Ay Olmasaydı Dünyamız Nasıl Olurdu? Ay'sız
dünya
Ay Dünya için çok önemlidir. Ay Dünya’yı
dengede tutacak kadar büyük ve yakındır. Fakat Ay büyük bir hızla Dünya’dan
uzaklaşmaktadır. Eğer Ay Dünya’yı dengeleyemeyecek kadar uzaklaşırsa Dünya
çeşitli felaketlere yol açacak şekilde yuvarlanacaktır. Aşırı ısı suyun
buharlaşmasına ve buzların çözülmesine, okyanus sularının yükselmesine,
kuşaklar boyu süren toz fırtınalarıyla kasırgaların yaşanmasına neden olur,
çoğu yaşam biçimleri varlığını sürdüremez
Bilim adamları son 40 yıldır Ay’ın
hareketlerini izleyip Dünya’dan uzaklaştığını doğruluyorlar. Ay’ın
hareketlerini de Ay tarama lazeri sayesinde gözlemleyip sonuçlar çıkarıyorlar.
Ay’
Ay’ın Dünya üzerinde koruyucu bir etkisi de
vardır. Bizi meteorlardan ve asteroitlerden korur.
Gelgitler yardımıyla Dünya’nın önceden
hızlı döndüğü kanısına varıyorlar. Dünya’nın hızlı döndüğü zamanlarda 1 yılda
daha fazla gün olduğunu söylüyorlar. 4,5 milyar yıl önce Dünya’nın 4 kez hızlı
döndüğü ve zamanların hızla geçtiği kayırlardan çıkarılan sonuçlardır ve
günlerin daha kısa olduğu bilim adamları tarafından söyleniyor. 1 günün 6 saate
eşit olduğu ve Dünya’nın ekseninin 100 bir eğime sahip olduğu
söyleniyor. Ay 4 milyar yıl içinde bu şartları değiştirmiş. Buda eskiden Ay’ın
Dünya’ya daha yakın olduğu ve çekim gücünün daha etkili olduğunun
göstergesidir.
Ay’ın gelgitleri 4 kat hızlı oluşturması
Dünya’nın okyanuslarının ortaya çıkmasına ve gelgitlerin sürtünmeleri de
Dünya’nın dönmesinin yavaşlamasına neden olmuştur. Sular ileri geri hareket
ettiğinde sürtünme yaratır buda Dünya’nın hareketini yavaşlatır. Takip eden 3
milyar yıl içinde gelgit sürtünmeleriyle günler 18 saate kadar uzadı, yarım
milyar yıl sonra 22 saat oldu. Her yüzyılda 1 saniye eklenerek sonunda 24 saate
ulaştı.
Ay’a baktığımız zaman onun hep bize dönük
olan yüzünü görürüz. Bunun nedeni ise Dünya’yla Ay’ın eş zamanlılık ilişkisi
içinde bulunmasıdır. Çekim açısından da Ay bir bakıma sabitlenmiş gibidir. Hep aynı
yüzü Dünya’ya bakar. Çünkü Dünya ve Ay sistemi çekim açısından birbirine sıkıca
bağlıdır.
Ay Dünya’dan uzaklaşmaya devam ederken
günler uzayacak, mevsim dengeleri bozulacak ve sonuçta Dünya’daki yaşam zarar
görecek. Son 4,5 milyar yıl içinde Ay ana gezegen olan Dünya’yı korumak için
görev yaptı. Ona sabit bir eksen yarattı.
Dünya ve Mars birçok ortak özelliğe
sahiptir. İkisi de aynı dönemde meydana gelmiş ve benzer kaya malzemesinden
oluşmuştur. Mars’ın kırmızı rengi Dünya’nın her yerinde bulunan hematit ve
demir karışımının bir ürünüdür. Dünya gibi onunda buzulları vardır. Mars’ın
ekseni 250 eğimlidir. Dünya’dan 1.50 fazla ve Mars ekseni
etrafında düzenli salınır. Ancak Mars’ın salınımları çok daha şiddetlidir.
Salınımı 600 ulaşmakta ve sert iklimler yaratarak gezegeni yaşanmaz
hale gelmektedir. Bunun nedeni Mars’ın aylarından hiçbirinin onu dengeleyecek
kadar büyük olmamasıdır. Zaten Mars’ın ayları ana gezegenden koparak meydana
gelmemiştir. Hepsi yanından geçerken Mars’ın çekimine kapılan uydulardır. Bu
yüzden de çekim güçleri bizim ayımıza göre çok daha azdır.
1.5 milyar yıl sonra Ay bizden uzakta
olacağı için Jüpiter Dünya’yı ele geçirecektir. Çünkü Ay’ın koruması olmazsa
Dünya Jüpiter gibi büyük gezegenin çekim gücüne karşı savunmasız kalacaktır. En
kötü senaryo ise Dünya’nın 900 yana yatacak olmasıdır. Böyle olursa
kutuplardan biri Güneş’e dönecektir. Kutuplardaki buzullar 6 ayda bir eriyip
yeniden oluşacaktır.
Kıyamet
günü farklı olacaktır. Dünya’nın kaderini Güneş etkileyecektir. 5 milyar yıl
içinde Güneş içindeki hidrojen atomlarını yakıp tüketecek ve genişlemeye
başlayacaktır. Güneş Dünya’yı kaplayacak kadar şişmeye devam edecektir. O zaman
Dünya-Ay sistemi diye bir şey kalmayacaktır. Güneş sisteminin ölümü Güneş’in
kendi yaşam süreciyle bağlantılı olacak.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında
Vardır.
1-Ay’ın
Dünya’dan ne kadar uzaklaştığını ölçmek için nasıl bir yol izleniyor?
2-Dünya’nın
kaç derecelik bir eğimi vardır?
3-Ay’ın
doğuşu ne kadar sürmüştür?
4-Dinozorlar
nasıl yanmıştır?
5-Ay’ın
çekim gücü Dünya’nın sabit eksenine ne kadar süredir destek vermektedir?
6-Dünya
ve Mars’ın ortak özellikleri nelerdir?
7-Mineral
topların Dünya’daki oluşumu nasıldır?
8-Dünya
900 yana yatarsa nasıl bir olay ortaya çıkar?
9-Ay’a
baktığımızı zaman onun hep bize dönük olan yüzünü görürüz. Bunun nedeni nedir?
10-Dünya’nın
geleceğine dair ipuçlarını hangi gezegenden bulabiliriz?
11-Mars’ın
kırmızı rengi hangi elementlerin karşımıdır?
12-Bilim
adamları kaç yıldır Ay’ın hareketlerini izlemektedir?
13-Venüs’te
yaşam var mıdır?
14-Günler
22 saatten 24 saate nasıl ulaştı?
Didem TURHAN
Fen Bilgisi Öğrt. 4. Sınıf / 013