DÜNYANIN MAĞARALARI

 

    Gezegenimizin dayandığı son sınır mağaralardır. Ancak gözü pek maceraperestlerin gittiği iç dünyadır. Ayaklarımızın altında kilometrelerce uzanan mağara bacaları ve koridorları uzanıyor. Meksika’daki Svalov Mağarası 400m derinliğindedir. Derinlikleri insanoğlu Aya ayak basmadan iki yıl önce keşif edilmiştir. Bu mağarada çok değişik canlılar yaşar. Mağaralar karanlıktır ve canlıların yaşamı için zordur. Fakat yaşayan canlılarda bulunmaktadır. Örneğin yenizellanda da ki mağara ateş böceği tavandan aşağıya doğru sarkan ip şeklinde hazırladığı mukustan yapar bu ipi bu iple avlarını yakalar ve canlı yerler. İşini şansa bırakmayıp vücutlarının son kısımlarında kimyasal tepkimenin sonucu mavi bir ışık belirir böylece daha çok dikkat çekerler. Dünya mağaraların çoğunu tek bir kaya türü kireç taşından oluşur. Bu kireç taşları deniz kabuklarından ve mercanlardan çıkan minerallerden meydana gelir.

    Borneoda ki Geyik Mağarası ise yağmur sularının kireç taşını aşındırarak oluşturur. Yeraltı nehri koridoru en büyük olan mağaradır. Bu mağarada 3 milyon yarasa bulunur. Yarasaların gübreleri mağarada yaşayan yüz binlerce hamamböcekleri için besin kaynağıdır. Çok ilginçtir ama yengeçlerde bulunmaktadır ve onlarda gübreden beslenirler. Güneş ışığı olmadığı için bitki yoktur ve besin kaynaklarını bu gübreden sağlarlar. O karanlığa rağmen yarasalar yönlerini yüksek perdeli tıklamalarla bulurlar. Bu mağarada birde kara sahanlar yaşamaktadır. Karasahan kuşları yuvalarını tükürükle yaparlar. Bu yuvalarda insanlar tarafından da çok önemli olmaktadır. Tehlikeli ve zor bir iş olmasına karşın 60m yükseğe tırmanarak toplarlar ve küçük fincanımsı yuvalar gramı gramına gümüş değerindedir. Yerine yeni yuvaları 30 gün içerisinde yeniden yaparlar. Borneo mağaraları her yıl kireç taşını aşındıran yağmur sularıyla büyümeye devam eder. Mağaradaki su inşada eder eriyik maddenin bir kısmı havayla temasa geçer kalsit minerali olarak tortulanır ve sarkıklar oluşur. Bu sarkıklar hızlı akarsa kalsit mağaranın zemininde birikir ve dikitler oluşur. Sarkıt ve dikitin birleşmesiyle sütunlar meydana gelir.

    Meksikada ki su dolu mağaralar dış dünya ile etkileri kesilmiştir. Meksika’nın Yucatan yarımadasında göl ve nehir yoktur.500 yıl önce mayalar yaşarken su ihtiyaçlarını mağara obruklarında sağlamışlardır.563 km kadar belli olmuştur tehlikeli olduğu için ilerisi bilinemez havanın bitmesi ölüme neden olur. Keşifçiler yanlarında bir makara ip alırlar çünkü yollarını bulmaları ve ölçüm yapmak yapmalarına yardımcı olur. Su dolu mağaralar yanıltıcıdır. Tatlı su ile tuzlu suyun buluştuğu yerde sınır katman vardır. Hava gibi görünen hava değil başka bir su türü olabilir. Mağaralarda dar geçitler bulunmaktadır.

     Yenizellanda da ki yoksul şövalye adalarının kayalık çıkıntıları vardır aynı borneo da ki gibi bazı canlılara sığınaktır. Burada ise papaz balıkları ve koca gözler yaşamaktadır. Mağaradaki yılanlar yarasaları göremezler fakat yaydıkları termal görüntüde yaydığı ısıyı algılayarak yakalar. Ve yılanlar mağaradan çıkmadan besin ihtiyaçlarını böylelikle giderirler.

      Bazı mağaralar ada gibidir dış dünyayla bağlantıları yoktur buda bazı yaratıkların evrimleşmesi sonucunu çıkarır. Troblobitler mağaradan çıkmazlar gün ışığı görmezler ve böylelikle gözlerini de yitirmişlerdir. Troblobitler gerçek mağara uzmanlarıdır.

Yaşam olmayan mağarada vardır Meksika’da ki Viyaluz Mağarasıdır. Çünkü suya beyaz rengini veren sülfürik asittir. Yer kabuğundaki petrol rezervlerinden sızan hidrojen sülfür gazı oksijenle birleşerek sülfürik asit gazı ortaya çıkar. Bu mağarada yarasalar tavana yakın yerlerde oldukları için hayatta kalırlar. Keşifçiler solunum ve ölçüm cihazları kullanırlar. Bu zor şartlara rağmen mağara moilleri yaşaya bilmektedirler. Bu mağarada birde sarkıtımsı oluşumlar vardır dev bakteri kolonileridir. Güneş ışığı yoktur ama enerjilerini hidrojen sülfür gazından alırlar.

       Birleşik Devletlerdeki çölün altında bir mağara olduğu anlaşıldı buraya Leçuvya –Fırfır adı verildi.1986 ‘da mağaracılar gevşek kaya tabanını kazana dek gizli kalmıştır.193 km üzerinde haritası çıkarıldı. En şaşırtıcı ve güzel mağara olarak kabul edilmiştir. Çünkü duvarlar kristallerle kaplıdır ve bu kristaller alçı taşındandır. Bu mağaranın yağmur sularıyla aşınmadığı sülfürik asitle aşındığı ortaya çıkmıştır.5m’lik koliler kristallerle kaplıdır. Ve son olarak ekstramofil bakteriler duvarlardaki kayayla beslenerek yaşarlar. Bunlar gibi bilinmeyen ne kadar mağara vardır kim bilir?

 

 

   

 

 

 

 

 

    Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

 

 

1.Meksikada’ki Svalov Mağarası derinliği ne zaman ortaya çıktı?

2.Meksikada’ki Svalov Mağarasında yaşayan mağara ateş böceği avını nasıl yakalar?

3.Borneoda’ki Geyik Mağarası nasıl meydana gelmiştir?

4.Borneoda’ki Geyik Mağarasında yaşayan canlıların besin kaynakları nedir?

5.Karasahan kuşları yuvalarını ne kadar sürede yaparlar?

6.İnsanlar neden Karasahan yuvalarını toplar?

7.Borneoda’ki mağaralar neyin etkisiyle büyümeye devam eder?

8.Dikit ve sütun nedir?

9.Mayalar su kaynaklarını nasıl gidermişlerdir?

10.Keşifçiler neden yanlarında ip makarası alırlar?

11.Mağaraların derinlikleri neden tam olarak bilinmez?

12.Su dolu mağaralar neden yanıltıcıdır?

13.Yılanlar yarasaları görmedikleri halde nasıl yakalar?

14.Yaşam olmayan mağara hangisidir ve bu adın verilmesini nedeni?

15.Yaşam olmayan mağaradaki yarasalar nasıl hayatta kalır?

16.Su olmadan da mağara olur mu?

17.Dünyadaki en güzel mağaranın adı nedir?

18.Dünyadaki en güzel mağara olmasının nedenleri?

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                           BÜŞRA KAPTANER

 

                                                                EĞİTİM FAKÜLTESİ FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 4.SINIF