Hergün gördüğümüz ve
dokunduğumuz bir adet maddenin üretiminde asit kullanılmaktadır.
Plastikler, filmler, dokumalar, gübreler ve daha birçok ürün. Günümüzde
asitlerin kullanılmadığı bir alan düşünmek neredeyse imkansız.
Asitler yok ediciliklerine göre ayrılıyor ve
önem kazanıyor. Nitrik asit üretiyor. En çok ANFO olarak da bilinen “ Amanyum Nitrat Yağ Yakıtı ” biçiminde
kullanılıyor. İnşaatlarda en çok kullanılan patlayıcı ANFO’ dur. Ordu
patlayıcıları için öncelik RDX’tedir . RDX Birleşmiş Devletler tarafından kullanılan 5 düzine
formülün ana bileşenidir. RDX’te kullanılan Nitrik
Asit konsantre nitrik asittir.( % 98 nitrik asit). Çok
az su içerir. Bu kimyasal kazara deriye temas ederse geri dönüşü yoktur. RDX
erimiş TNT ile karıştırılınca ortaya mayın tarlalarında kullanılan bu patlayıcı
çıkıyor.
Hemen hemen her patlayıcının kilit maddesi olmasına karşın Nitrik
asidin uçuculuğu çoğu amonyum nitrat gübresinin hazırlanmasında kullanılıyor.
1947’de nitric asidin uçuculuğu çok büyük bir
felaketi tetikledi. Olay
Nitrik Asitten daha güçlü olan bir başka asit sülfirik
asittir. Birleşik Devletlerde en çok üretilen kimyasaldır.Kullanım
alanı oladukça yayındır. Bu nedenle üretimi tonlarla
ifade edilmektedir. Sülfirik asit yüksek H
yoğunluğuna sahip
olduğu için güçlü asit olarak belirlenir. Su nötr
bir sıvıdır ve pH’ı 7’dir. 7’nin üzerindeki pH değerleri alkaliyken altındakiler asittir. Aşağı doğru
her bir değer arasında öncekine oranla 10 kat daha fazla H iyonu. pH değeri 1 olan konsantre sülfirik asit PH değeri 6 olan tükürükten 100.000 kat daha
asidiktir.
Sülfirik
asit güçlü bir asit olmasının yanı sıra alimünyum da dahil olmak üzere çoğu metal için son derece aşındırıcıdır.
Sülfürik asit aynı zamanda şeker gibi maddelerin içindeki nemi çekebilen güçlü
bir kurutucudur. Sülfirik asit petrol sanayisinde,
beyazlatma sanayisinde, kağıt hamuru ve kağıt üretilmisinde, bira kazanlarının temizliğinde kullanılıyor.
Hidroklorik asit seyrek
bir yoğunluğa sahip
olmasına rağmen midede yiyeceklerin parçalanmasını sağlayan ve jelatin
maddesinin üretiminde kullanılan asitle aynıdır. Jelatinin
ham maddesi kemiktir. Hidroklorik asit minerallerin kemikten ayrılmasına
yardımcı olur. Böylece kemikte sadece jelatinin üretilieceği proteinler kalır. Jelatin
daha sonra çeşitli film emülsiyonlaında, eczacılıkta,
golf toplarında ve gıdalarda kullanılır.
Sirkenin yapımı alkolle
başlıyor. Alkol suyla
karıştırılarak % 13.5’lik yoğunluk elde ediliyor. Daha sonra asidobakterilerin üremesi için bir besin karışımı
ekleniyor. Son olarak da oksijen ekleniyor. Oksijen asidobakterilerin
üremesini hızlandırıyor. 18 - 22 saat sonra % 13.5 lik alkolden % 13.5 lik asetik
asit oluşuyor.
Sülfirik
ve fosforik asit paslanmaz çelik yapımında da önemli bir role sahiptir. Asit kramla tepkimeye girerek paslanmaz. Çeliği pasifleştiren
koruyucu kromoksit tabakasını oluşturuyor. Sülfirik asit ayrıca altını, gümüşü, platini, sonu çöp
olacak hurda parçalarından ayırmada kullanılır. En çok platinin geri kazanımı
sağlanır. Hidroklorik asit ve Nitrik aside doğru oranda karıştırırsak Kral
suyunu elde ederiz. Kral suyunu kullanmaktaki amaç ayrıştırma tekniklerini
kullanarak çözeltideki herşeyi çözmektir.
Asidin en ayrıcalıklı
özelliklerinden biri metalleri eritebilmesidir. Cep telefonu ana kartları, çok
ince filtreler, otomobilin gösterge paneli gibi parçalar asitle işlenerek
yapılır.
Doğası gereği tehlikeli
olsada asidin eşsiz hassasiyeti fabrika ürünü dünyamızı
şekillendiren fabrika ürünlerinin üretilmesinde olmazssa
olmazdır. Asit buharları gözlerde ve akciğerlerde ağır hasar bırakabilmektedir.
Buna karşın buharı tüten asit havuzları turistlerin ligisini
çekmektedir. Bilim
insanları bu asit havuzlarında birgün
sayısız sanayii kolunda devrim yaratabilecek
mikroskobik canlılar buldular. Bu eşsiz asit havuzlarının bulunduğu bölgeye “ Yellow Stone Milli Parkı” deniyor. Yellow
Stone’ un asitli adalari bi
magma adasının üzerindeler. Yellow Stone’ un asitli ve
sıcak suları birçok canlıyı parçalarken hayattan tamamen bağımsız değildir.
Kavurucu asidik sularında Termo Asidofil
denen mikroplardan oluşan koloniler yaşıyor. Bilim insanları bu
mikroorganizmaların enzimlerinin birçok sanayii
alanında kullanılabileceğini söylüyorlar.
Yellow
Stone’un buhar tüten havuzlarından dünyamızı şekillendiren sanayii
süreçlerine değinen asit muhtemelen gezegendeki en yaygın kimyasal. İnsanoğlu tehlilerini ehlileştirerek sunduklarından faydalanıyorlar.
Aşağıdaki Soruların Cevapları
Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1)
Nitrik Asit en çok hangi şekilde kullanılır?
2)
Sülfirik Asit niçin güçlü
asit olarak adlandırılır?
3)
Sülfirik Asidin kullanım
alanları nelerdir?
4)
Sülfürden Sülfirik asit nasıl elde
edilir?
5)
Güçlü asitler suya ve alkoliye
temas ederse ne gözlenir?
6)
Portakal, kola ve sirke hangi asit türlerini içerir?
7)
Alkolden asit oluşmasında rol oynayan mikroorganizma
hangisidir?
8)
Elektropolisaj ve pasifleştirme
nedir?
9)
Kral suyu nedir ve niçin kullanılır?
10) Cep telefonun ana
kartları, ince filtreler, otomobil gösterge panoları yapılırken kullanılan asit
hangisidir?
11) Bilim insanlarının
asit havuzlarının içinde buldukları canlılar hangileridir?
FERHAT ÖZDOĞAN
FEN
BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ
NO:8010004006
4.SINIF