Gezegenimizin dayandığı son sınır mağaralardır. Ancak gözü pek
maceraperestlerin gittiği iç dünyadır. Ayaklarımızın altında kilometrelerce uzanan
mağara bacaları ve koridorları uzanıyor. Meksika’daki Svalov Mağarası 400m
derinliğindedir. Derinlikleri insanoğlu Aya ayak basmadan iki yıl önce keşif
edilmiştir. Bu mağarada çok değişik canlılar yaşar. Mağaralar karanlıktır ve
canlıların yaşamı için zordur. Fakat yaşayan canlılarda bulunmaktadır. Örneğin
yenizellanda da ki mağara ateş böceği tavandan aşağıya doğru sarkan ip şeklinde
hazırladığı mukustan yapar bu ipi bu iple avlarını yakalar ve canlı yerler.
İşini şansa bırakmayıp vücutlarının son kısımlarında kimyasal tepkimenin sonucu
mavi bir ışık belirir böylece daha çok dikkat çekerler. Dünya mağaraların
çoğunu tek bir kaya türü kireç taşından oluşur. Bu kireç taşları deniz
kabuklarından ve mercanlardan çıkan minerallerden meydana gelir.
Borneoda ki Geyik Mağarası ise yağmur sularının kireç taşını aşındırarak
oluşturur. Yeraltı nehri koridoru en büyük olan mağaradır. Bu mağarada 3 milyon
yarasa bulunur. Yarasaların gübreleri mağarada yaşayan yüz binlerce
hamamböcekleri için besin kaynağıdır. Çok ilginçtir ama yengeçlerde
bulunmaktadır ve onlarda gübreden beslenirler. Güneş ışığı olmadığı için bitki
yoktur ve besin kaynaklarını bu gübreden sağlarlar. O karanlığa rağmen
yarasalar yönlerini yüksek perdeli tıklamalarla bulurlar. Bu mağarada birde kara
sahanlar yaşamaktadır. Karasahan kuşları yuvalarını tükürükle yaparlar. Bu
yuvalarda insanlar tarafından da çok önemli olmaktadır. Tehlikeli ve zor bir iş
olmasına karşın 60m yükseğe tırmanarak toplarlar ve küçük fincanımsı yuvalar
gramı gramına gümüş değerindedir. Yerine yeni yuvaları 30 gün içerisinde
yeniden yaparlar. Borneo mağaraları her yıl kireç taşını aşındıran yağmur
sularıyla büyümeye devam eder. Mağaradaki su inşada eder eriyik maddenin bir
kısmı havayla temasa geçer kalsit minerali olarak tortulanır ve sarkıklar
oluşur. Bu sarkıklar hızlı akarsa kalsit mağaranın zemininde birikir ve
dikitler oluşur. Sarkıt ve dikitin birleşmesiyle sütunlar meydana gelir.
Meksikada ki su dolu mağaralar dış dünya ile etkileri kesilmiştir.
Meksika’nın Yucatan yarımadasında göl ve nehir yoktur.500 yıl önce mayalar
yaşarken su ihtiyaçlarını mağara obruklarında sağlamışlardır.563 km kadar belli
olmuştur tehlikeli olduğu için ilerisi bilinemez havanın bitmesi ölüme neden
olur. Keşifçiler yanlarında bir makara ip alırlar çünkü yollarını bulmaları ve
ölçüm yapmak yapmalarına yardımcı olur. Su dolu mağaralar yanıltıcıdır. Tatlı
su ile tuzlu suyun buluştuğu yerde sınır katman vardır. Hava gibi görünen hava
değil başka bir su türü olabilir. Mağaralarda dar geçitler bulunmaktadır.
Yenizellanda da ki yoksul şövalye adalarının kayalık çıkıntıları vardır
aynı borneo da ki gibi bazı canlılara sığınaktır. Burada ise papaz balıkları ve
koca gözler yaşamaktadır. Mağaradaki yılanlar yarasaları göremezler fakat
yaydıkları termal görüntüde yaydığı ısıyı algılayarak yakalar. Ve yılanlar
mağaradan çıkmadan besin ihtiyaçlarını böylelikle giderirler.
Bazı mağaralar ada gibidir dış dünyayla bağlantıları yoktur buda bazı
yaratıkların evrimleşmesi sonucunu çıkarır. Troblobitler mağaradan çıkmazlar
gün ışığı görmezler ve böylelikle gözlerini de yitirmişlerdir. Troblobitler
gerçek mağara uzmanlarıdır.
Yaşam olmayan mağarada vardır Meksika’da ki
Viyaluz Mağarasıdır. Çünkü suya beyaz rengini veren sülfürik asittir. Yer
kabuğundaki petrol rezervlerinden sızan hidrojen sülfür gazı oksijenle
birleşerek sülfürik asit gazı ortaya çıkar. Bu mağarada yarasalar tavana yakın
yerlerde oldukları için hayatta kalırlar. Keşifçiler solunum ve ölçüm cihazları
kullanırlar. Bu zor şartlara rağmen mağara moilleri yaşaya bilmektedirler. Bu
mağarada birde sarkıtımsı oluşumlar vardır dev bakteri kolonileridir. Güneş
ışığı yoktur ama enerjilerini hidrojen sülfür gazından alırlar.
Birleşik Devletlerdeki çölün altında bir
mağara olduğu anlaşıldı buraya Leçuvya –Fırfır adı verildi.1986 ‘da mağaracılar
gevşek kaya tabanını kazana dek gizli kalmıştır.193 km üzerinde haritası
çıkarıldı. En şaşırtıcı ve güzel mağara olarak kabul edilmiştir. Çünkü duvarlar
kristallerle kaplıdır ve bu kristaller alçı taşındandır. Bu mağaranın yağmur
sularıyla aşınmadığı sülfürik asitle aşındığı ortaya çıkmıştır.5m’lik koliler
kristallerle kaplıdır. Ve son olarak ekstramofil bakteriler duvarlardaki
kayayla beslenerek yaşarlar. Bunlar gibi bilinmeyen ne kadar mağara vardır kim
bilir?
Aşağıdaki Soruların
Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1.Meksikada’ki Svalov Mağarası derinliği ne zaman ortaya
çıktı?
2.Meksikada’ki Svalov Mağarasında yaşayan mağara ateş
böceği avını nasıl yakalar?
3.Borneoda’ki Geyik Mağarası nasıl meydana gelmiştir?
4.Borneoda’ki Geyik Mağarasında yaşayan canlıların besin
kaynakları nedir?
5.Karasahan kuşları yuvalarını ne kadar sürede yaparlar?
6.İnsanlar neden Karasahan yuvalarını toplar?
7.Borneoda’ki mağaralar neyin etkisiyle büyümeye devam
eder?
8.Dikit ve sütun nedir?
9.Mayalar su kaynaklarını nasıl gidermişlerdir?
10.Keşifçiler neden yanlarında ip makarası alırlar?
11.Mağaraların derinlikleri neden tam olarak bilinmez?
12.Su dolu mağaralar neden yanıltıcıdır?
13.Yılanlar yarasaları görmedikleri halde nasıl yakalar?
14.Yaşam olmayan mağara hangisidir ve bu adın verilmesini
nedeni?
15.Yaşam olmayan mağaradaki yarasalar nasıl hayatta kalır?
16.Su olmadan da mağara olur mu?
17.Dünyadaki en güzel mağaranın adı nedir?
18.Dünyadaki en güzel mağara olmasının nedenleri?
BÜŞRA KAPTANER
EĞİTİM FAKÜLTESİ FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 4.SINIF