Bedensel Büyüklüğün Evrimdeki
Konumu, Avantajı ve Dezavantajı 45
dakika
Hayvanların boyutlarının değişmediğini ve yıllardır aynı boyutlarda olduğunu
sanırız fakat evrimsel süreci incelediğimizde bunun böyle olmadığının farkına
varırız.
Bir fille karıncayı karşılaştırdığımızda hangisi büyüktür sorusuna nasıl
cevap veririz.Filler daha büyüktür deriz.Aslında
karıncalar daha büyüktür çünkü bilim bunu biokütleye göre almıştır.Fillerin
biokütlesi 3milyonken,karıncaların biokütlesi 33milyondur.Ağırlık,uzunluk, boy
sabit değildir.
Cüsse hayvanın kaderini belirler.Fillerin
akrabası olan mamutlar bir milyon sekiz yıl önce ortaya çıkmışlardır.Bilim
adamları bir çok kazı sonucunda bazı fosiller elde etmişlerdir.Bunlardan biri
olan arka bacak kemiklerini karşılaştırdıklarında aralarında büyük boyutsal
farklılıklarının olduğunu görmüşlerdir. Bu kemiklerin yaşlarını incelediğinde
küçük kemikli mamutun yavru olmadığını,bunun tam tersine
onun daha yaşlı olduğunu saptamışlardır.Mamutların küçük boyutlardan büyük
boyutlara evrimleştiğini görürüz.
Pasifik okyanusundaki Galapagus adalarındaki
hayvanlar diğer ana karadaki arkadaşlarından 3,5 kat daha büyük ve 320 kiloya
kadar da ulaşmışlardır.Önce küçülen sonra büyüyen
tekrar küçülen mamutlar neden küçüldü?Araştırma yapan bilim adamları öncelikle
bu değişimin çevreden kaynaklandığını düşünerek önce adanın tarihçesini
incelemiştir.Ada jeolojik zaman sürecinde sularında yükselmesi ile sivrileşmiş,dik
yamaçlar halinde üç küçük adaya bölünmüştür.Mamutlar hayatta kalmak için besin
aramaya çıktıklarında dik yamaçların eğimine hepsi dayanamamıştır.Ana kara
mamutları ancak 20-25 derece eğimdeki dik yamaçlara dayanabilmiştir.Eğim 30-35
dereceye çıktığında sadece buna pigme mamutları dayanabilmiştir.Böylelikle ana
kara mamutlarının nesilleri tükenmiştir.Sadece pigme mamutları yaşamış ve
nesillerini çoğalmıştır.Evrimsel anlamda uyum süreci başlamıştır.Arazi
koşulları,besin kaynakları onları sahip oldukları cüsseden onda bir ağırlığa
indirmiştir.İnsanlar gelinceye kadar çevreye uyum sağlayıp hayatta
kalmışlardır.Bir bilim adamı nesillerinin tükenmesinin en büyük kaynağı olarak
insanları görmüştür.Mamutları geri getirmek için klonlamayı desteklediğini öne
sürdü.
Dünyanın en büyük böceği olan Titan bok böceğidir.Böceklerin
en büyük boyutlara ulaştığı dönem oksijen yönünden atmosferin en yoğun olduğu
dönemdi.Akıllara neden böcekler o zamanlardaki gibi büyümüyor sorusunu
getirebilir.Artık atmosferde böceklerin gelişebilecekleri yoğunlukta oksijen
olmadığından…Bilim adamları normal şartlardaki %21 lik
oksijen oranında yaşayan böcekleri %30luk oksijen ortamında
yaşatmıştır.Sonucunda %25 daha büyük böcekler elde etmiştir.
Soropotlar et obur olan bir dinozor çeşididir.Bilim adamları bunu incelerken evrime çevrenin çok
büyük etkisi olduğunu düşünerek o zamanki dünyanın dinozorların yaşadığı zamanki dünyadan farklı
olduğunu fark etmiştir.Bu hayvanların boyun kemiklerini tomografide
incelemişlerdir.bunun ışığında bu kemiklerin çok hafif hatta kuş tüyü gibi
olduğu,içinde %60,%70 hava ile doludur.Bu kemiklerin kaslarla doğrudan oksijen
sağladığı da düşünülüyor.Bu kemiklerin güçlü olmadığı anlamına gelmez.
Peki ya insanlar…
Son 100yıldan beri insanlarda büyüyor.Bu
büyümenin tercihlere göre şekillendiğini görüyoruz.Tarım insanların yiyecek
çeşitliliğini azaltmış,besin eksilmesine ve boy kısalmasına sebep olmuştur.Boy
19.yy sonlarına kadar baskı altında kaldı.Daha sonralarda bu baskıdan
kurtularak gelişmiş dünyanın ortalamasında erkeklerde 1.75, bayanlarda 1.63
boya sahip olmuştur.
Tüm koşullar boyutları etkilemiştir.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1.Değişen çevre koşullarına rağmen bazı hayvanlar küçülüp bazı hayvanlar
büyürken en az bir yaşam biçimi 3.8 milyar yıldır aynı yaşam biçimini sürdürüyor bu yaşam biçimi hangisidir?
2.Dünyanın en büyük kertenkelelerine ev sahipliği yapan ada hangisidir?
3.En büyük kara hayvanı hangisidir? Nerede yaşar fiziksel boyutları
nasıldır?
4.Evrimleşme safhası tam olarak bilinemeyen gizemli mavi balinaların
avlanma teknikleri nasıldır?
5.Balinalar ne kadar sürede günlük gıda ihtiyaçlarını karşılar ve bunun
boyutuyla ne gibi bir alakası vardır?
6.Soropotların evrimleşmesi ile dinozorlar
yaşamlarını devam ettirmişlerdir.Dinozorların
hükümdarlıklarına son veren olayı kısaca açıklayınız?
7.Boyut,yiyecek ve onu ararken harcanacak
enerji arasındaki dengeyi bir örnekle açıklayınız?
8.En küçük kara hayvanı hangisidir? Nerede yaşar ve fiziksel boyutları nasıldır?a
Havva AKGÜL 015
Fen Bilgisi Öğretmenliği-4 2009