonuçlara varılıyor psikopatlar bir hata esnasında hatayı çok
önemsemedikleri ortaya çıkıyor. Ama bu onların zeki olmadığını göstermiyor bazı
psikopatların zekâları çok yüksektir. Çok çabuk sinirleniyorlar ve düşünmeden
hareket ediyorlar. Aynı zamanda çok sinsidirler. İkinci bir testte ise
mahkûmlardan çeşitli fotoğrafları ahlaki ihlal açıdan değerlendirmeleri
isteniyor. Bu değerlendirme sonucu psikopatların beyinlerinde amyglada ve Frontal lob arasında
düzgün bir iletişim olmadığıdır. Psikopatları amygldasının
normal insana göre yüzde on yedi küçük olmasıdır. Empati duygusundan
yoksundurlar. Ahlak sistemi gelişmemiştir. Üstün zekâlı insanların hafıza
kapasiteleri çok yüksektir. Bu insanların zekâları sadece bir alanda kendini
gösterir. Örneğin iyi resim çizen birinin sosyal yönden zayıf olması, hafıza
aralığı en düşük olan amnezi hastası hafıza aralığı yaklaşık otuz saniyedir.
Otobiyografik hafızası çok düşüktür. Farklı hafıza türleri beyinde farklı bir
biçimde depolanır. Daha önce bir
müzisyen olan bir insanın geçirdiği bir hastalık sonucunda amnezi hastası
olmuştur. Bu hastanın bazı bilgileri unutmadığı görülmüştür. Ses ve konuşma ile
ilgili hafıza bölümü düzgün çalışmaktadır. Beynin dış korteksinde yaklaşık on
milyar hücre bulunmaktadır. Bir
milimetre küplük kısmında, dış korteksindeki bağlantılar Samanyolu’ndaki
yıldızlardan daha fazladır. Bu bağlantılar sayısına beyin çok sayıdaki verileri
depolayabiliyor. Profesyonel oyunlarda spor performansı tamamen beyinle
ilgilidir. Artık atletler beynin sahadaki performansta ne kadar önemli olduğunu
öğrendiler. Nerdeyse bütün sporlar dinamiktir. Mili saniyeden mili saniyeye
karar vermeyi gerektirir. Bir aktiviteyi nasıl gerçekleştirdiğimizi Frontal lobdan öğreniriz antrenmanda en çok beynimizin arka
kısmında bulunan cerebellum kısmını kullanırız. Cerebellum beynin eski kısmıdır. Nerdeyse tamamen
hareketlerden sorumludur. Hareketlerin karmaşık dizisinden sorumludur. Cerabellum vücudumuzda bulunan yüz milyar sinir hücresine
sinyaller gönderiyor. Kaslara ne yapmalarını gerektiğini söylüyor. Frontal lob aktiviteleri düzenleyerek çoğu zaman
karışmayarak cerebellumun çalışmalarını
sınırlandırmaz. Cerebellum prosedürsel
hafızayı kontrol ediyor. Küçük beyin ne kadar çok anterman
yaparsa kasları daha iyi kontrol etmesini öğrenir. Beynin altıncı bir hisse
sahip olduğu hissi, beyin duyumuz, kendimiz ve dış dünya arasındaki kapılardır.
Altıncı duyumuz, beynimizin başka insanların zihninin içine bakmasını sağlayan
olayları önceden sezmemizi sağlayan veya ölülerden gelen mesajları ileten bir
duygudur. Yapılan araştırmalar sonucunda hepimizde enerji olduğunu bu enerjinin
tıpkı yıldızlardan gelen enerji gibi devam ettiğidir. Hızlandırılmış görüntü
tekniğinde ise görüntü analizcisinin dört kat daha iyi çalışmasını sağlar. Bu
teknoloji savaş pilotlarının saniyede daha iyi karar vermesini, güvenlik
görüntülerinin polis veya güvenlik görevleri tarafından daha iyi incelenmesinde
kullanılabilir. Son yıllarda beyin ile ilgili çok çeşitli çalışmalar yapılıyor.
Bu çalışmalar sonucunda insanların hayatlarını zorlaştıran birçok engel aşılmış
olacaktır.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da vardır:
S1.Hareketleri
senkronize eden beynimizin hangi kısmıdır
S2.Frontal lobun görevleri nelerdir
S3.
Ortalama bir insan dakikada kendisiyle kaç kelime konuşur
S4 Oksijen
takipçisinin yarı ömrü kaç dakikadır
S5 Dopamin hangi duyguların üretimini sağlıyor
S6 Hipokampüsün görevi nedir
S7 Minemunizm nedir
S8 Beynin
ilk evrimleşen kısmı hangisidir
S9 Heyecan
modülasyonu nedir
S10 Fizikte uzaktan bağlanmanın ismi nedir
S11. Psikopat beyninin hangi özellikleriyle normal insan
beyninden ayrılır?
S12.Başarı psikopatların özellikleri nelerdir?
S13. Çevrenin psikopat beyni üzerinde nasıl bir etkiye
sahiptir?
S14.Beyin verileri nasıl depoluyor?
S15. Beynin en eski bölümü hangisidir?
S16. İçe doğmanın bilimsel izahı nedir?