Afrika’nın Doğal Kavimlerinden Hamar'larda; Evlilik, Ölüm ve Seremoni Gelenekleri 45'

Afrika’nın doğal kavimlerinden olan hamarların geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Kavim güney Etiyopya da, Omo nehri kıyısı boyunca yerleşmişlerdir. Bu kavim birkaç köyden meydana gelmiştir. Haftada bir ortak pazarda bir araya gelirler. Bu pazarda ürünlerini değiştirirler. Kadınları ise pazarda dedikodu yaparlar. Her erkeğin iki sürüsü bulunmaktadır. Hamarlar çobanlıkla geçimini sağlarlar. Erkeklerin sürüleri sığır ve keçilerden oluşmaktadır. Bu sürülerden biri uzak meralarda otlanırken diğer sürüde aileye; kan, süt ve et sağlıyor. Toprakta mısır ve darı yetiştiriciliği yapılıyor. Darıyı öğütüp un haline getiriyorlar. Kendine özgü kültürleri ve dilleri vardır. Nüfusu kırk bindir. Bir çocuk erkeliğe geçiş dönemini yaşayacaktır. Borkinin babası beş yıl önce ölmüştür; fakat ruhu halen yaşamaktadır. Günlük yaşamda borkiyi kontrol ediyor. Borkinin mirasına sahip çıkması için, babasının ruhu onları terk etmesi gerekir. Aksi halde babasının ruhu ailesine zarar verebilir hatta onları öldürebilir. Bunun için bir tören yapılması gerekir. Tören uzun ve karışıktır. Aile ve dostlardan oluşan yüz elli kişiye borki, yiyecek ve mayalanmış tahıllardan yapılmış içki sunacaktır. Babasının ruhunun gitmesi için borkinin üzerine düşen sorumluluklarını yerine getirmesi gerekir. Borki beş yıl önce ölmüş babası için cenaze töreni yapacaktır. Ölü yakınları toplanacak içki içecek, keçi eti yiyecek, şarkılar söyleyecek ve ölüye veda edecekler. Borki babası adına keçi sunuyor; Ama yaşlılar keçilerin küçük olduğunu ve ölen babasının bunu kabul etmeyeceğini söylüyorlar. Keçiler reddedilirse tören yarıda kesilecektir. Kadınlar dans ediyorlar ölen kişiye ait inek derisini tekmeliyorlar. Keçiler törene katılanları duyuramazsa, borki saygın bir yere sahip olamayacak ve babasının ruhu onları terk etmeyecektir. Eğer törene katılanlar borkiden memnunsa, borkinin babasını temsil eden taşa ile son dinlenme mekânına doğru yola çıkıyorlar. Klanın ölülerini temsil eden taşlar özenle kümelenmiştir. Borki babasının ruhunu omo nehrinin öbür tarafına göndermek zorundadır. Ruh ancak orada mutlu olacaktır. Geleturga on yedi yaşında erkek olacak tören için kan toplanılıyor. Kan sığırı şah damarından ok ile alınıyor. Hamarlarda en önemli tören erkeğe evlilik yolunu açan bu törendir. Hamar kızları erken evlenirler. Erkek kardeşleri için, kız kardeşler kamçılanıyorlar. İki yüze aşkın kişi davet ediliyor. İçki içiyor ve şarkı söylüyorlar. Evlenmeye hazır bir erkek olmak için Geleturganın maza olması gerekir. Maza evlenmeye hazır erkek anlamına geliyor. Mazalar süt, kan içerler. Bal yerler. Darıdan hazırlanmış içki içmezler. Gekletura erkekliğini kanıtlaması için önüne konulan engelleri aşması gerekir. Bu engelleri başarırsa erkek olduğunu kanıtlayacaktır. Eğer omo ırmağının diğer tarafına geçemezse ailenin diğer üyelerine zarar verecektir. Son olarak borki yaşlı bir adamın arkasındaki keçiyi öldürmesi ve ciğerini söküp, eti pişirip babasına sunar ve sevgili babacığım, klanımızı kutsa, toprağımızı kutsa, sığırlarımızı kutsa, halkımızı kutsa bunları söyleyerek borki, babasının varisi oluyor. Tören tamamlandı. Sandalların dizilişine göre yorumlar yapılıyor. Yaşlılar bu olaya tanık oluyor. Sandalların dizilişlerinden yorumlar yapılıyor.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntıların da vardır:

S1.Mazaların özellikleri nelerdir?

S2.Hamar halkı hangi dönemi gece danslarıyla kutlarlar?

S3.Hamar kızları kaç yaşında evlenirler?

S4. Hamar kızları neden kendilerini kamçılarlar?

S5. Hamarlar’da erkekliğe geçiş için hangi aşamalardan geçilmek gerekir?

S6. Hamarlar’da, erkekliğe geçiş törenlerinde erkekler ne yaparlar?

S7.Hamar halkının ana besin maddeleri nelerdir?

S8. Hamar törenlerinde kadınların konuşmaları ne üzerinedir?