Zehrin Bilimi

       Zehirler dünyanın en eski silahları ve milyonlarca yıl süren savaş rekabetinin bir parçasıdır. Av ve avcı aynı savaşın içindedir.Yaşam mücadelesi için zehirli silahlarını kullanırlar.Baklava desenli çıngıraklı yılanın zehrinde en az 13 farklı enzim vardır. Bu enzimler yılanın avının etlerini parçalamaya yarayan kimyasal silahtır. İnsanların bu zehre karşı savunmaları yoktur.Çıngıraklı yılan insanı ısırdığında,insanı öldürecek kadar zehir enjekte eder.Önce eti yiyen enzimler saldırıya geçer ve hücreleri yerler.Zehir sonra kan damarlarına saldırır ve hücreler kanamaya başlar.Isırıldıktan dakikalar sonra  zehir tüm vücuda yayılır,yılan ısırığının zehrini özel bir panzehir durdurabilir.İyileştirmeyi hızlandırmak için 90 saat basınç odasında kalınır ve basınç odasında oksijen solunur.Panzehir tedavisi yapılmazsa ısırılan yer kaybedilebilir(el,ayak,parmak).Hatta ölüm ihtimali bile vardır.Zehirler panzehir olarak ve hastalıkların tedavilerinde de kullanılırlar.Bilim adamları çıngıraklı yılan zehrinden kalp ilacını ürettiler.Küçük dozlarda verildiğinde katil zehir cankurtaran oluyor.

       Tüküren örümcekler zehirli ağlarla kavga ederler.Aralarında 1cm kaldığında ateş ederler,ağları zehir tozudur.Tarantula ısırığı öldürmez ama zehirli ve çok acı vericidir.Tarantulanın bir diğer silahı saldırıya uğradığında saldırgana tüylerini fırlatmasıdır.Bu tüyler çengelli ok gibi saldırganın burnunu ve ciğerini yakar.Karadul örümceğinin zehri bir çıngıraklı yılanın zehrinden 15 kat daha güçlüdür.Karadullardaki nörotoksik oranı fazla değil,buna rağmen öldürücü olabilir.Karadul ısırığına karşıda panzehir kullanılır.İnsanların böceklerin iğne ve ısırıklarına karşı alerjileri vardır.İnsanların alyuvarlarında eşek arısı zehrini yok eden reseptörler vardır.Eğer alerjik durumumuz varsa alyuvarlarımızda daha çok reseptör vardır.Eşek arısının tek bir iğnesi ölümcül reaksiyonu tetikleyebilir.Eşek arısı zehri alerjik durumu olan insanların alyuvarlarındaki reseptörleri harekete geçirir.Zehir yayıldıkça aşırı duyarlı bağışıklık sistemi reaksiyona geçer.Eşek arısı ısırığı ile insanda kan dolaşımı artar,zehir çeşitli kimyasalları harekete geçirir,kan damarları açılır ve hücrelerine sıvı hücum eder,vücut şişmeye başlar.Eşek arısı zehrini tedavisi için adrenalin ve histamin kullanılır.Şişen vücut iner,kan damarlarındaki fazla sıvı geri emilir.

        Dünyanın en zehirli maddesi bakteriler tarafından üretilir.Dünyanın en zehirli maddesi bakteriler tarafından üretilir.Botunülüs bakterisinin yuvası topraktır.Normalde zararsızdır ama biraz nem alınca ve oksijensiz kalınca bir katil olur.Siyanürden milyonlarca kez daha güçlüdür.Botunülüs zehri sinir sistemini felç ederek çalışır.Botunülüs zehri tedavi edilmezse zehrin vücuda girmesiyle solunum yetmezliğinden insanlar ölürler.Körfez Savaşı’ndan sonra BM Irakta içi botunülüs zehri ile dolu olan füzeler buldular.1 gramı bile milyonlarca kişiyi öldürebilir.Bu zehri, savaş silahı olarak kullanmaya çalışılmışlardır.Bilim adamları bu katilden doktor ürettiler.İlaç olarak kullanılan ilk bakteri zehridir.40bin defa sulandırıldığında migren,kas spazmlarına kadar her şeye iyi geliyor.Yaşlanma için kırışıkları yok edebiliyor ve botunülüs zehri çocuk felci tedavisinde de kullanılıyor.Kalın derili su kertenkelesi ölümcül bir zehir üretmek için bir başka bakteri zehri olan tetrododoksin üretirler.Bu zehir kertenkelenin derisinin altındadır.Kertenkele saldırıya uğradığında ölümcül zehrini boşaltır.Öldürücü zehirler çoğu insanın yemeyi sevdiği canlılarda da vardır.Dikenli top balığı tehlike anında su yutmaya başlar,vücudu tetrododoksin üreten bakterilerle doludur.Japonya da top balığı ya da fugu çok yenilir.Restorantta sertifikalı şefler çalıştırılır.Fugu dünyada her yıl 100 kişiyi öldürüyor.Fugu balığının ciğerleri,yumurtalıkları ve derisi tetrododoksine ev sahipliği yapar.Panzehiri yoktur,küçük bir parça yemek bile ölüme yol açar.Top balığı zehri felce neden olur.Top balığı zehri sinir sistemine saldırır,zehir kalbe ve ciğerlere gitmeye başladığında vücut fonksiyonları durur.Fugu zehirlenmelerin %60’ı ölümcüldür.Resif balığında da tetrododoksin vardır.Zehri savunma ve saldırı amaçlı kullanır.Mavi benekli ahtapotta bulunduğu yerden hareket etmeden yüksek miktarda tetrododoksin yayabilir.Zehri salgı bezlerinden püskürtür,tek bir ısırık insanı 90 saatte öldürebilir.Ahtapot avının kafasına doğru saldırı ve zehri gözüne püskürtür,av saniyeler sonra felç olur.Yemek yerken mavi benekleri yanıp söner,çevresindekilere benden uzak durun uyarısı ağaçlardan yapar.Bugün mavi benekli ahtapot bir katil ama yarın hayat kurtarabilir.E n yeni ilaçlar için okyanuslardaki zehirleri daha çok bulmaya çalışıyoruz.Kronik ağrı çekenler için deniz salyangozu zehri ilaç olarak kullanılır.Deniz salyangozu içinde en az 200 farklı zehri barındırıyor.Deniz salyangozunun zehrinin etkisini yok edecek bir panzehir yoktur.Salyangozun zehirli iğnesi burnundadır ve bu iğne avının sinir sistemini felç eder.Bilim adamları salyangoz zehrini ağrı kesici olarak kullanıyorlar.Salyangoz zehri epilepsi olmak üzere birçok hastalığın tedavisi için gelecek vaad ediyor.

        Çoğumuz doğanın zehirlerine güveniyoruz.Bazıları bitkilerden üretiliyor.Aspirinden,morfine bize en önemli ağrı kesicileri sağlıyorlar.Asya çöllerindeki ağaçlardan elde edilen hepedrin astım hastalarının nefes borusunu açıyor.Bitki zehirleri hemen her yerde ve herkes onları kullanıyor.Kahve bitkisi için kafein güçlü bir böcek ilacıdır,bizim için ise güçlü bir uyarıcıdır.Bir çoğumuz bitki zehirlerine bağımlıyız.Tütün bitkisi için nikotin yaprak tırtıllarına karşı savunma silahıdır.Afyon bitkisinden elde edilen eroin kurtulması en zor bağımlılıklardan biridir.Afrika söğütlerinden elde edilen yeni bir ilaç olan kombretastatil mevcut ilaçlarla kullanıldığında göğüs,prostat ve ciğer kanserinr karşı gelecek vaad ediyor.Zehir tümörün kan takviyesini kesiyor ve onu açlıktan öldürüyor.Zehir kanserli hücrelerin %95’ini 24 saatte öldürüyor.Bilim adamları ilaçların %50’sini doğal kaynaklardan elde ediyorlar.Zehirler dünyanın en eski silahlarıdır.Kötü amaçlar için çalışıyorlar ve içerden saldırıyorlar.Onlar eskiden beri varolan acılar,kalp ve kanser gibi modern hastalıklara karşı yaşam anahtarlarıdırlar.Onlara çok fazla ihtiyacımız vardır.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

 

1)     Bitkiler ve hayvanlar zehirlerini niçin kullanırlar?

2)     Çıngıraklı yılanın zehrinde kaç farklı enzim vardır?

3)     Çıngıraklı yılanın zehrindeki enzimler neye yarar?

4)     Çıngıraklı yılan zehri ilk nereye saldırır ve insan vücudunda neler olur?

5)     Çıngıraklı yılan ısırdıktan sonra neler yapılmalıdır?

6)     Tedavisi nedir?

7)     Basınç odası nedir?

8)     Tedavi edilmeyen yılan ısırıkları nelere yol açar?

9)     Çıngıraklı yılan zehri hangi hastalığın tedavisinde kullanılıyor?

10)  Tüküren örümcekler neyle kavga ederler?

11)  Tarantulanın silahı nedir?

12)  Karadul örümceğinin zehri güçlü müdür?

13)  Eşek arısı zehri vücutta yayıldıkça neler olur?

14)  Eşek arısı zehrini insan vücudunda yok eden hücre nedir?

15)  Anafalaktik şok nedir?

16)  Eşek arısı zehrinin tedavisi nasıldır?

17)  Dünyanın en zehirli maddesi kimler tarafından üretilir?

18)  Botunülüs bakterisi hangi şartlarda bir katile döner?

19)  Botunülüs zehrinin septomları nelerdir?

20)  Botunülüs zehri hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?

21)  Kalın derili su kertenkelesinin ürettiği zehir nedir?

22)  Fugu balığının hangi organları tetrododoksin üretir?

23)  Top balığı zehrinin insandaki etkileri nelerdir?

24)  Vücudunda tetrododoksin bulunan okyanus canlıları hangileridir?

25)  Mavi benekli ahtapotun benekleri neden yanıp söner?

26)  Deniz salyangozunda kaç farklı zehir vardır?

27)  Deniz salyangozu zehri hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?

28)  Hepedrin hangi hastalığın tedavisinde kullanılır?

29)  Kanser tedavisinde kullanılan zehir nedir?

30)  Kombretastatil hangi kanserli hücrelerin tedavisinde kullanılır?

                                                            

                                           ZEYNEP KORTARICI FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ  4.SINIF